در زمان‌هایی که مثل امروز وسایل ارتباط جمعی گسترده نبود در اردبیل توپی بزرگ در محلی وسط شهر که به آن قلعه گاباغی می‌گفتند و امروزه به پارک ملت مشهور است، وجود داشت.
هنگام افطار یک توپ شلیک می‌شد و روزه‌داران با شنیدن صدای توپ می‌فهمیدند که افطار شده و می‌توانند روزه خود را باز کنند.
اما امروزه شنیدن بانگ اذان از رادیو و تلویزیون جای توپ قلعه‌گاباغی را گرفته و در میان اذان‌های زیبایی که از صداوسیما شنیده می‌شود، اذان مرحوم مؤذن‌زاده برای مردم کشورمان و به‌خصوص برای اردبیلی‌ها جایگاه ویژه‌ای دارد.
اذان زیبا و ماندگار استاد مؤذن‌زاده که به‌عنوان میراث معنوی و فرهنگی کشورمان به ثبت رسیده امروزه بخشی از فرهنگ رمضانی کشورمان شده است به‌طوری که یک رمضان است و یک اذان رحیم مؤذن‌زاده اردبیلی! مگر می‌شود در‌ماه مبارک رمضان صدای اذان دوست داشتنی این استاد مسلم را مهمان قلب روزه‌داران ندید؟
تعطیلی شهر هنگام افطار
بسته‌شدن مغازه‌ها هنگام افطار از دیگر رسومی است که هنوز در اردبیل به تاریخ نپیوسته است.
در این‌ماه تمامی مغازه‌ها به غیر از غذاخوری‌ها هنگام افطار بسته می‌شوند حتی اگر کسی زمان نزدیکی افطار را نداند از حرکت و جنب و جوش عظیم بین مردم و بسته‌شدن مغازه‌ها متوجه رسیدن زمان افطار می‌شود.
یاد اموات در شب دوم ماه
یکی از رسوم قدیمی در اعیاد، یادکرد امواتی است که اخیرا درگذشته‌اند. در‌ماه مبارک رمضان نیز که به عقیده مردم اردبیل، عید محسوب می‌شود، برای درگذشتگانی که طی یک سال اخیر فوت کرده‌اند، در تکایا، مساجد و یا منازل بستگان آنان مجلس ترحیم برگزار می‌شود.
طبق سنت دیرین مردم این منطقه، هر سال در دومین شب از‌ماه مبارک رمضان، این قبیل مراسم یادبود برگزار شده و مؤمنان با برگزاری مجلس ختم، جای خالی درگذشتگان را در نخستین رمضان بعد از درگذشت آنان، با قرائت قرآن کریم و فاتحه‌خوانی، پر می‌کنند.
تشویق سال اولی‌ها
طبق یک سنت قدیمی دختران و پسران نوجوان که تازه بالغ شده و نخستین رمضان دوران تکلیف خود را می‌گذرانند، از سوی والدینشان به انحای مختلف مورد تشویق قرار می‌گیرند.
بارز‌ترین شکل آن، این است که پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها، با ترتیب دادن یک مهمانی افطاری، همه سال اولی‌ها و مؤمنان تازه بالغ را دعوت کرده و با دادن هدیه‌ای کوچک، آنان را به انجام تکالیف الهی و فرایض دینی تشویق می‌کنند.
دوختن کیسه برکت
از دیگر رسوم استان اردبیل و شهرهای اطراف دوختن «کیسه برکت» است که همزمان با آخرین جمعه‌ماه رمضان در مساجد شهرستان مشکین‌شهر برگزار می‌شود.
دوخت این کیسه‌ها که در آخرین روز ماه مبارک رمضان و معمولا با ختم 30جزء قرآن کریم تمام می‌شود، براساس یک باور دینی و مذهبی توسط زنان و دختران مشگین شهری انجام می‌شود.
این کیسه‌ها که بین مردم به برکت توربافی، معروف است، از پارچه نذری تهیه می‌شود و پس از آماده‌شدن، مقداری نمک و وجه نقد در آن قرار داده می‌شود. خانواده‌ها پس‌انداز خود را در طول سال داخل این کیسه قرارداده و در سفرهای زیارتی و کارهای عام‌المنفعه مورد استفاده قرار می‌دهند.
منبع: همشهری، شماره 5736، صفحه 10
