حجت‌الاسلام والمسلمین مهدی رستم‌نژاد، عضو هیئت علمی جامعة المصطفی(ص) العالمیة، در گفت‌وگو با خبرگزاری قرآنی ایران(ایکنا)، با بیان این‌که برای بررسی سخنان حضرت فاطمه زهرا(س) در خطبه فدکیه، باید به کل خطبه به‌عنوان یک مطلب منسجم دقت نظر شود، اظهار کرد: حضرت زهرا(س) در بخش افشاگری خطبه فدکیه عنوان می‌کنند «فَلَمَّا اِختارَ اللَّهُ لِنَبِیِّهِ دارَ اَنْبِیائِهِ وَ مَأْوى اَصْفِیائِهِ، ظَهَرَ فیکُمْ حَسْکَةُ النِّفاقِ وَ سَمَلَ جِلْبابُ الدّینِ، وَ نَطَقَ کاظِمُ الْغاوینَ وَ نَبَغَ خامِلُ الْاَقَلّینَ، وَ هَدَرَ فَنیقُ الْمُبْطِلینَ؛ و آنگاه که خداوند براى پیامبرش خانه انبیاء و آرامگاه اصفیاء را برگزید، علائم نفاق در شما ظاهر گشت، و جامه دین کهنه، و سکوت گمراهان شکسته، و پست رتبهگان با قدر و منزلت گردیده، و شتر نازپرورده اهل باطل به صدا درآمد».
رستم‌نژاد با بیان این‌که این بخش از خطبه یکی از مهم‌ترین و کلیدی‌ترین بخش‌های آن است، خاطرنشان کرد: عبارت حضرت در این بخش خطاب به مدعیان حاکمیت بسیار به صراحت عنوان می‌کنند که ریشه‌های نفاق و کنیه‌هایی که ریشه در نفاق دارد در شما ظاهر گردید.
وی در ادامه سخنان خود به تشریح و توضیح عبارت «وَ اَطْلَعَ الشَّیْطانُ رَأْسَهُ مِنْ مَغْرَزِهِ، هاتِفاً بِکُمْ، فَأَلْفاکُمْ لِدَعْوَتِهِ مُسْتَجیبینَ، وَ لِلْغِرَّةِ فیهِ مُلاحِظینَ، ثُمَّ اسْتَنْهَضَکُمْ فَوَجَدَکُمْ خِفافاً، وَ اَحْمَشَکُمْ فَاَلْفاکُمْ غِضاباً، فَوَسَمْتُمْ غَیْرَ اِبِلِکُمْ، وَ وَرَدْتُمْ غَیْرَ مَشْرَبِکُمْ؛ و شیطان سر خویش را از مخفیگاه خود بیرون آورد، و شما را فراخواند، مشاهده کرد پاسخگوى دعوت او هستید، و براى فریب خوردن آمادهاید، آنگاه از شما خواست که قیام کنید، و مشاهده کرد که به آسانى این کار را انجام مىدهید، شما را به غضب واداشت، و دید غضبناک هستید، پس بر شتران دیگران نشان زدید، و بر آبى که سهم شما نبود وارد شدید» پرداخت.
این مدرس حوزه و دانشگاه گفت: در این بخش از خطبه فدکیه که روشنگری و افشاگری حضرت زهرا(س) نسبت به مردم است، حضرت به صراحت بیان می‌کنند که شما از قبل چنین نیتی را در باطن منافقانه خود پرورش می‌دادید و منتظر فرصتی بودید که این روزها فرارسد و شما زمام حکومت را در دست بگیرید.
عضو هیئت علمی جامعةالمصطفی(ص) العالمیة با تأکید بر این‌که در حقیقت حضرت زهرا(س) تلاش دارند که انصار را متوجه این افشاگری کنند، تصریح کرد: به همین جهت حضرت به وجوه مختلف نیات داعیان خلافت قبل از بحث ارث و فدک اشاره می‌کنند، ضمن این‌که حضرت صدیقه کبری(س) به قطع و یقین می‌دانند که دیگر فدک به ایشان بازنخواهد گشت.
این محقق و پژوهشگر با اشاره به اتمام حجت صورت گرفته در خطبه فدکیه گفت: عمده هدفی که در این خطبه پیگیری می‌شود، اتمام حجت برای مردم است و اساس صحبت متوجه مردم می‌شود، زیرا حضرت رو به مردم سخن می‌گویند و آن‌ها را مخاطب قرار می‌دهند و در واقع خطای مردم را به ایشان گوشزد می‌کند، ضمن این‌که برای خلفا و سردمداران حکومت نیز حجت تمام شده است.
رستم‌نژاد با بیان این‌که علت خانه‌نشین شدن اهل‌بیت(ع) سکوت مردم است، ادامه داد: لذا حضرت در پایان خطبه اساساً روی سخن را متوجه مردم می‌کند، در ادامه نیز ایشان به بیان قاعده می‌پردازند و از این‌جا مشخص می‌شود که بحث حضرت فرای یک امر مادی همچون فدک است. البته فدک بهانه خوبی است که به خلفا فهمانده شود که از ظاهر کتاب خدا نیز اطلاع ندارند، چه برسد به معانی باطن قرآن کریم.
وی افزود: حضرت صدیقه کبری(س) در ادامه با اشاره به آیات قرآن به جهل هیئت حاکمه نسبت به قرآن می‌پردازند و عنوان می‌کنند «وَ اَنْتُمُ الانَ تَزَْعُمُونَ اَنْ لا اِرْثَ لَنا أَفَحُکْمَ الْجاهِلِیَّةِ تَبْغُونَ وَ مَنْ اَحْسَنُ مِنَ اللَّهِ حُکْماً لِقَومٍ یُوقِنُونَ، أَفَلا تَعْلَمُونَ؟؛ و شما اکنون گمان مى‌برید که براى ما ارثى نیست، آیا خواهان حکم جاهلیت هستید، و براى اهل یقین چه حکمى بالاتر از حکم خداوند است، آیا نمی‌دانید؟»
این مدرس حوزه و دانشگاه گفت: حضرت در ادامه رو به عموم مسلمین می‌کنند و با بیان آیات قرآن دلایل خود را در راستای ارث پیامبر(ص) بیان می‌کنند؛ «اَیُّهَا الْمُسْلِمُونَ! أَاُغْلَبُ عَلى اِرْثی؟ یَابْنَ اَبیقُحافَةَ! اَفی کِتابِ اللَّهِ تَرِثُ اَباکَ وَ لا اَرِثُ اَبی؟ لَقَدْ جِئْتَ شَیْئاً فَرِیّاً، اَفَعَلى عَمْدٍ تَرَکْتُمْ کِتابَ اللَّهِ وَ نَبَذْتُمُوهُ وَراءَ ظُهُورِکُمْ، إذْ یَقُولُ «وَ وَرِثَ سُلَیْمانُ داوُدَ»؛ اى مسلمانان! آیا سزاوار است که ارث پدرم را از من بگیرند، اى پسر ابیقحافه، آیا در کتاب خداست که تو از پدرت ارث ببرى و از ارث پدرم محروم باشم؟ امر تازه و زشتى آوردى، آیا آگاهانه کتاب خدا را ترک کرده و پشت سر می‌اندازید، آیا قرآن نمى گوید «سلیمان از داود ارث برد»؟
این محقق و پژوهشگر با اشاره به آیاتی که حضرت زهرا(س) در خطبه فدکیه برای مدعیان خلافت بیان می‌کنند، اظهار کرد: مخلص کلام در بیان آیات قرآن توسط حضرت فاطمه(س) این است که شما جاهل به آیات قرآن هستید. اگرچه روی این سخن به سیستم حاکمه است اما در حقیقت منظور حضرت کافّه مسلمانان آن عصر است و هدف اصلی ایشان هدایت‌گری مردم است، زیرا حضرت زهرا(س) به قطع می‌دانند که داعیان حکومت دیگر هدایت‌پذیر نیستند.
رستم‌نژاد با اشاره به آیه «لِّیَهْلِکَ مَنْ هَلَکَ عَن بَیِّنَةٍ وَیَحْیَى مَنْ حَیَّ عَن بَیِّنَةٍ؛ تا کسى که [باید] هلاک شود با دلیلى روشن هلاک گردد و کسى که [باید] زنده شود با دلیلى واضح زنده بماند» خاطرنشان کرد: ثقل اصلی در خطبه فدکیه افشاگری و نشان دادن چهره اصلی مدعیان حکومت برای عموم مسلمین است و از ظاهر عبارات این خطبه چنین بر می‌آید که حضرت توقعی از خلیفه جهت هدایت‌پذیری ندارند، زیرا خطاب ایشان دائما «معاشر المسلمین» است.
وی در پایان سخنان خود افزود: هنگامی‌که محقق، صدر و ذیل خطبه فدکیه را در کنار هم می‌گذارد و ملحقات این خطبه را به آن ضمیمه می‌کند متوجه می‌شود که در این ماجرا بحث فدک یکی از مباحث فرعی محسوب می‌شود و هدف اصلی در ارائه این بحث‌ها ماجرای غدیرخم است، مانند این‌که حضرت زهرا(س) در جواب ابوبکر این‌گونه می‌فرمایند که «الیک عنّی فما جعل‌الله لأحدٍ بعد غدیر خم من حجةٍ و لاعذرٍ» در این پاسخ حضرت اشاره می‌کنند که پاسخ‌های شما همگی عذر و بهانه‌ای بیش برای توجیه تصاحب خلافت نیست.
