براساس اين تكليف، وزارتخانه‌هاي نفت، جهادكشاورزي (سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخيزداري) و امور خارجه ملزم به پيگيري وضعيت گردوغبار در خوزستان و تسريع در كنترل 20هزار هكتار كانون فوق بحران گردوغبار در اين استان شدند. علاوه براين، سازمان مديريت و برنامه‌ريزي نيز در اين زمينه بايد همكاري لازم را داشته باشد.»
نوزدهم بهمن‌ماه جاري و كمتر از 10 روز پس از دستور ويژه رئيس‌جمهور براي مهار ريزگردها به‌ويژه ريزگردهاي خوزستان، اسحاق جهانگيري، معاون اول رئيس‌جمهور هم تأكيد كرد: «برنامه مقابله با ريزگردهاي خوزستان بايد به‌صورت طرحي ضربتي و فوري از سوي استاندار، وزارت نيرو و جهادكشاورزي دنبال شود و همزمان سازمان برنامه و بودجه بايد منابع مالي مورد نياز اين طرح را تأمين كند تا هرچه سريع‌تر مشكل مردم خوزستان برطرف شود.»
- مشكل اعتبار برطرف شد
حالا با اين دستورات، به‌نظر مي‌رسد ديگر نه مشكل اعتبار وجود دارد و نه مشكلات ناهماهنگي ميان دستگاه‌هاي ذيربط براي مقابله با ريزگردهايي كه اكنون روزبه‌روز بر ميزان ظهورشان افزوده مي‌شود. نكته در خور تامل اينكه هفته گذشته در هفتمين جلسه كميته راهبردي مقابله با گردوغبار كه با حضور دستگاه‌هاي مرتبط برگزار شد ضياءالدين شعاعي، مدير كميته ملي مقابله با گردوغبار گفت: «خوزستان ازجمله استان‌هايي است كه برنامه منشأ‌يابي و چگونگي مهار آن آماده شده و اكنون نيازمند اعتبار و بودجه است.»
بر اين اساس با دستور ويژه براي تأمين اعتبارات، ديگر بهانه‌اي براي تعلل در برنامه عمل ريزگردها باقي نمانده است. ابتكار درخصوص تخصيص حقابه تالاب‌ها هم گفت: «به‌دليل شرايط خاص استان خوزستان و به‌منظور حفظ سلامت مردم، با وزارت نيرو مكاتبه‌اي خواهيم داشت كه درصورت امكان براي تالاب‌هاي اين استان، ظرفيت بيشتري از ميزان حقابه تعيين شده، اختصاص داده شود.» باتوجه به دستور ويژه رئيس‌جمهور و معاون اول وي، به‌نظر مي‌رسد مشكلي براي احياي كامل تالاب هورالعظيم و تخصيص حقابه تالاب شادگان وجود نداشته باشد.
- 350هزار هكتار كانون گردوغبار داخلي
پرويز گرشاسبي، معاون آبخيزداري، امور مراتع و بيابان سازمان جنگل‌ها هم با اشاره به‌وجود 349هزار هكتار كانون بحراني گردوغبار در خوزستان مي‌گويد: «مطالعات تفصيلي و اجرايي 50هزار هكتار از اين كانون‌ها تهيه شده و آماده اجراست.» خوزستان سال‌هاست كه با معضل گردوغبار مواجه است اما طي همه اين سال‌ها، هرگاه صحبت از ريزگردها و مهار آنها شده، مسئولان ذيربط، كمبود اعتبار را بهانه كرده يا توپ را به زمين ديگري انداخته‌اند؛ حالا ديگر بهانه‌اي وجود ندارد. مسئولان بايد همت كرده و غبار از چهره خوزستان پاك كنند؛ مسئولان بايد بدانند بيش از هر چيز وامدار مردم هستند و مردم بيش از هرچيز وامدار خطه خونين خوزستان.
- گرد و غبار جنوب از كجا مي‌آيد؟
گردوغبار يا ريزگردها چه فرقي مي‌كند هر چه آن را بناميم پديده‌اي است كه طي چند سال اخير زندگي را بر بسياري از شهروندان مرز نشين به‌ويژه خوزستاني‌ها به‌شدت تلخ كرده است. حالا ديگر، ريزگردها علاوه بر مخاطراتي كه براي شهروندان دارد تاسيسات شهري را هم با مشكل مواجه مي‌كند. همين ديروز، بسياري از تاسيسات شهري ازجمله برق مناطقي از خوزستان قطع شد؛ مشكلي كه وزير نيرو را شتاب زده به خوزستان كشاند اما واقعيت اين است كه اين مشكل با حضور وزير نيرو حل شدني نيست.
مهم‌ترين عوامل كه باعث شكل‌گيري كانون‌هاي ريزگرد در خوزستان شد عبارتنداز:
الف -سدسازي‌هاي بي‌رويه و در نتيجه دخالت غيرمسئولانه در اكوسيستم‌هاي رودخانه‌اي كه باعث كاهش شديد جريان آب درمهم‌ترين رودخانه‌هاي خوزستان ازجمله كارون، زهره وجراحي شد و درنتيجه اراضي پايين دست تبديل به كانون‌هاي ريزگرد شد.
ب- باسدسازي، سطح آب‌هاي زيرزميني در خوزستان به‌شدت كاهش يافت و با توجه به آبرفتي بودن دشت خوزستان كه داراي خاك رسي است اين دشت تبديل به كانون ريزگرد شد به‌طوري كه با كوچك‌ترين بادي خاك‌هاي رسي از سطح اين دشت در آسمان پراكنده مي‌شود.
ج -جلوگيري از ورود حقابه تالاب‌هاي خوزستان نظير هورالعظيم و شادگان كه باعث شكل‌گيري كانون‌هاي بزرگ ريزگرد در منطقه شد، به‌ويژه خشكاندن بخش‌هايي از هورالعظيم براي نصب دكل‌هاي حفاري نفت يكي از مهم‌ترين عواملي بود كه اين تالاب را تبديل به كانون بحران گردوغبار داخلي كرد.اكنون اما مسئولان محيط‌زيست مي‌گويند 60 درصد هورالعظيم آبگيري شده اما نمايندگان خوزستان در مجلس و كارشناسان مي‌گويند اين تالاب حداكثر 10درصد آبگيري شده است.
د- توسعه ناپايدار كشاورزي از ديگر عوامل مهم شكل‌گيري كانون‌هاي ريزگرد در خوزستان است. بنا به اعلام مسئولان سازمان جنگل‌ها، هم‌اكنون 349هزار هكتار كانون گردوغبار داخلي در خوزستان وجود دارد كه 56 هزار هكتار آن ديمزار رها شده و 46هزار هكتار آن تالاب‌هاي خشك‌شده است.
اكنون بنا به اعلام كارشناسان اگر عزمي براي مهار كانون‌هاي گردوغبار وجود دارد بايد عامل شكل‌گيري اين معضل برطرف شود كه در راس آن بازكردن دريچه سدهاي متعددي است كه همچنان بر بروز كانون‌هاي ريزگرد دامن مي‌زند.
نظر شما