همه آنچه در بازار 110هكتاري تهران مي‌گذرد، نمونه‌اي از سبك زندگي در پايتخت است؛ بنابراين حفظ هويت آن يعني كمك به حفظ هويت شهري تهران. بر همين اساس بود كه در دوره سوم شوراي شهر تهران، طرح حفاظت، احيا و ارتقاي جايگاه بازار تاريخي تهران كليد خورد. در بهمن سال87، يعني همان زمان كه احمد مسجدجامعي رياست كميسيون فرهنگي - اجتماعي شوراي شهر تهران را برعهده داشت، براساس يكسري مطالعات اين كميسيون، اعضاي شورا طرحي را به‌تصويب رساندند كه شهرداري را موظف مي‌كرد در مدت 6 ماه لايحه مديريت جامع حفاظت، احيا، ارتقا و مديريت يكپارچه بازار تهران را با درنظرگرفتن معيارها و اصول مطالعه، تهيه و تدوين كرده و به شوراي اسلامي شهر تهران ارائه كند. حفاظت از ارزش‌هاي تاريخي، فرهنگي و هنري كالبدي بازار، طراحي نظام حمل‌ونقل مناسب با جمعيت منطقه بازار، پرهيز از تقابل اجزا و عناصر سازنده با همديگر يا با كليت بازار، تحقق نظام مديريت يكپارچه و هماهنگ با اتكا بر مشاركت بازاريان در مديريت كالبدي عملكردي بازار و انتقال تدريجي آن با محوريت مشاغل مزاحم ازجمله اصول درنظر گرفته در اين مصوبه بود.
حالا حدود 6 سال از اين طرح مي‌گذرد و شايد بتوان در ظاهر امر، اقداماتي را كه در اين جهت صورت گرفته است به‌وضوح ديد، اما نكته اينجاست كه در آن زمان، مواردي ديگر در بطن مصوبه قرار گرفته بود كه به ساماندهي و حتي ايمني بازار بزرگ تهران ربط پيدا مي‌كرد و مسئولان مربوطه و ازجمله احمد مسجدجامعي، رئيس شوراي شهر تهران در دوره فعلي بهتر مي‌توانند راجع به اينكه اساسا چه اقداماتي صورت گرفته است، اظهارنظر كنند. موضوعاتي مانند اينكه آيا تعميرات غيرقانوني برخي مغازه‌ها در روزهاي تعطيل رفع شده است يا نه؟ يا اينكه هنوز خطر آتش‌سوزي، برخي از قسمت‌هاي بازار را تهديد مي‌كند يا خير؟ وي كه برنامه تهرانگردي خود را چه به‌صورت رسمي و چه غيررسمي بارها به بازار تهران اختصاص داده از وضعيت اسفناك دروازه محمديه و تراشيده شدن ديوارهاي آن توسط مغازه‌داران نگران است. مسجدجامعي پيش از اين گفته بود: در دوره صفوي، 4دروازه در تهران وجود داشت و در دوره محمدشاه، يك دروازه ديگر به آنها اضافه شد كه در حال حاضر فقط 4ستون از آن باقي‌مانده است اما متأسفانه جرز آن ستون‌ها توسط صاحبان مغازه‌هاي اطراف تراشيده شده و در قدم نخست بايد آنها را آزادسازي كرد. البته همانطور كه گفته شد در دوره فعلي مديريت شهري اقدامات خوبي براي احيا و بازسازي قسمت‌هايي از بازار انجام شده است كه از آن جمله پياده‌راه تقاطع پانزده خرداد و خيام تا سبزه‌ميدان، پياده‌راه‌سازي، ارتقاي ايمني، ساماندهي تاسيسات، سقف سنتي و همينطور هماهنگ‌سازي مغازه‌ها در كوچه مروي و پياده‌راه‌سازي در ميان خيابان‌هاي داور و ميدان پانزده خرداد است. در كنار اين نيز طرح‌هايي در برنامه كاري قرار دارد كه مي‌توان به طرح بازسازي و نماسازي پياده‌راه ناصرخسرو اشاره كرد. البته برخي از كارشناسان ميراث فرهنگي عقيده دارند طرح‌هايي مثل ساماندهي كوچه مروي را نمي‌توان در همه جاي بازار تكرار كرد.
طرح ايمني از آتش‌سوزي در مراحل آخر
آتش‌سوزي نه‌تنها بازار تهران بلكه همه بازارهاي تاريخي كشورمان را تهديد مي‌كند. در اين ميان سال‌ها پيش براي ساماندهي وضعيت بازار تهران طرحي جامع با عنوان ايمني بازار از سوي سازمان آتش‌نشاني و خدمات ايمني شهرداري تهران تدارك ديده شد. آنچه باعث شده تاكنون اين طرح به‌طور كامل به اجرا درنيايد، فرسودگي ساختمان‌ها، تنگي معابر و مقاوم‌نبودن سازه‌هاي آن عنوان مي‌شود. با وجود اين، معاون پيشگيري و ايمني سازمان آتش‌نشاني و خدمات ايمني شهرداري تهران اعلام كرده اين طرح كه هم اينك از سوي دفتر مطالعات و برنامه‌ريزي شهر تهران در حال آماده‌سازي است به مراحل نهايي خود نزديك مي‌شود و تقريباً 7فاز از مجموع 9فاز آن آماده شده است. اينطور كه محمود قديري گفته احتمالاً تا 6ماه ديگر كل طرح نهايي خواهد شد. وي همچنين از به‌كارگيري موتورسيكلت آتش‌نشان، افتتاح ايستگاه آتش‌نشاني در داخل محدوده و آموزش كسبه براي بهبود وضعيت ايمني بازار تهران خبر داد و افزود: با افتتاح يك‌ايستگاه آتش‌نشاني ديگر، بازار داراي 3 ايستگاه آتش‌نشاني شده است.
با اين حال وي اظهار كرد كه بهره‌برداري‌هاي بيش از اندازه از ظرفيت محيطي بازار سبب شده تا اين مجموعه به‌صورت انباري از مواد شيميايي خطرناك و سريع‌الاشتعال دربيايد. ناهمگوني تصرف‌هاي همجوار، نبود امكانات كافي، نبود فضاي كافي براي نصب تجهيزات مناسب و پيشرفته آتش‌نشاني، نا ايمن بودن شبكه برق‌رساني بازار، وجود مايعات قابل اشتعال، ناايمني ساختار ساختمان‌ها و تنگي معابر ازجمله مشكلاتي هستند كه قديري اعلام كرد آتش‌نشاني را براي مواجهه با رويدادهاي اين بازار قديمي با مشكل مواجه مي‌كند. البته نكته‌اي كه مهم به‌نظر مي‌رسد و بارها اعضاي شوراي شهر و مسئولان آتش‌نشاني تهران آن‌را متذكر شده‌اند اين است كه بازار جايي نيست كه توسط يك نهاد بتوان مشكلات مربوط به آن را حل كرد و در اين بين همه سازمان‌ها به‌ويژه جامعه اصناف بايد همكاري بيشتري داشته باشند تا از موازي‌كاري‌ها نيز پرهيز شود.
شوراي چهارم پيگير مصوبه شوراي سوم
تعدادي از اعضاي شوراي شهر ازجمله مرتضي طلايي و احمد مسجدجامعي بارها با مقايسه بازار تهران با بازارهاي تاريخي جهان اعلام كرده‌اند كه نبايد با گذاشتن برخي القاب روي بازار تهران و بحراني نشان‌دادن وضعيتش باعث كاسته شدن بهاي آن از لحاظ قيمت املاك شد. به‌عبارتي در همه‌جاي دنيا وقتي محلي جزو پهنه ميراث فرهنگي قرار مي‌‌‌گيرد قيمت املاك آن منطقه افزايش پيدا مي‌كند، اما در ايران با اينگونه نامگذاري‌ها امكان نوسازي وجود دارد و حتي امكان خريد و فروش سخت‌تر مي‌شود. از سوي ديگر اگرچه وقوع يك آتش‌سوزي مي‌تواند باعث ايجاد ميلياردهاتومان خسارت در بازار شود و بارها نقاطي از بازار دچار حريق گسترده شده است اما بازار در وضعيت بحراني قرار ندارد. رئيس كميته ميراث فرهنگي شوراي شهر تهران نيز به همشهري گفت كه در دوره فعلي شورا پيگير مصوبه ساماندهي بازار خواهد بود. به گفته احمد حكيمي‌پور در اين مصوبه همه موضوعات لازم ازجمله دغدغه‌هاي ميراث فرهنگي ديده شده است. اينطور كه وي بيان كرد گزارش‌هايي را براي اين منظور جمع‌آوري كرده اما بايد از نزديك همراه با شهردار منطقه12، مسائل مختلف را بررسي كند تا به جمع‌بندي درستي برسند.
نظر شما