مجموع نظرات: ۰
سه‌شنبه ۲۹ مرداد ۱۳۹۲ - ۱۵:۰۱
۰ نفر

آرش نهاوندی : در سال‌های اخیر مقامات علمی کشور در سخنان خود به‌طور ویژه بر این مطلب تأکید کرده‌اند که کشور ما از نظر تولید علم و چاپ مقالات علمی در مجلات بین‌المللی بسیار پیشرفت کرده است.

حتی تأکید می‌شود که ایران در این زمینه رده شانزدهم دنیا را به‌خود اختصاص داده است و کشورهایی مانند ترکیه که از نظر علم دارای جایگاه مناسبی هستند را پشت سر گذاشته است. اما آیا این ادعاهای بسیار جالب و گوشنواز و دلنشین در عالم واقع نیز نمود پیدا می‌کنند؟ یعنی صرف اینکه تعداد مقالات چاپ شده از سوی ایرانیان در مجلات خارجی به میزان زیادی افزایش یافته است را می‌توان معیاری برای پیشرفت علم در ایران قلمداد کرد.

اگر مطالب مقاله‌نویسان ایرانی در هر نشریه علمی خارجی چاپ شود آن را می‌توان مصداق تولید علم قلمداد کرد یا اینکه عیار تولید علم را با مقیاس‌های دیگری می‌سنجند. در این زمینه همچنین باید میان نوشتن مقالات علمی و تولید علم تفاوت قائل شد. این که گفته شود تولید علم به‌دلیل مقالات چاپ شده خارجی افزایش یافته است، نوعی خبر است که باید عیارسنجی شود، به این معنا که در ابتدا باید این مسئله را مدنظر قرار داد که هر نشریه‌ خارجی که در هر کشوری چاپ می‌شود را نمی‌توان نشریه علمی معتبر دانست.

تعداد مجلات علمی دارای اعتبار در سطح جهان زیاد نیستند و معتبر‌ترین آنها نیز در اروپا و آمریکا و در کشورهایی که از نظر علمی توسعه یافته محسوب می‌شوند، انتشار می‌یابند بنابراین می‌توان نتیجه‌گیری کرد به‌عنوان مثال چاپ مقاله‌ای علمی در یک نشریه علمی عربستانی را نمی‌توان معیاری برای تولید علم یا افزایش مقالات علمی کشور قرار داد چرا که کشورهایی نظیر عربستان سعودی که خود از آثار علمی دانشمندان خارجی برای بالا بردن تعداد مقالات علمی خود استفاده می‌کنند از نظر علمی کشورهای چندان معتبری محسوب نمی‌شوند حتی نمی‌توان با استناد به چاپ مقاله‌ای در نشریه‌ای آمریکایی آن را علمی دانست چرا که مجله‌های علمی آمریکایی از نظر اعتبار درجه‌بندی شده‌اند و به‌عنوان مثال نمی‌توان ارزش و اعتبار نشریات علمی مانند نیچر و ساینس را با اعتبار مجلات علمی ناشناخته‌تر در آمریکا مورد قیاس قرار داد.

در واقع مقالات علمی باید در نشریات معتبر کشورهایی که از نظر علمی پیشرفته هستند به چاپ برسد تا معتبر قلمداد شود، بهترین شاهد این مدعا این است که چندی پیش در سایت‌های داخلی اخباری انتشار یافته بود که در آنها به نام بسیاری از مجلات غیرمعتبر علمی که مورد استناد برخی از مقاله‌نویسان داخلی هستند اشاره شده بود و این نکته مورد تأکید قرار گرفته بود که تنها انتشار مقالات علمی در نشریات معتبر خارجی ملاک خواهد بود. اما از مبحث انتشار مقالات علمی در نشریات خارجی که بگذریم به این نکته باید توجه داشت که میان انتشار مقالات علمی و تولید علم فاصله زیاد است. زمانی می‌توان ادعای افزایش تولید علم درایران را مطرح کرد که اغلب ایده‌های مطرح شده در مقالات دانشمندان ایرانی در عالم خارج و در قالب اختراعات علمی عینیت یافته باشد.

البته ثبت یک اختراع نیز به تنهایی کافی نیست و باید اثبات شده باشد که این اختراع از کارایی استفاده در جامعه برخوردار است. در گام آخر نیز این اختراع باید تجاری‌سازی‌ شود یعنی اینکه مشخص شود که آیا زمینه فروش آن را می‌توان در بازارهای داخلی و خارجی مهیا کرد یا خیر و درصورت مهیا بودن زمینه دست به تولید انبوه این مصنوع علمی زد. در واقع تا زمان تولید انبوه یک کالای اختراع شده نمی‌توان به آن برچسب تولید علمی زد.

در نتیجه می‌توان دریافت که علاوه براینکه چاپ مقالات علمی در نشریات خارجی تابع معیارهای خاص خود است، برای تولید علم نیز باید مواردی رعایت شود و مراحل زیادی بایدپشت سر گذاشته شود، آگاهی از این موارد می‌تواند ذهنیت ما را درباره اخبار انتشار یافته در ارتباط با افزایش تعداد مقالات علمی چاپ شده از ایران در خارج از کشور و افزایش تولید علم در کشور به‌طور کامل تغییر دهد و باعث شود که ما به این اخبار به دیده شک و تردید نگاه کنیم.

کد خبر 227890
منبع: همشهری آنلاین

برچسب‌ها

پر بیننده‌ترین اخبار دانش

دیدگاه خوانندگان امروز

پر بیننده‌ترین خبر امروز