اما با ورود کودکان به مدرسه باید نسبت به تغذیه آنها در مدرسه توجه ویژه‌تری داشت. محیط مدرسه بسیار بزرگ‌تر از محیط منزل است و افراد زیادی در این محیط حضور دارند که همین امر باعث می‌شود که کنترل و نظارت بر رعایت موارد بهداشتی در مدارس بسیار سخت و دشوار باشد. بنابراین والدین باید به کودکان خود آموزش دهند که چه نکات تغذیه‌ای- بهداشتی را در محیط مدرسه رعایت کنند تا دچار بیماری‌های گوارشی و عفونی نشوند. آموزش نحوه استفاده از آبخوری‌ها و سرویس‌های بهداشتی مدارس به کودکان نیز ضرورت دارد. مسئولان مدارس نیز خود باید رعایت موارد بهداشتی و تغذیه‌ای در مدارس را تحت کنترل داشته باشند. اما آیا نظارت بر بوفه‌های مواد غذایی در مدارس کار آسانی است و ما می‌توانیم به‌سادگی به بهداشتی یا غیربهداشتی‌بودن موادغذایی ارائه‌شده در مدارس پی‌ببریم؟
در همین ارتباط یکی از متخصصان بهداشت محیط و تغذیه نسبت به خرید موادغذایی از بوفه مدارس هشدار داده و می‌گوید: دانش‌آموزان درصورتی که مایل به تهیه مواد غذایی در مدارس هستند باید مواد غذایی دارای تاریخ مصرف و تاریخ انقضا را خریداری کنند.
با توجه به نزدیک‌شدن فصل بازگشایی مدارس، در گفت‌وگویی، نظر دکتر اصغر فرشاد، مدیرکل سابق دفتر سلامت محیط و کار وزارت بهداشت را درباره بهداشت عمومی و بهداشت محیط در مدارس، تغذیه دانش‌آموزان و رعایت نکات بهداشت فردی از سوی دانش‌آموزان جویا شدیم.
- مدت‌هاست اهمیت رعایت نکات بهداشتی در مورد تغذیه دانش‌آموزان از سوی متخصصان مورد بحث است. بسیاری از متخصصان تغذیه نیز معتقدند که صبحانه اصلی‌ترین وعده غذایی است و خوردن یک صبحانه کامل و درست می‌تواند در افزایش توان یادگیری دانش‌آموزان سر کلاس‌های درس مؤثر باشد اما این صبحانه باید شامل چه چیزهایی باشد؛ به‌ویژه برای کودکی که قرار است یک روز تمام را صرف فرا‌گیری مفاهیم جدید کند؟
در مورد تغذیه، دانش‌آموزان حتما باید صبحانه را قبل از رفتن به مدرسه میل کنند؛ این یک اصل کلی است؛ یعنی بچه‌هایی که دیر از خواب بلند می‌شوند و به‌دلیل اینکه می‌خواهند هر‌چه زودتر خود را به مدرسه برسانند از صبحانه خوردن امتناع می‌کنند، در یادگیری دروس به‌احتمال زیاد دچار مشکل خواهند شد. این به آن معناست که صبحانه نخوردن اثر سویی بر دریافت مطالب از سوی دانش‌آموزان دارد. حتما در صبحانه دانش‌آموز باید موادی نظیر پسته، گردو و بادام لحاظ شود. این مواد غذایی می‌تواند به ارتقای توان هوشی دانش‌آموزان کمک کند و اگر از تنقلاتی نظیر چیپس و پفک استفاده نکنند و به جای آن از پسته، بادام و گردو استفاده کنند، می‌توانند در طول روز با شادابی بیشتر به دروس گوش فرا دهند.
- آیا با تهیه مواد غذایی در مدارس از سوی دانش‌آموزان موافقید؟
طبق مقررات وزارت بهداشت باید تمامی مراکز عرضه مواد غذایی دارای کارت بهداشت، هم از نظر بهداشت محیط و موادغذایی و هم از نظر بهداشت فرد مسئول تهیه غذا در مدارس باشند. این مراکز و افراد دست‌اندرکار تهیه غذا باید تحت نظر وزارت بهداشت و دارای کارت تأیید بهداشت باشند. بچه‌ها نیز درصورتی که مایل به تهیه مواد غذایی در مدارس هستند باید مواد غذایی دارای تاریخ مصرف و تاریخ انقضا را خریداری کنند.
- نظافت محیط مدارس به‌ویژه آبخوری‌ها و دستشویی‌ها جهت پیشگیری از ابتلای دانش‌آموزان به بیماری‌های گوناگون ضروری است. چه توصیه‌ای در این مورد برای مسئولان مدارس دارید؟
محیط مدرسه به‌ویژه توالت‌ها و دستشویی‌ها باید مرتب ضد‌عفونی شوند و بچه‌ها جز از آبخوری‌ها که به شبکه آب آشامیدنی متصل هستند از جای دیگری آب ننوشند چون ممکن است در مواقع اپیدمی بیماری‌های واگیر دچار مشکل شوند.
- در مورد بهداشت فردی دانش‌آموزان چه توصیه‌ای دارید؟
بچه‌ها باید سعی کنند قبل از مصرف هرنوع ماده غذایی، دست‌هایشان را بشویند و آلودگی را به محیط خانه نبرند. اگر در مواقعی فوتبال بازی می‌کنند و بعد می‌خواهند غذایی مصرف کنند مواظب باشند؛ چراکه دست‌هایشان بر اثر تماس با توپ آلوده شده و ممکن است میکروبی را به سیستم گوراشی بدنشان منتقل کند. بنابراین باید پیش از مصرف خوراکی یا غذا دست‌هایشان را خوب و حتما با صابون بشویند. مسئولان مدرسه هم موظفند که در محل دستشویی‌ها صابون مایع بگذارند و بچه‌ها را آموزش دهند که قبل از مصرف مواد غذایی یا به‌طور مرتب در طول روز (بعد از رفتن به توالت) دست‌هایشان را با آب و صابون بشویند.
- آیا درست است که کمبود آهن می‌تواند بر شکوفا شدن استعداد دانش‌آموزان تأثیر منفی داشته باشد؟
آهن یکی از مواد اصلی هموگلوبین است و می‌دانید که دختران بیشتر دچار کمبود آهن هستند که این مسئله می‌تواند بر استعدادهای آنها نیز تأثیر‌گذار باشد. باید دخترانی که پس از آزمایش خون مشخص شده که کمبود آهن دارند توسط پزشک درمان شوند. به‌ویژه در ایران احتمال دارد دختران زیادی دچار مشکل کم‌خونی و کم‌آهنی باشند. یکی از راه‌های بر‌طرف‌کردن این کمبود، مصرف موادغذایی آهن‌دار است. منابع غذایی آهن‌دار عبارتند از: جگر، قلوه، گوشت قرمز، ماهی، زرده تخم‌مرغ، سبزی‌های دارای برگ سبز تیره (جعفری، اسفناج)، حبوبات(مثل عدس و لوبیا) و همچنین میوه‌های خشک (برگه‌ها)، به‌خصوص برگه زردآلو و دانه‌های روغنی.
- برخی از متخصصان معتقدند که افت قند خون می‌تواند تمرکز دانش‌آموزان سر کلاس‌های درس را کاهش دهد؛ آیا این نظر را تأیید می‌کنید؟
خستگی می‌تواند از علائم افت قندخون باشد و منجر به کاهش گیرایی در فرد شود، به همین دلیل است که ما می‌گوییم دانش‌آموزان گردو، پسته و بادام و مقداری مواد قندی در طول روز مصرف کنند. البته افت قندخون بیشتر هنگام گرسنگی شدید رخ می‌دهد.
