یکی از مشکلات اساسی و چالش‌هایی که ایران با آن دست و پنجه نرم می‌کند کمبود آب است زیرا ایران از نظر موقعیت جغرافیایی کشوری خشک و نیمه خشک محسوب می‌شود و میزان بارندگی و شرایط تبخیری آن نسبت به میانگین جهانی بسیار بالاتر است، استفاده نادرست از منابع آبی نیز باعث شده که ایران مشکلات جدی بحران آب را تجربه کند.

به گزارش همشهری آنلاین، در ۶۰ سال گذشته دمای هوا در ایران بین ۰.۷ تا ۱.۴ درجه سانتی‌گراد افزایش یافته است. حدود یک‌چهارم از آب زاینده‌رود به دلیل کم‌شدن بارندگی‌ها، تبخیر و برداشت‌های بالادستی کاهش یافته است.

اقلیم‌های متفاوت کشور

حدود ۶۵ درصد از مساحت کشور را اقلیم‌های فراخشک و خشک بیابانی در بر گرفته. میزان بارش کم‌تر از ۵۰ تا ۱۵۰ میلی‌متر در سال است و متوسط درجه حرارت سالانه بسیار زیاد است.

میزان بارندگی

مناطق نیمه خشک ایران بین ۲۰۰ تا ۳۰۰ میلی‌متر بارندگی سالانه دارند. در مناطق مدیترانه‌ای که پنج درصد کل مساحت کشور را شامی می‌شود بارندگی بیشتر از مناطق نیمه‌خشک است و به حدود ۵۰۰ میلی‌متر در سال نیز می‌رسد.

برداشت بی‌رویه

حجم برداشت آب از منابع آب‌های سطحی و زیرزمینی کشور برابر ۹۸.۱ میلیارد مترمکعب و برداشت از منابع آب سطحی ۴۴.۲ و از آب‌های زیرزمینی ۵۳.۹ میلیارد مکعب است. بخش «کشاورزی»، «شرب و بهداشت» و «صنعت و خدمات» در مجموع به ترتیب ۸۷.۹، ۸.۴ و ۱.۸ میلیارد مترمکعب آب برداشت می‌کنند. سهم آب‌های زیرزمینی شامل چاه‌ها و قنوات در تامین نیازهای مختلف کشور ۵۴.۹ درصد است.

استاندارد بارندگ

در شرایط فعلی میانگین سالانه بارندگی ایران به حدود ۲۳۰ میلیمتر می‌رسد درحالی که متوسط بارندگی سالانه در دنیا حدود ۸۰۰ میلیمتر است.

میزان تبخیر

متوسط پتانسیل تبخیر در کشور حدود ۲هزار میلیمتر و شرایط تبخیری دنیا حدود ۷۰۰ میلیمتر است.  

تهدید خشکسالی

ایران به دلیل تغییرات اقلیمی و خشکسالی در سال ۲۰۲۵ با بحران شدید آب مواجه می‌شود و در سال ۲۰۴۰ به نهایت حد بحران شدید آب می‌رسد.  

استاندارد برداشت

میزان برداشت آب از دشت‌های کشور بیش از حد استاندارد است، در حالی که باید حدود ۲۰ تا ۴۰ درصد منابع آبی برداشت شود، اما۸۰ درصد برداشت می‌شود.

تداوم کم‌آبی

سال ۱۴۰۰ سال کم‌آبی بود و متأسفانه این کم‌آبی امسال(۱۴۰۱) نیز تداوم پیدا کرده است، این در حالی است که یک پنجم (۲۰ درصد) سرانه آب تجدیدپذیر دنیا در ایران است.

هدررفت آب

بر اساس مطالعات رسمی، سالانه حدود ۱. ۴ دهم میلیارد متر مکعب از منابع آب شرب و شیرین درون شهری از دست می‌رود.

فرسودگی خطوط لوله 

۴۰ درصد از حدود ۹هزار کیلومتر خط لوله و آبرسانی در پایتخت عمر بالای ۵۰ سال دارند و به دلیل فرسودگی آب بسیاری را هدر می‌دهند.

حفظ منابع طبیعی

طبق آمار حدود ۳۰ درصد محصولات کشاورزی که با آب تولید شده بر اثر آفات از بین می‌رود.  

میزان مصارف آب سطحی

برای ایجاد تعادل و پایداری بین منابع و مصارف آب و حفاظت کمی و کیفی و ارتقاء بهره‌وری از منابع آب باید تا افق زمانی ۱۴۲۴ میزان مصارف آب سطحی به حداکثر ۶۰ درصد منابع آب تجدیدپذیر و برداشت از آب زیرزمینی ۲۵ درصد کاهش یابد.

صرفه‌جویی در مصرف

برای صرفه‌جویی باید زمان استحمام را در تابستان از متوسط ۱۰ دقیقه به پنج دقیقه کاهش دهیم و برای شست وشوی ظرف‌ها نیز حتی الامکان از ماشین ظرفشویی که مصرف آب را کاهش می‌دهد، استفاده کنیم.  

اهمین سدسازی در ایران 

براساس گزارش کمیته ملی سدهای بزرگ ایران درحال‌حاضر ۵۲۳ سد بزرگ با ظرفیت ۵۱.۷ میلیارد مترمکعب در کشور مورد استفاده قرار دارد. شمار زیادی نیز سدهای بزرگ و متوسط در دست ساخت است.

منبع: همشهری آنلاین