طی 2هفته گذشته برخی شهروندان پیامکی دریافت کرده‌اند که به آنان پیرامون برنده شدن یک دستگاه خودرو در قرعه‌کشی بانک تبریک گفته شده است. این پیامک‌ها که از آن به‌عنوان شیوه جدید کلاهبرداری نام برده می‌شود به‌دور از واقعیت است؛ بر این اساس شهروندانی که پیامک تبریک به مناسبت پیروزی در قرعه‌کشی بانک دریافت می‌کنند توجه داشته باشند که این اقدام از سوی گروهی به قصد کلاهبرداری صورت می‌گیرد. برخی بانک‌ها با صدور اطلاعیه‌هایی اعلام کرده‌اند که شیوه اعلام برنده شدن در قرعه‌کشی‌های بانکی اصلا براساس ارسال پیامک نبوده و برای تأیید برنده شدن می‌توانند به وب سایت آن بانک مراجعه کنند.
معمولا هم شیوه کار به این صورت است که پیامکی از سوی یک منبع ناشناس برای افراد ارسال شده و خبر برنده شدن یک خودرو یا گوشی تلفن یا سکه یا موارد دیگر به آنها داده شده است و برای کسب اطلاعات بیشتر، از آنها خواسته می‌شود تا یکسری اطلاعات سجلی خود را برای فرستنده پیامک ارسال کنند و آدرس دقیق خود را نیز بنویسند. بعدا از آنها خواسته می‌شود که برای طی مراحل اداری یا ارسال‌جایزه، مبلغ اندکی درحد 10 تا 15هزار تومان به یک شماره حساب واریز کنند. تا‌کنون از این طریق در استان‌های مختلف کشور بیش از صدها میلیون‌تومان کلاهبرداری شده است. برخی دیگر از شیوه‌های کلاهبرداری پیامکی پیچیده‌تر بوده و مثلا فرد یا تیم کلاهبردار ابتدا یک آگهی در یک مجله درج کرده و از خوانندگان می‌خواهند که پاسخ درست را به یک شماره ارسال کنند، بعد برای همه پاسخ‌دهندگان پیامکی ارسال کرده و به بهانه برنده شدن از آنها می‌خواهند مبلغ 15هزار تومان به‌عنوان هزینه پستی به حساب آنها واریز کنند.
کلاهبرداران پیامکی‌گاهی شماره حساب بانکی و رمز اینترنتی افراد را درخواست کرده و از این طریق میلیون‌ها تومان کلاهبرداری کرده‌اند. برخی نیز درخواست کرده‌اند کدهایی را به یک شماره خاص ارسال کنند و به این ترتیب باقیمانده شارژ تلفن آنها را دزدیده‌اند.شیوه‌های مذکور به قدری عجیب و غریب و باور نکردنی است که انسان تعجب می‌کند چگونه افراد زیادی گول این روش‌های کلاهبرداری را خورده‌اند.
واقعیت این است که پیشگیری از این شیوه‌های کلاهبرداری بسیار ساده بوده و فقط به خاطر عدم‌اطلاع مردم از این روش‌ها، موفق بوده است. اگر آموزش‌های عمومی درزمینه تلفن همراه در کشور گسترش یابد و شیوه‌های سوءاستفاده مجرمان از دارندگان تلفن همراه به آنها آموزش داده شود، کمتر در دام اینگونه تبهکاران می‌افتند. مثلا برندگان خیالی چرا از خود سؤال نمی‌کنند که چگونه خبر‌دهنده از نام بانک، نام شعبه و مبلغ اندوخته وی خبر ندارد و این اطلاعات را از برنده سؤال می‌کند؟ یا اینکه چگونه در زمان غیرمعمول این خبر اعلام شده است؟ یا اینکه چرا با پیامک و چرا با شماره‌ای فردی با او تماس گرفته شده نه با سامانه پیامکی بانک که معمولا از اپراتورهای پیامک در کشور ارسال می‌شود؟از سوی دیگر در این ماجرا چند زاویه وجود دارد؛ یک‌سوی این ماجرا کلاهبردارانی هستند که شماره حساب بانکی دارند.
می‌دانید که واریزی‌های با مبالغ اندک مثلا 10 هزار تومانی یا 15 هزار تومانی در فواصل زمانی فشرده از طریق سامانه‌های تراکنشی بانکی قابل شناسایی و ردیابی است. مثلا آیا نمی‌توان برای نرم‌افزارهای بانکی، تعریف کرد که درصورتی که در یک محدوده زمانی کوتاه هزاران تراکنش 10هزار تومانی به حساب فرد انجام شد، هشدار بدهد و سیستم، صاحب حساب را شناسایی کند؟ آیا سامانه‌های پیامکی اپراتورهای تلفن‌همراه که حتی قابلیت تعریف کلمات کلیدی برای بلوک کردن و هشدار دادن را دارند قابلیت شناسایی مجرمان و کلاهبرداران پیامکی را ندارند؟ چگونه است که کلاهبرداران می‌توانند با استفاده رسمی از شبکه مخابراتی و بانکی و حتی پستی کشور، دست به کلاهبرداری از ده‌ها و صدهاهزار شهروند بزنند اما این سامانه‌های رسمی قادر به شناسایی و پیشگیری از آنها نباشند؟
می دانید که اغلب مردم گرفتار‌تر از این هستند که بخواهند وقت و انرژی خود را صرف مراجعه به کلانتری، دادگاه، بانک و این سازمان و آن اداره بکنند تا بخواهند 15 هزار تومانی را که از دست داده‌اند جبران کنند. کلاهبرداران دقیقا از این مسئله سوءاستفاده کرده و با کلاهبرداری‌های به ظاهر اندک، اندوخته‌های میلیونی و گاه میلیاردی می‌اندوزند.ظاهرا سیستم بانکی کشور و دستگاه‌های مربوط، کاری جز هشدار دادن در قبال این رخداد نکرده‌اند و البته این ساده‌ترین اقدام است که هزینه‌ای در بر ندارد.پلیس سایبری نیز که حدود چند ماه پیش در ایران رسما شکل گرفته، تا‌کنون در زمینه جلوگیری از این شیوه کلاهبرداری اقدام درخور‌توجهی انجام نداده است؛ البته اقدام درخور توجه با دستگیری متهمان بعد از میلیاردها تومان کلاهبرداری و هشدار به مردم تفاوت دارد. همچنین دستگاه قضایی که نخستین وظیفه‌‌اش طبق قانون اساسی پیشگیری از جرم است در این زمینه کار قابل ارائه‌ای صورت نداده است.
همه اینها در شرایطی است که هنوز در ایران شیوه تراکنش اینترنتی در بانک‌ها چندان رایج نشده و در آینده نزدیک با گسترش این روش‌های انتقال وجه می‌توان پیش‌بینی کرد که موج سهمگینی از کلاهبرداری‌های اینترنتی در فضای سایبر ایرانی به وجود آید. حتی همین الان هم ایرانیانی هستند که به‌رغم همه مشکلات دسترسی به کارت‌های اعتباری بین‌المللی، در دام کلاهبردارانی ای‌میلی می‌افتند که بدون اینکه در مسابقه‌ای شرکت کرده باشند، آنها را برنده فلان جایزه بزرگ و اغوا‌کننده اعلام می‌کنند؛ یعنی از هزار راه مشکل، هزینه‌هایی را به حساب کلاهبرداران بین‌المللی واریز می‌کنند، به امید واهی دریافت یک جایزه بزرگ چند میلیون دلاری؛ مالباختگانی که هیچ آمار رسمی از آنها در دست نیست و دست آنها نیز از زمین و آسمان کوتاه است. به راستی اشکال کار کجاست؟ آیا فکر نمی‌کنیم که به موازارت رشد و توسعه فناوری‌های جدید مانند تلفن همراه و اینترنت، فرهنگ استفاده از این ابزارها در ایران آموزش داده نشده است؟ آیا متولیان فرهنگی کشور، رسانه‌ها و دستگاه‌های متولی فناوری اطلاعات، در این زمینه خود را مقصر می‌دانند؟
