آلودگی هوای تهران از کجا می‌آید؟

سیدمحمد فخار: آلودگی هوا نیمه دوم هر سال، مهمان آسمان پایتخت و کلانشهرهای کشور می‌شود و تا پایان فصل سرما اثرات مخرب خود را بر اقتصاد شهرهای کشور و سلامت ۳۸میلیون شهروند ایرانی می‌گذارد.

در داده‌نماي اين صفحه نگاهي دقيق به منابع آلودگي هوا، ميزان آلودگي آنها و اثرات گازهاي آلاينده بر سلامت مردمي داشته‌ايم كه سال‌هاست از آلودگي هوا رنج مي‌برند. همچنين مسئوليت‌ها و راه‌‌حل‌هايي كه در هر بخش قانون بر‌عهده بخش‌هاي مختلف گذاشته شده در گزارش پيش رو بررسي مي‌شود.

انواع آلودگي هوا

طبيعي
(گازهاي آتشفشاني، گرده گياهان، گازهاي ناشي از درختان نظير دي‌اكسيدكربن و...)

مصنوعي
(گازهاي ناشي از آتش‌سوزي، احتراق سوخت و انواع فعاليت‌‌هاي انساني)

آلودگي مصنوعي

منابع ساكن
(كارخانه‌ها، پالايشگاه‌ها، معدن شن و ماسه) سهم:20درصد

منابع متحرك
(وسايل نقليه بنزين سوز و گازوئيل سوز) سهم: 80درصد

خودروهاي شخصي؛ كاربراتوري

تعداد: 420هزار

آلودگي روزانه: 640تن

راه‌حل: از رده خارج شدن

موتورسيكلت‌هاي كاربراتوري

تعداد: 780هزار

آلودگي روزانه: 380تن

راه‌حل: جايگزيني با موتور برقي يا انژكتوري

اتوبوس ادارات و ميني بوس‌ها

تعداد: 5000

آلودگي روزانه: 340 تن

راه‌حل: از رده خارج‌شدن

كاميون‌ها

تعداد: 100هزار

آلودگي روزانه: 140تن

راه‌حل: نصب فيلتر دوده

وزن آلودگي هواي تهران (حاصل انباشت گازها)

800 هزار تن در سال

معادل
5 برج ميلاد
14 ناو هواپيمابر
80 برج ايفل
20 هزار تانك
57 هزار اتوبوس
4/5 ميليون بشكه نفت

مهم‌ترين آلاينده تهران

ذرات معلق (سبك‌ترين آلاينده تهران)

ميزان انتشار در هوا روزانه 8 تن

دوچرخ و دود

780هزار موتورسيكلت كاربراتوري هر روز در شهر فعاليت مي‌كنند و 286تن منوكسيد كربن، 100كيلوگرم دي اكسيد گوگرد، 7/9 تن دي اكسيد نيتروژن، 83تن تركيبات آلي فرار و 2/6 تن ذرات معلق توليد مي‌كنند. اين عدد در سال به 285560 تن منوكسيد كربن 811 تن اكسيدهاي ازت، 62120 تن هيدروكربن‌هاي نسوخته و 1789تن ذرات معلق مي‌رسد.

لزوم نوسازي

80هزار تاكسي 20درصد جابه‌جايي‌هاي درون شهري را انجام مي‌دهند. اين وسايل نقليه 18درصد منوكسيد كربن، 11درصد اكسيد نيتروژن، 12درصد تركيبات آلي فرار، 3درصد اكسيد گوگرد و يك درصد از ذرات معلق تهران را توليد مي‌كنند. با نوسازي هر يك پيكان تاكسي فرسوده، هر سال20790 تن منوكسيد كربن، 2709تن تركيبات آلي فرار و 737تن اكسيدهاي نيتروژن از آلودگي هواي تهران كم مي‌شود.

هزار ميني بوس شهري

با طي مسافت 100كيلومتر هر هزار ميني‌بوس تهران، روزانه 2300كيلوگرم آلودگي هوا توليد و در هوا منتشر مي‌كنند. اين عدد در سال به 840تن آلودگي هوا مي‌رسد كه نسبت به تعداد كم آنها بسيار تأمل برانگيز است.

سوخت دود شود يا نه؟

هر روز در تهران 14ميليون ليتر بنزين مصرف مي‌شود‌. اين عدد به واسطه كيفيت پايين خودروها پديد آمده كه به‌طور متوسط 8تا 11 ليتر بنزين در هر 100كيلومتر مي‌سوزانند؛ بنابراين روزانه 14ميليارد تومان توسط اين وسايل نقليه دود مي‌شود. اين رقم در سال به عدد شگفت انگيز 5110ميليارد تومان مي‌رسد كه حدود يك سوم بودجه سالانه كل پايتخت (16950هزارميليارد تومان در سال 94) و يك سي‌ام كل فروش سالانه نفت كشور(159هزارميليارد تومان) در سال 93 است.

بلايي به نام كاربراتوري ها

در حال حاضر 9/4درصد از خودروهاي سواري، 22/1درصد از وانت‌ها و 4/7درصد از تاكسي‌هاي شهر تهران را خودروهاي كاربراتوري تشكيل مي‌دهند. 9درصد از خودروهاي سواري تهران روزانه 400تن آلاينده توليد مي‌كنند. از سويي وانت‌هاي كاربراتوري روزانه 151تن و تاكسي‌ها روزانه 45 تن آلودگي به هواي تهران مي‌فرستند.

سهم وسايل مختلف در توليد ذرات معلق:

كاميون‌ها: 32درصد
سرويس ادارات:‌ 26 درصد
اتوبوس‌هاي شهري:‌ 18درصد
موتورسيكلت‌ها: 15درصد
ميني‌‌بوس‌ها: 6درصد
ساير وسايل: 3درصد

بيماري‌هاي آلودگي هوا

در بخش چشم و بيني: آب مرواريد، تباهي لكه زرد، خشكي چشم و سينوزيت
در بخش قلبي- عروقي: سكته و فشار خون
در بخش ايمني: بيماري‌هاي خودايمني و آلرژي ژني
در بخش عصبي:‌ ام‌اس، آلزايمر، سكته، پاركينسون و صرع
در بخش تنفسي: انسداد ريه، سرطان و آسم
در بخش گوارشي: بيماري كبد، آپانديسيت و سرطان
در بخش پوست: پيري زودرس و اگزما

راه‌حل‌هاي كلي براي كاهش آلودگي هوا

راهكار و مسئول
اجراي مديريت يكپارچه شهري - دولت و مجلس
بهبود كيفيت خودروها تا استاندارد يورو6و هيبريد - وزارت صنعت
افزايش حمل ونقل عمومي با پرداخت بودجه دولتي - دولت
اجراي كامل طرح كاهش(LEZ) - دولت و پليس راهور
حذف وسايل نقليه فرسوده - وزارت كشور
استفاده همه‌گير از موتورسيكلت‌برقي - وزارت صنعت
نصب فيلتر دوده روي وسايل ديزلي - سازمان حفاظت محيط‌زيست