به گزارش همشهری آنلاین، ارتش اسرائیل با اشاره به اینکه ۷۰ تا ۸۰ درصد توان نظامی سوریه را نابود کرده، از پایان بخش اصلی عملیات خود در سوریه خبر داد.
به گفته منابع اسرائیلی، ۳۵۰ جنگنده در عملیات علیه مواضع سوریه از دمشق تا طرطوس مشارکت داشتند و از آن به عنوان «بزرگترین عملیات تاریخ نیروی هوایی اسرائیل» یاد کردند تا در خلال آن پایگاه‌های نظامی، جنگنده‌ها، سامانه‌های موشکی زمین به هوا، سامانه‌های پدافند موشکی زمین به زمین، سایت‌ها و انبارهای تولید سلاح و انبارهای تسلیحات شیمیایی سوریه منهدم شوند.
مطمئناً دلایل زمان‌بندی عملیات اسرائیل در سوریه بر هیچ‌کس پوشیده نیست. اسرائیل علاوه بر اینکه بیش از ۵۰ سال انتظار چنین فرصتی را می‌کشید تا توانمندی‌ها نظامی سوریه را نابود کند، نشان داد که از دست یافتن گروه‌های مسلح به این تسلیحات نیز نگرانی دارد و خواهان آن است که تنها به سلاح‌های سبک مجهز باشند تا به منبع تهدید جدیدی برای اسرائیل تبدیل نشوند.
پس جای تعجب نیست، نیروی هوایی سوریه در صدر فهرست بانک اهداف اسرائیل قرار داشته باشد. نیروی هوایی سوریه که در سال ۱۹۴۸ تأسیس شد، از لحاظ تاریخی جزء مهمی از قابلیت‌های نظامی این کشور را تشکیل می‌داد و ناوگان متنوعی از هواپیماها را در اختیار داشت که عمدتاً از اتحاد جماهیر شوروی و بعداً روسیه خریداری شده بود.
قدرت نیروی هوایی سوریه در انجام حملات هوایی، پشتیبانی هوایی، تدارکات هوایی و شلیک هوا به هوا بیش از هر چیز اسرائیل را به وحشت می‌انداخت. افزون بر آن، دو موضوع قدرت حفظ برتری هوایی در حریم هوایی سوریه و قدرت پدافند هوایی که در سطح گنبد آهنین، فلاخن داوود می‌توانست عمل کند، به شدت اسرائیل را آزار می‌داد.
نیروی هوایی سوریه
نیروی هوایی سوریه دارای انواع مختلفی از هواپیمای جنگی مانند میگ ۲۱، میگ ۲۲ و میگ ۲۹ از جمله میگ ۲۹ اس‌ام‌تی بود که ستون فقرات آن را تشکیل می‌داد.
افزون بر آن، نیروی هوایی سوریه از جنگنده‌های سوخو ۲۲ و سوخو ۲۴ ویژه عملیات‌های زمینی و پشتیبانی هوایی و درگیری با اهداف زمینی هم برخوردار بود.
به این جنگنده‌ها باید انواع بالگردهای میل می ۱۷، میل می ۸، میل می ۲۴ و بالگردهای چند منظوره اس‌ای ۳۴۲ گازیل را افزود که قدرت انجام مأموریت‌های تهاجمی، حمل و نقل، باربری و لجستیکی را دارد.
پدافند هوایی
پدافند هوایی سوریه آمیزه‌ای از سامانه‌های ثابت و متحرک موشک‌های زمین به هوا مانند اس ۷۵ دوینا، اس ۱۲۵ نیوا، پیکورا، اس ۲۰۰ و پانتسیر اس ۱ و غیره بود.
افزون بر آن، پدافند هوایی سوریه اقدام به راه‌اندازی و استفاده از بیش از ۴ هزار توپ ضد هوایی ۲۳ میلی‌متر تا ۱۰۰ میلی‌متر در کنار شبکه هشدار زودهنگام شامل سیستم‌های راداری مختلف کرده بود.
اغلب این سامانه‌ها طی دوره اول جنگ سوریه در سال ۲۰۱۱ توسط روس‌ها ارتقا یافته و سطح کارآیی آنها بهبود یافته بود. اوایل سال ۲۰۲۳ نیز ایران اعلام کرد، در راستای تقویت و توسعه پدافند هوایی سوریه برای مقابله با حملات هوایی اسرائیل تجهیزات پدافندی مانند سامانه ۱۵ خرداد را در اختیار سوریه قرار می‌دهد.
این سامانه دارای ویژگی‌های بسیاری است، از جمله اینکه این سامانه توان شناسایی اهدافی مانند پهپادها و جنگنده‌ها را تا ۱۵۰ کیلومتر و رهگیری هدف تا ۱۲۰ کیلومتر را دارد، همچنین در قبال اهداف رادار گریز نیز توان رهگیری هدف تا ۸۵ کیلومتر و درگیری و نابودی آن در مسافت ۴۵ کیلومتری را دارد.
در عین حال، سامانه ۱۵ خرداد توان شناسایی ۶ هدف در آن واحد و درگیری با ۵ هدف دیگر را دارد، علاوه بر اینکه راه‌اندازی این سامانه بیش از ۵ دقیقه زمان نمی‌برد و انعطاف بسیار بالایی در پاسخ به حملات غافلگیرکننده هوایی را دارد.
نیروی دریایی
نیروی دریایی سوریه که در سال ۱۹۵۰ تأسیس شد، همانند دیگر نیروهای ارتش سوریه رشد و توسعه نیافته بود، علی‌رغم اینکه وظیفه مهم دفاع از سواحل سوریه و تامین عمق امنیتی این کشور در شرق دریای مدیترانه را برعهده داشت.
در طول دهه‌های گذشته، ناوگان دریایی سوریه شامل کشتی‌های مختلفی بود که اغلب منشأ شوروی و سپس روسی داشتند، از جمله زیردریایی‌ها، ناوچه‌ها، قایق‌های مجهز به موشک، قایق‌های گشتی، کشتی‌های مین‌گذاری و ناوهای آبی خاکی.
نیروی دریایی سوریه همچنین دارای یک یگان هوایی نه چندان قدرتمند است که از آنها برای گشت‌های دریایی و مأموریت‌های جستجو و نجات استفاده می‌شد.
سوریه تلاش کرده بود از سال ۲۰۰۶ نیروی دریایی خود را با قایق‌های مجهز به موشک‌انداز اوسا ۱ و اوسا ۲ مجهز به موشک‌های ضد کشتی و همچنین قایق‌های ایرانی تیر و تیر ۲ قادر به پرتاب موشک‌های ضد کشتی مجهز کند که اولین تصاویر به دست آمده از حملات اسرائیل انهدام این قایق‌ها را نشان می‌دهد.
انهدام این قایق‌ها نشان می‌دهد که اسرائیل تأکید دارد که هیچ یک از این قایق‌ها و سامانه‌های پیشرفته موجود روی آنها از جمله سامانه‌های موشکی دریا به دریا به دست گروه‌های مسلح نرسد.
تسلیحات شیمیایی
روزنامه عبری زبان «هاآرتس» ادعا می‌کند که سوریه همه امکانات و تسلیحات برای استفاده از این سلاح را در اختیار دارد، این اسرائیل را ملزم به عملیاتی پیشگیرانه برای از بین بردن زرادخانه‌های شیمیایی سوریه می‌کند.
مهم‌ترین اهداف مورد حمله اسرائیل
حملات هوایی اسرائیل بر سه منطقه در سوریه تمرکز داشت:
جنوب سوریه شامل دمشق، حومه دمشق، درعا و قنیطره که طی آن مراکز و پایگاه‌های نظامی، انبارهای تسلیحاتی و تیپ‌های پدافند هوایی، همچنین مراکز تحقیقات علمی نظامی و فرودگاه‌های نظامی، از جمله
- فرودگاه نظامی المزه، در دمشق
- فرودگاه «عقربا» در حومه دمشق
- مرکز مطالعات علمی و نظامی «جمرایا» در پشت کوه‌های قاسیون و در فاصله ۱۰ کیلومتری شمال غرب دمشق
- مرکز تحقیقات علمی «برزه» در حومه دمشق
- یگان پدافند هوایی منطقه معلولا در حومه دمشق
- مقرهای تیپ ۴ و ۱۰۵ وابسته به گارد ریاست جمهوری در حومه دمشق
- مقر تیپ ۱۳۲ ارتش سوریه در درعا
- سامانه‌های پدافند هوایی در درعا
- مقر تیپ ۱۲۱ در منطقه کناکر
- تیپ ۱۲ در حومه درعا وغیره را بمباران و منهدم شدند
مرکز سوریه شامل حمص، حماه، طرطوس و لاذقیه که طی آن فرودگاه‌ها و تجهیزات نظامی این مناطق از جمله
- پایگاه‌های دریایی ارتش سوریه در طرطوس و لاذقیه
- فرودگاه الشعیرات در ۳۱ کیلومتری جنوب شرقی شهر حمص
- سامانه‌های پیشرفته راداری سوریه در حمص و حماه
- کارخانه‌های تسلیحات نظامی مستقر در آن بمباران شدند
شرق و شمال شرقی سوریه که طی آن اسرائیل
- فرودگاه قامشلی
- انبارهای مهمات در کوه‌های طرطب در حومه حسکه
- تیپ‌های موشکی
- شبکه‌های راداری
- فرودگاه نظامی دیرالزور را بمباران کرد
شمال غربی سوریه که استان حلب و حومه آن را در برمی‌گیرد و طی آن جنگنده‌های اسرائیلی
- کارخانجات تولید تسلیحات نظامی در منطقه السفیره، در ۲۰ کیلومتری جنوب شرق شهر حلب را نیز بمباران باران کردند
مهم‌ترین تسلیحات و تجهیزات نظامی مورد حمله
اطلاعات و آمار و ارقام دقیقی از خسارات ناشی از این بمباران‌ها و تسلیحات و تجهیزات منهدم شده وجود ندارد، اما اطلاعات منتشر شده تأکید می‌کند که تقریبا تمام ۳۳۰ فروند هواپیمای جنگنده و بمب‌افکن روسی میگ ۲۹، سوخو۲۴، سوخو ۲۲، میگ ۲۵ و میگ ۲۱ و صدها بالگرد روسی مستقر در فرودگاه‌های سوریه بمباران و زمین‌گیر شده‌اند.
همچنین، سامانه‌های پدافند هوایی اس-۲۰۰ و اس-۳۰۰ روسیه، موشک‌های میان‌برد پانتسیر-اس۱ و موشک‌های زمین به زمین اسکاد-اس روسی با برد بیش از ۳۰۰ کیلومتر و موشک اسکاد-دی با برد بیش از ۷۰۰ کیلومتر نیز جزو اهداف عملیات‌های اسرائیل بوده و منهدم شده‌اند.
از دیگر اهداف حملات هوایی اسرائیل می‌توان به انهدام و زمین‌گیر کردن هزاران تانک روسی تی ۹۰، تی ۷۲، تی ۶۴ و تی ۵۵ اشاره کرد.
علاوه بر اینکه حملات اسرائیل، نیروی دریایی سوریه را به طور کامل منهدم کرده که از جمله سلاح‌ها و تجهیزات منهدم شده باید به دو زیردریایی آمور روسیه، دو ناوچه بی‌تا، ۱۶ قایق موشک‌انداز روسی اوسا، ۵ مین‌روب روسی و ۶ قایق موشک‌انداز ایرانی تیر اشاره کرد.
درباره بمباران زرادخانه‌های شیمیایی سوریه توسط اسرائیل اطلاعات دقیقی وجود ندارد، اما برخی منابع تأکید می‌کنند که این زرادخانه‌ها نیز که در مخازنی در دو استان حماه و حلب نگهداری می‌شدند، نیز بمباران شده‌اند.
قوانین بی‌المللی چه می‌گویند و آیا امکان جبران خسارت هست
تهاجم اسرائیل به منطقه حائل و پیشروی در جنوب سوریه، همچنین بمباران مراکز، پایگاه‌ها و تجهیزات نظامی سوریه، نقض صریح قوانین بین‌المللی و توافقنامه جدایی سال ۱۹۷۴ تلقی می‌شود که بر اساس آن سوریه و اسرائیل با توجه به قطعنامه شماره ۳۳۸ شورای امنیت متعهد به برقراری کامل آتش‌بس هستند.
با توجه به خسارات وارده و اذعان صریح مقامات اسرائیلی ۷۰ تا ۸۰ درصد قدرت و توانمندی‌های نظامی سوریه نابود شده و این به معنای عدم امکان تعمیر یا بازگرداندن آنها جهت استفاده وجود ندارد.
لذا در برابر سوریه جدید - صرف نظر از اینکه چه نظامی بر آن حکومت خواهد کرد – برای تجهیز کردن خود به تسلیحات نظامی پیشرفته و به روز دنیا یک راه وجود دارد و آن خرید از کشورهای اروپایی از جمله آمریکاست که هرگز رضایت نخواهد داد، سوریه جدید به تجهیزاتی مجهز شود که به ویژه در آینده خطری برای اسرائیل ایجاد کند.
شاید دراین میان کشورهایی مانند ترکیه، روسیه، چین، صربستان و پاکستان وجود دارد، اما این امر نیازمند گذر سال‌هاست.