یکشنبه ۱۲ آبان ۱۳۸۷ - ۱۵:۴۹
۰ نفر

فریبرز بیات: 13 آبان و روز دانش‌آموز است. لازمه بازنگری این روز، روشن کردن تعریف دانش‌آموز امروز، تفاوت آن با دانش‌آموز دیروز و ترسیم نیمرخ دانش‌آموز فرداست.

تصویر غالبی از دانش‌آموز مطلوب در نظام آموزشی ما، در برنامه‌های درسی و نزد مدیر و معلم فردی ساکت، مطیع و منفعل است. این تصویر متناظر با نظام آموزشی متمرکز و بسته است که آموزش را جریانی یکطرفه و از بالا به پایین می‌داند.

در این سیستم مدیر و معلم پادشاه و سلطان است و دانش‌آموزان رعایا و خادمانی که چیزی نمی‌دانند و صلاح و ثواب خود را تشخیص نمی‌دهند؛

بنابراین باید پیوسته با دهانی باز، چشم به بالا بدوزند و منتظر فرمان باشند، نه حق انتخاب دارند و نه جرأت چون و چرا، نقد و نظر و سؤال و جواب به خود می‌دهند.

در چنین نظامی حق مطلق با فرستنده اطلاعات است، او منابع و خوراک‌های فکری و اطلاعاتی را به‌صورت واحد و یکپارچه برای همه علایق و سلایق از بالا تجویز می‌کند و امیدوار است از رهگذر آموزش‌ها و اطلاعات یکسان همه یک شکل شوند و یک‌جور بیندیشند.

اما اکنون و در عصر اطلاعات و ارتباطات تغییر و تحولات اجتماعی و فرهنگی امکان تحقق چنین اهداف و انتظاراتی را اگر نگوییم به‌کلی، تا حدود زیادی منتفی کرده است.

دانش‌آموز امروز موجودی منفعل و صرفاً مطیع نیست. به حقوق خود واقف است، از رهگذر دستاوردهای عصر اطلاعات به دانش و مهارت‌هایی مجهز شده که به او اجازه می‌دهد با معلم و مدیر بحث و مجادله کند، به‌راحتی هر فرمانی را بدون استدلال منطقی نپذیرد.

دانش‌آموز امروز علایق و نیازهای متفاوتی دارد که به او تمایز و تشخص می‌بخشد و می‌خواهد که این تفاوت و تمایز، علایق، نگرش‌ها و سبک‌های زندگی از سوی مدرسه، مدیر و معلم به‌رسمیت شناخته شود و مورد احترام قرار گیرد.

نیازهای فکری و فرهنگی متنوع و متکثر دانش‌آموز امروز را به‌هیچ‌وجه آموزش‌های یکسان و برنامه‌ها و منابع واحد و یکدست نمی‌تواند تأمین کند.

همچنین با شیوه‌های یکطرفه و از بالا به‌هیچ‌وجه نمی‌توان با دانش‌آموز امروز مواجه شد و باید او را به مشارکت طلبید و جریان یاددهی و یادگیری دوسویه را دنبال کرد.

امروز دیگر مدیر و معلم پادشاه نیستند و آنها حداکثر کاری که می‌توانند بکنند مدیریت استعدادهای دانش‌آموزان و کمک به کشف و خلق اطلاعات و دانش توسط آنهاست.

دانش‌آموز امروز تنها گوش شنوا نیست؛ او چیزهای زیادی برای گفتن و یادگیری دارد. دانش‌آموز امروز پرسشگر، خلاق و فعال است و به‌راحتی در برابر کمی و کاستی‌ها و نواقص برنامه‌های آموزشی ساکت نمی‌نشیند، نقد می‌کند و انتظار اصلاح و اقدام دارد.

اما همه آنچه گفته شد بخشی از ویژگی‌های دانش‌آموز امروز است؛ دانش‌آموز فردا چهره‌ای به‌مراتب فعال‌تر، خلاق‌تر، آگاه‌تر و نقادتر خواهد داشت.

حال اگر برنامه آموزشی، مدیر و معلم با تصویر و تصور دیروز به سراغ دانش‌آموز امروز و فردا بروند، آنچه مسلم است شکاف و فاصله بین دانش‌آموز با نظام آموزشی عمیق‌تر خواهد شد و محصول نظام آموزشی چندان تناسبی با اهداف قصد شده آن نخواهد داشت.

نشانه‌های چنین مشکلی مدت‌هاست خودنمایی می‌کند. راه‌حل آن تحول نظام آموزشی، مدیر، معلم و برنامه‌ها همپای جامعه و دانش‌آموزان به‌عنوان پیشگامان این جریان متحول و رو به آینده است. امید است چنین تحولی به‌طور جد در دستور کار مسئولان قرار گیرد که فردا خیلی دیر است.

کد خبر 67281

پر بیننده‌ترین اخبار سیاست داخلی

دیدگاه خوانندگان امروز

پر بیننده‌ترین خبر امروز