نفیسه مجیدی‌زاده: قدیمی‌ترین ساکنان این باغِ چهار هکتاری، درخت‌‌هایش هستند که بین 150 تا 250 سال عمر دارند؛ چنارهایی که برای دیدنشان کلاه از سرتان می‌افتد، نارون‌ها، زبان‌گنجشک‌ها، اقاقیا و درخت‌های میوه مثل گوجه‌سبز، گردو، توت، انار و خرمالو.
البته یک درخت زغال‌اخته هم هست. بعد از درخت‌ها، استخرِ متروکه، قدیمی‌ترین ساکن این باغ است.
وگرنه این گل‌های رز و لاله و بنفشه و... این ساختمان‌های آجری، این باغچه‌های ترنجی شکل، این کلبه‌ی چوبی که کتابخانه است، این ساختمان ورودی زیبا و همه‌ی ما بازدیدکنندگان، همه تازه واردیم.
این بوستان، حالا یک باغ ایرانی است با همه‌ی نشانه‌هایش؛ زمین مستطیلی، کمی شیب، یک ساختمان کوشک، شترگلوی وسط باغ، باغ‌راه‌ها و محورها، سردرغربی، سردرشرقی و عمارت و آب‌نمایی که به چهارسوی باغ راه دارد.
البته زمینِ ورزش، زمینِ بازی بچه‌ها، کتابخانه و سرویس‌های بهداشتی، این باغ ایرانی را مناسب استفاده‌ى عمومى در عصر حاضر کرده‌اند.
باغ ایرانی نظرگاهی هم دارد در سردر غربی که رو به اتوبان نیایش است. از آن‌جا که نگاه می‌کنی تازه متوجه می‌شوی که روی تپه ایستاده‌ای و با یک پرش کوتاه می‌توانی به پارکینگی خاکی بپری که در انتهای کوچه باغ پشتی است.
هر قسمت از باغ ایرانی نامی دارد و از زمانی که ساخته می‌شده این نام‌ها وجود داشته‌اند. باغ 11 بخش دارد به نام‌های بی‌کرانگی، طبیعت، شعر، باغ‌درون، بهشت 1، بهشت 2، تنهایی، آرامش، دو رنگ ،خاطره و اسطوره و دو محور دارد به نام‌های سروستان و چنارستان.
اهالی منطقه، موقع ساخت این باغ زیاد راضی به نظر نمی‌آمدند، اما حالا هر روز صبح یا عصر آن‌ها را می‌بینی که به سوی باغ ایرانی روانند. باغی که بخشی از مجموعه‌ی باغ مستوفی است و دیوار به دیوار شمالی آن ساختمان‌ها و دیوار گلی باغ قدیمی را می‌توان دید.
مهندس مختاری مدیرعامل سازمان پارک‌ها و فضای سبز شهر تهران وعده داده که این سازمان در نظر دارد اراضی شمالی این باغ را که وسعتی نزدیک به سه هزار هکتار دارد، به باغ ایرانی اضافه کند تا مجموعه‌ای وسیع و زیبا ایجاد شود. به گفته‌ی او در طراحی این باغ درختی جابه‌جا نشده و هم‌اکنون روزانه حدود 20هزار نفر از این بوستان دیدن می‌کنند.
مجموعه و باغ مستوفی الممالک مربوط به دوره‌ی قاجار است و در تهران، خیابان سئول، میدان پیروزان، خیابان شهید صابری قرار دارد. این باغ در تاریخ ۲۵ خرداد ۱۳۸۱، به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
اینجا خانهی مستوفی بود
مجموعه‌ی باغ مستوفی و عمارتش خانهی میرزا حسن‌خان مستوفی‌الممالک، فرزند میرزا یوسف‌خان مستوفی‌الممالک، بوده است. میرزا حسن‌خان مستوفی‌الممالک، فرزند میرزا یوسف مستوفی‌الممالک و شکرخانم، دختر رئیس یکی از قبایل کرد، یکی از شخصیت‌های مهم تاریخ سیاسی معاصر ایران است و مقام و لقب مستوفی‌الممالک بیش از یک قرن در خاندان او بوده است. مستوفی‌الممالک در واقع مالک بیش‌تر زمین‌های ده‌ونک بوده است.
میرزا یوسف‌خان صدراعظم مستوفی الممالک، اراضی ده‌ونک را از ناصرالدین شاه خرید و دست به کار کندن چندین رشته قنات شد و صورت آبادی به آن داد.
قبل از این‌که صدراعظم این اراضی را بخرد، قلعه‌ای قدیمی وجود داشت که 10 خانوار در آن ساکن بودند و کوچه‌ی قلعه که امروز نام یکی از کوچه‌های دهکده ونک است یادآور این قلعه‌ی قدیمی است. از کوچه‌های قدیمی دیگر کوچه «سرلو» است که در این کوچه زاغه‌ی گوسفندان بوده است.
مستوفی در لغت به معنای حساب‌دار و دفتردار خزانه و در عرف حکومتی وزیر دارایی است. میرزا یوسف‌خان مستوفی‌الممالک در پنجم رمضان ۱۲۹۱ هجری قمری، در تهران متولد شد. از پنج سالگی زیرنظر معلم سرخانه و زیرنظر محمودخان ملک‌الشعرا تحصیل کرد. مستوفی‌الممالک در سن ۶۰ سالگی درگذشت. او در آرامگاه پدرش، که در مجموعه‌ی معروف به «باغ مستوفی» (محل فعلی دانشگاه الزهرا) در ده ونک قرار دارد، به خاک سپرده شد.
باغ‌های ایرانی در یونسکو
مجموعه‌ی 9 باغ ایرانی در ایران و دو باغ در هند و یک باغ در پاکستان در میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده‌اند. این باغ‌ها عبارتند از:
«باغ ایرانی پاسارگاد» استان فارس (پاسارگاد)، «باغ ارم» شیراز، «باغ چهلستون» اصفهان، «باغ فین» کاشان، «باغ عباس‌آباد» مازندران، «باغ شازده» کرمان (ماهان)، «باغ دولت‌آباد» یزد، «باغ پهلوان‌پور» یزد (مهریز) و «باغ اکبریه» بیرجند، به علاوه‌ی «تاج محل» در هند (اگرا) و «آرامگاه همایون» در دهلی‌نو و باغ «شالیمار» در لاهور پاکستان.
