این جانور بدون سر هم می‌بیند

براساس گزارش ساينس الرت، دانشمندان دریافته‌اند چشم اين جانوران علاوه بر تشخيص ميان نور و تاريكي مي‌توانند رنگ‌ها را نيز از يكديگر تشخيص دهند.

گروهي از دانشمندان مركز ملي علوم زيستي در بنگالور هندوستان با كمك گرفتن از نوعي كرم پهن با نام علمي Schmidtea mediterranea موفق به كشف اين موضوع شدند. كرم‌هاي پهن يا پلاناريان‌ها قابليت بقاي ترسناكي دارند، اگر سرشان قطع شود يا بدنشان به دو نيم تقسيم شود مي‌توانند از هر تكه يك كرم پهن ديگر ايجاد كنند.

این کرم‌ها اغلب در تاریکی و محیط‌های آبی زندگی می‌کنند که نور به آن دسترسی ندارد. چشم‌های این حشرات برعکس چشم‌های انسان، ساختار پیچیده‌ای ندارند اما تعداد زیادی از آن‌ها دو چشم ابتدايي(eyespot) بدون عدسی روی سرشان دارند که می‌توانند شدت نور را شناسایی کنند.

محققان در مطالعه جدید، بینایی كرم‌هاي Schmidtea mediterranea را بررسی و تایید کردند که چشم‌های بدوی این موجود ترغیبش می‌کند که از نور مرئی بگريزد.

با این حال، محققان به طور غیرمنتظره‌ای دریافتند گرچه چشمان ابتدايي و غیرپیچیده این گونه کرم، فاقد گیرنده‌های نوری طول موج خاص است، این موجود بیشتر از نور آبی گریزان است تا از نور قرمز. دانشمندان بر این باورند این کرم‌ها با مقایسه کردن میزان نور مرئی جذب شده توسط چشمان بدوی شان و نه دیدن رنگ خود نور، نورهای مختلف را از یکدیگر تشخیص می‌دهند.

اما کشف تیم علمی به همین جا ختم نشد و آن‌ها از این واقعیت استفاده کردند که کرم‌های پهن می‌توانند پس از این که سرشان از بدنشان جدا می‌شود، به زندگی خود ادامه دهند و سرهایشان را دوباره رشد می‌دهند.

محققان به دنبال بررسی چگونگی واکنش این کرم‌ها پس از قطع شدن سر آنها بودند، و دریافتند این کرم‌ها حتی زمانی که سر نداشتند، باز هم به نور واکنش نشان ‌می‌دادند اما این بار به نور فرابنفش و نه نور مرئی. این به آن معناست که کرم‌ها دو شیوه کاملا مستقل از هم را برای واکنش به نور تکامل داده‌اند: یکی از این روش‌ها از طریق دو چشم ابتدايي و مغزشان عمل می‌کند و روش دیگر شامل تمامی بدن به جز چشم‌هاست و این همان مکانیسمی است که دانشمندان به دنبال شناسایی آن هستند.

طی یک هفته‌ای که كرم‌ها براي احياي سر بريده شده صرف كردند، تیم علمی بر سرعت احیای چشم‌ها و مغز این موجودات نظارت داشت تا دریابد آنها چه هنگام دوباره به نور مرئی واکنش نشان می‌دادند. چشم‌های ابتدايي این کرم‌ها پس از چهار روز احیا شدند اما هنوز با شدت بیشتری به نور ماوراءبنفش واکنش نشان می‌دادند تا نور مرئی.

فقط پس از 7 روز بود که آن‌ها نسبت به نور مرئي واكنش نشان دادند و این به معنای این بود که چشم ها و مغزشان دوباره کنترل امور را دست گرفته بودند. در روز دوازدهم حساسیت این کرم‌ها به نورمرئی افزایش یافت تا جایی که با شدت بیشتری به نور موجود در انتهای آبی منشور نور مرئی واکنش نشان دادند.

دانشمندان تصور می‌کنند واکنش این موجودات به نور فرابنفش مکانیسمی باستانی است و این که آن‌ها ابتدا به نور فرابنفش واکنش نشان می‌دادند و واکنش چشم‌ها و مغز این کرمها به نور مرئی، بعدها تکامل یافته است. در واقع، کرم‌های پهن طی تکاملشان، از واکنش به نور فرابنفش به واکنش به نور مرئی از طریق مغزشان تکامل یافته اند.