همشهری آنلاین-پوپک قاسمی: اردبیل از قطب‌های کشت سیب‌زمینی در کشور محسوب و سالانه ۷۷۰ تا ۸۰۰هزارتن از این محصول دراین استان تولید می‌شود که معادل ۲۰درصد از مجموع محصول تولید شده در کشور است. براساس برآوردها، نیاز استان اردبیل به سیب‌زمینی حدود ۲۰۰هزارتن است و مازاد آن به استان‌های دیگر و نیز به کشورهای هدف صادر می‌شود. با وجود اینکه سطح زیرکشت سیب‌زمینی در دشت اردبیل بسیار بالاست، اما نبود برنامه‌ریزی مناسب برای استفاده از این ظرفیت، سبب شده‌است این فرصت تبدیل به دغدغه همیشگی کشاورزان شود و سیب‌زمینی‌کاران محصول خود را با بیم و امیدهای زیادی برداشت کنند.
ریسک کشت سیب‌زمینی
یکی از سیب‌زمینی‌کاران اردبیلی دراین باره به خبرنگارهمشهری می‌گوید: کشت این محصول برای کشاورزان خیلی پرخطر شده‌است؛ از یک‌سو به‌دلیل شرایط اقلیمی و خشکسالی میزان برداشت محصول تهدید می‌شود و ازسوی دیگر هیچ تضمینی برای فروش محصول به قیمت مناسب وجود ندارد و بازار این محصول همیشه دچار نوسان است.
«سعید وطنخواه» می‌افزاید: از آنجایی که هیچ خرید تضمینی وجود ندارد، همیشه سود سیب‌زمینی به جیب دلالان می‌رود و دست پینه بسته کشاورزان از سود محصول‌شان خالی می‌ماند.
«فرخ کاری» از خریداران عمده سیب‌زمینی هم به خبرنگارهمشهری می‌گوید: میزان برداشت سالانه محصول سیب‌زمینی در استان حدود ۸۰۰ هزارتن است که از این میزان، ۴۰۰ هزارتن در داخل و خارج استان بدون هیچ مشکلی به بازار عرضه می‌شود، اما برای حدود نیمی از سیب‌زمینی برداشت شده باید برنامه‌ریزی شود تا به صنایع تبدیلی و بازارهای خارجی عرضه شود که این موضوع هم به وجود سردخانه‌های مناسب برای نگهداری محصول و عرضه به‌موقع نیاز دارد. وی می‌افزاید: در استان اردبیل ظرفیت‌های سردخانه‌ای محدود است که این موضوع سبب ایجاد مشکلات عدیده‌ای در زمینه عرضه این محصول می‌شود؛ نگهداری‌های غیراصولی ضرر و زیان زیادی به کشاورزان وارد می‌کند.
کاهش سطح زیرکشت
بیشترین میزان کشت سیب زمینی استان در دشت اردبیل است. مدیر جهاد کشاورزی شهرستان اردبیل، سطح زیرکشت سیب‌زمینی دراین شهرستان را ۱۵هزارو ۸۰۰هکتار اعلام می‌کند و می‌گوید: برداشت این محصول معمولا تا آخرین روزهای شهریورماه ادامه می‌یابد و پیش‌بینی می‌شود امسال حدود ۴۰۰هزارتن سیب‌زمینی از دشت اردبیل برداشت شود.
«علی‌حسین احدی‌عالی» اظهار می‌کند: سیب‌زمینی تولید شده دراین استان ازنظر کیفیت، در جایگاه برتر کشور قرار دارد و جزو محصولات ارگانیک به‌شمار می‌رود که ازنظر کیفیت و کمیت قابل رقابت با سیب‌زمینی تولیدی در کشورهای اروپایی است؛ موضوعی که مزیت‌های بسیاری برای استان به‌همراه دارد. وی ادامه می‌دهد: با وجود کیفیت ممتاز سیب‌زمینی اردبیل، به‌دلایلی سطح زیرکشت این محصول در سال‌های گذشته کاهش تدریجی داشته است، چراکه خشکسالی و دمای بالای هوا در زمان رشد غده گیاه سیب‌زمینی، سبب کاهش میزان برداشت شد و کشاورزان کشت محصولات دیگر را به سیب‌زمینی ترجیح دادند.
احدی‌عالی سیب‌زمینی را محصولی آسیب‌پذیر در برابر عوامل محیطی می‌داند و می‌افزاید: این محصول در شرایط فعلی باید به شکل تازه‌خوری تولید و روانه بازار شود، اما کشاورزان محصول تولیدی را در انبارها و سردخانه‌ها نگهداری می‌کنند تا به قیمت بالاتری بفروشند که این موضوع گاهی زمینه‌ساز فاسد شدن محصول می‌شود.
ضرورت سازگاری با کم‌آبی
این مسئول آبیاری سنتی را از مشکلات مزارع سیب‌زمینی اردبیل در بحران کمبود آب عنوان می‌کند و می‌گوید: کشاورزان اردبیلی باید به‌دنبال استقرار سامانه‌های آبیاری‌نوین یا اصلاح الگوی کشت خود باشند تا از وارد آمدن خسارت‌های سنگین جلوگیری شود.
احدی‌عالی یکی از بزرگ‌ترین مشکلات کنونی بخش کشاورزی کشور را کمبود آب برای آبیاری محصولات کشاورزی می‌داند و می‌افزاید: تغییر الگوی کشت و سازگار شدن با این شرایط از مهم‌ترین اقدام‌های مدنظر برای عبور از بحران خشکسالی است که تقریبا بیشتر نقاط کشور با آن دست‌به گریبان هستند.
وی تصریح می‌کند: درچنین شرایطی کشت حبوبات در دشت اردبیل با افزایش بیش‌از ۱۰برابری نسبت به سال‌های گذشته، از ۲۰۰هکتار به بیش‌از ۲هزارو۵۰۰هکتار رسیده است.
به‌گفته مدیر جهاد کشاورزی اردبیل، کاهش سطح آب‌های زیرزمینی، تک‌محصولی بودن دشت اردبیل و نوسان قیمت و نبود بازار مناسب برای فروش سیب‌زمینی در سال‌های گذشته، سبب شده‌است کشت حبوبات درمیان کشاورزان اردبیلی رونق بیشتری پیدا کند.
***
اینها درحالی‌است که مسئولان ارشد اردبیل همواره بر کافی نبودن ظرفیت‌های سردخانه‌ای دراین استان تأکید کرده‌اند. براین اساس اخیرا برخی مسئولان مربوط دراستان اعلام کردند حدود۳۰۰هزارتن به ظرفیت سردخانه‌ها و انبارهای فنی سیب‌زمینی اردبیل افزوده می‌شود؛ موضوعی که می‌تواند تا میزان قابل‌توجهی جلوی ضرر و زیان کشاورزان به‌دلیل ارزان‌فروشی یا فاسد شدن این محصول راهبردی را بگیرد. همچنین قرار است تسهیلات ویژه‌ای به سردخانه‌دارها و فعالان این حوزه باهدف توسعه ساخت سردخانه‌ها اختصاص یابد؛ اعتباراتی که در مرحله ساخت و به‌عنوان سرمایه گردش ارائه می‌شود تا مشکلات زیرساختی نگهداری از سیب‌زمینی دراستان تاحدود زیادی رفع شود.