همشهری آنلاین، فرخنده رفائی:اکوپارک فرحزاد حالا تازه‌ترین امکان گردشگری طبیعی پایتخت است که با چشم‌اندازهای کم‌نظیر پاییزی، هر روز گردشگران بیشتری را به خود می‌خواند. دره‌ای که تا همین یکی‌دو سال پیش با مجموعه‌ای از آسیب‌های اجتماعی و زیست‌محیطی دست به گریبان بود و کمتر کسی تصور می‌کرد دستی پیدا شود که بتواند پرده تیره آسیب را از چهره زیبای این طبیعت بکر کنار بزند. این اتفاق سرانجام با همت مدیریت شهری تهران در کمتر از ۱.۵ سال رقم خورد و فاز اول این کلان‌پروژه ۱۹ آبان به بهره‌برداری رسید تا میزبان علاقه‌مندان طبیعت باشد.
روددره ها، شریان‌های حیاتی شهر
نغمه مبرقعی، عضو شورای عالی حفاظت محیط‌زیست و هیئت علمی پژوهشکده علوم محیطی دانشگاه شهید بهشتی درباره ارزش طرح احیای رودرده فرحزاد به همشهری گفت: روددره فرحزاد یکی از ۷ روددره اصلی شهر تهران است که من همیشه از آنها به نام شریان‌های حیاتی شهر یاد کرده‌ام، ولی متاسفانه این شریان‌های حیاتی و رگ‌های خون‌رسان تهران در دهه‌های گذشته به واسطه تغییر کاربری‌های نابجا و آسیب‌هایی که در اثر ساخت و سازهای غیر مجاز به حریم رودخانه وارد شد، مورد تعرض قرار گرفتند.
زندگی به روددره بازگشت
مبرقعی افزود: خوشبختانه شهرداری تهران در اقدامی که انجام داد نسبت به آزادسازی حریم روددره فرحزاد اقدام کرد و این آزادسازی به معنای بازگشت روددره به حیات پیشین آن و احیای مجدد خدماتی است که روددره‌ها می توانند برای شهر داشته باشند. این استاد دانشگاه در توضیح نقش زیست‌محیطی روددره‌ها برای شهر گفت: از جمله خدماتی که روددره‌ها می‌توانند برای شهر داشته باشند تلطیف هوا، افزایش رطوبت پهنه شهری، تصفیه آب و رساندن آب سالم به بدنه شهر و از همه مهم‌تر افزایش سرانه فضایی سبز شهر تهران در مناطقی است که آزادسازی حریم روددره اتفاق افتاده است.
احیا با رویکرد بازآفرینی طبیعی انجام شده است
او با بیان این‌که احیای روددره کاملا بر مبنای اصول اکولوژیک و مبتنی بر ویژگی‌های بازآفرینی طبیعی انجام گرفته است، افزود: نکات بسیار زیبایی در پروژه دیده شده؛ از جمله این‌که حتی گیاهانی که کاشته شده در این منطقه از گیاهان بومی دامنه البرز جنوبی بوده است. این استاد دانشگاه با اشاره به دیگر ویژگی‌های این طرح، اضافه کرد: در طرح احیای دره فرحزاد جداسازی فضاها با نی صورت گرفته و چینه‌ها و دیوارچینی‌هایی که برای تثبیت شیب‌ها انجام شده خشکه‌چینی بوده و از ملات سیمان در آن استفاده نشده تا سازگاری هرچه بیشتری با طبیعت داشته باشد. مبرقعی، مهم‌ترین ویژگی طرح روددره فرحزاد را سنگفرش بیشتر نقاط به شیوه‌ای دانست که انتقال آب باران به لایه‌های زیرین خاک را امکانپذیر می‌کند؛ شیوه‌ای که به احیای سفره‌های آب زیرزمینی کمک بسیار زیادی خواهد کرد.
بازگشت آب به طبیعت با تصفیه‌خانه‌های کوچک‌مقیاس
استاد دانشگاه شهید بهشتی با اشاره به این‌که درحال حاضر فاضلاب کل شهر تهران برای تصفیه به مناطق جنوبی فرستاده می‌شود، گفت: یکی از بزرگ‌ترین مشکلاتی که در تهران داریم پدیده فرو نشست است که مهم‌ترین علت آن برداشت آب در بالادست با سرانه حدودا روزی ۲۲۰ لیتر و سپس ارسال آن به جنوبی‌ترین منطقه برای تصفیه است؛ به این معنا که احیا و بازگشت به همان منطقه برداشت صورت نمی‌گیرد. اما در طرحی که شهرداری در دره فرحزاد اجرا کرده علاوه بر نفوذپذیری سنگفرش‌ها، تصفیه‌خانه‌های کوچک مقیاسی نیز احداث شده که کمک می‌کند هر جا برداشتی از سفره آب زیرزمینی اتفاق می‌افتد آب تصفیه شده به همان منطقه بازگردد.
ضرورت مراقبت و نگهداری از طرح احیا
عضو هیئت علمی پژوهشکده علوم محیطی دانشگاه شهید بهشتی، مراقبت از آنچه در طرح احیای روددره اتفاق افتاده را ضروری دانست و افزود: تخریب طبیعت در عرض دو سه دهه اتفاق می‌افتد ولی بازآفرینی اکوسیستم و احیای پوشش گیاهی و جانوری بومی منطقه مدت زمان بسیار زیادی می‌طلبد. به همین دلیل و برای این‌که بازگشت به عقب نداشته باشیم، لازم است در زمینه ظرفیت حضور روزانه گردشگران در منطقه کنترل‌های لازم انجام شود. از سوی دیگر باید در زمینه شیوه حضور گردشگران در این محل و به‌ویژه موضوع تفکیک زباله و پسماند فرهنگ‌سازی و اقدامات آموزشی انجام شود چراکه آگاه‌سازی شهروندان می‌تواند فرایند احیا را تسریع کند.
نظر شما