آجر یکی از رایج‌ترین مصالح ساختمانی است که به دلیل خصوصیات ذاتی آن یعنی پایداری در برابر سرما، گرما، رطوبت و زیبایی ظاهری مورد توجه همگان قرار گرفته است. این خواص باعث شده به عنوان پرمصرف‌ترین مصالح در ساختمان محسوب شود و زیبایی و الگوی حاصل از آجر چینی موجب شده به صورت نما در داخل و خارج بنا مورد استفاده قرار بگیرد و هویتی خاص به ساختمان ببخشد. استفاده از آجر به عنوان فرش کف، پله و محوطه‌سازی فارغ از مقاومت مطلوب آن ویژگی‌های این مصالح کویری را در تمام شرایط اقلیمی بیشتر به نمایش می‌گذارد.
آجر با وجود گذشت قرون، هنوز مدرن است و همراه با زمان پیش می‌رود.
یک ساختمان آجری جزئی از طبیعت است و هم‌آوایی آن را نه تنها به هم نمی‌زند بلکه رنگ و فرم چشم‌نوازی به آن می‌بخشد لذا همواره مورد پسند همگان بوده و هست. یک ساختمان آجری همانند یک فرش دستبافت، ترکیبی از سلیقه‌های بی‌انتهای معماران هنرمند است.
امروزه به منظور حفظ و ماندگاری بناهای مهم و خاص در برابر سایش و یخبندان‌های مکرر و قابلیت مصرف در تمامی شرایط اقلیمی از آجر نسوز استفاده می‌شود. بعضی از آن‌ها دارای تنوع در رنگ، زیبایی و استحکام فوق‌العاده هستند.
از آنجا که تمامی مصالح ساختمانی، نسبت به تغییر دما و رطوبت واکنش نشان داده و تعییر حجم پیدا می‌کنند، فشارهای ناشی از این تغییرات منجر به پدید آمدن اثرات تخریبی در ساختمان می‌شوند. باید تدابیری اندیشید تا حرکات دیفرانسیلی در ساختمان کاهش یابد، البته سیستم درزهای انبساطی تا حدودی می‌تواند پتانسیل ترک‌ها و مشکلات ناشی از آن را کاهش دهد اما در بیشتر ساختمان‌ها پیش‌بینی دقیق و لازم کاری بسیار دشوار است که طراحان و مجریان را در پایان و بعد از اجرای پروژه دچار مشکل می‌کند.
به طور کلی این تغییرات به خواص مصالح ساختمانی که بسیار متنوع هستند بستگی دارد، رطوبت یکی از عوامل تخریب‌کننده است که مصالح ساختمانی را در معرض خطر قرار می‌دهد و این عامل آجرهای رسی را بیشتر از سایر مصالح تهدید می‌کند زیرا این آجرها به آهستگی در گذر زمان و عامل رطوبت منبسط شده و این انبساط بسیار مشهود بوده و برگشت‌ناپذیر است. میزان تخریب در هر آجر به مواد خام و نیز میزان درجه حرارت در هنگام پخت بستگی دارد. به دلیل وجود این مشکلات، از آجرهای رسی نمی‌توان به منظور تزیین نمای ساختمان در مناطقی که آب و هوای مرطوب و یا تغییر دمای زیاد در شب و روز دارند، استفاده کرد.
البته آجرهای نسوز مرغوبی وجود دارند که به دلیل وجود عناصر خاص نظیر AL2O3 و SIO2 در ترکیباتشان و همچنین کلسینه شدن مواد خام در دماهای بالا قبل از قالب‌گیری و در درجه حرارت بالا در هنگام پخت، محصول نهایی را با انسجام قابل توجهی در مقابل سایر مصالح نما به وجود می‌آورد که در هر شرایط آب و هوایی و در مقابل هرگونه نوسانات دما و رطوبت تغییر ناپذیرند. از طول عمر بالایی برخوردار بوده و به جهت مقاوم بودن در مقابل سایش و فرسایش ماندگاری آن ده‌ها برابر بیشتر از آجرهای معمولی است.
تعریف مواد نسوز:
مواد نسوز و دیرگداز، به مواد معمولا سرامیکی و غیره فلزی گفته می‌شود که می‌توانند در درجه حرارت‌های بالا پایدار باشند.
مواد نسوز باید قابلیت حفظ خصوصیات فیزیکی و شیمیایی مورد نظر را در درجه حرارت‌های بالا و شرایط محیط عمل داشته باشند.
قدرت پایداری در درجه حرارت‌های زیاد اگرچه یک عامل تعیین‌کننده برای گروه‌بندی یک ماده به عنوان یک دیرگداز می‌باشد ولی با این حال انتظار می‌رود که ماده نسوز در مقابل نیروهای مخرب دیگری که احیانا در شرایط عمل با آن روبرو می‌شود، نیز مقاوم باشد.
عوامل تخریب عبارتند از سایش، ضربه، حمله‌های شیمیایی و بار مکانیکی زیاد. مورد استعمال گوناگون مواد نسوز و شدت و ضعف نیروهای مخرب در شرایط گوناگون استعمال، لزوم تنوع گسترده محصولات نسوز را برای ارضای آن شرایط روشن می‌کند. تعداد محصولات نسوز که با توجه به ترکیبات متنوع و نامحدود مواد دیرگداز مختلف به دست می‌آید، بسیار زیاد است. عناصری که در پوسته زمین بطور گسترده یافت می‌شوند و قادرند ترکیباتی نسوز و پایدار بوجود آورند عبارتند از سیلیسیم، آلومینیوم، منیزیم، کلسیم، کرم، زیرکونیم و کربن. این عناصر اکسیدهای مفیدی نظیر Al2o3 - Sio2 - Zro2 - Mgo بوجود می‌آورند که عناصر و اکسیدهای اصلی صنایع نسوز هستند.
مواد دیرگداز معمولا نقطه ذوب مشخصی ندارند و غالبا در یک دامنه دمایی کم و بیش باریک، ذوب یا نرم می‌شوند، در نتیجه به جای بیان یک نقطه ذوب مخصوص، دمای نرم شدن اندازه‌گیری می‌شود.
پس بطور کلی می‌توان محصولاتی را که در درمای بالای 1200 درجه سانتی‌گراد به کار برده می‌شوند را به عنوان مواد نسوز توصیف کرد.
www.azarakhsh-co.com
