سومين سرشماري عمومي كشاورزي ايران با همكاري وزارت جهاد كشاورزي و مركز آمار ايران از پنجم مهرماه سال جاري آغاز مي شود.
وزير جهاد كشاورزي در حاشيه همايش هماهنگي طرح سرشماري عمومي كشاورزي با بيان اين مطلب به خبرنگار ما گفت: با وجود آن كه مسؤوليت سرشماري عمومي كشاورزي به عهده مركز آمار ايران قرار دارد، اما وزارت جهاد كشاورزي براي بهتر و دقيق تر برگزار شدن اين طرح، تمام توان مديريتي، كارشناسي و لجستيك خود را در اختيار اين طرح قرار داده است.
مهندس محمود حجتي افزود: برنامه ريزي براي رشد و توسعه بر پايه آمار و اطلاعات امكان پذير است و هرچه اطلاعات و آمار دقيق تر باشد برنامه ريزي براي توسعه دقيق تر خواهد بود. از آنجا كه بخش كشاورزي ايران به عنوان يكي از سه بخش اصلي اقتصاد است براي دستيابي به رشد و توسعه در اين بخش نيازمند برنامه ريزي دقيق هستيم و برنامه ريزي بدون وجود اطلاعات و آمار دقيق امكان پذير نيست.
حجتي گفت: آخرين سرشماري عمومي كشاورزي كشور در سال ۷۲ انجام شده است، اما به دليل اشكالاتي كه در اجراي اين سرشماري پيش آمد بسياري از نتايج آن سرشماري قابليت انتشار نيافت.
وي در مورد دلايل ناموفق بودن سرشماري سال ۷۲ و راهكارهاي انديشيده شده براي جلوگيري از تكرار عدم موفقيت سرشماري جديد اظهار داشت: بسياري از نتايج سرشماري سال ۷۲ به دليل نبود نيروي انساني ماهر و آموزش ديده و تحت پوشش قرار ندادن تمامي بهره برداران، امكان انتشار نيافت. به همين دليل اين بار با برنامه ريزي دقيق تر سعي شده است نتيجه سال ۷۲ ديگر تكرار نشود. به همين منظور تاكنون حدود ۷۰ جلسه مشترك با كارشناسان مركز آمار ايران برگزار شده، پرسش نامه ها به نقد و نظر گذاشته شده است و نظرات كارشناسان در آنها اعمال شده است، ضمن آن كه براي آمارگيران كلاس هاي آموزشي و توجيهي در نظر گرفته شده است. زمان سرشماري مهرماه درنظر گرفته شده كه مصادف با آغاز سال و فصل كشاورزي است تا كليه بهره برداران، تحت پوشش سرشماري قرار گيرند.
همچنين به منظور شناسايي و بررسي نقاط قوت و ضعف مجريان و برنامه ريزان طرح سرشماري در چند استان به صورت آزمايشي انجام شده تا با برطرف كردن نقاط ضعف احتمالي، طرح اصلي بدون هيچ گونه مشكل و با كمترين خطا آغاز شود.
وزير جهاد كشاورزي در مورد اعتبارات و تعداد نيروهاي شركت كننده در اين طرح گفت: بررسي هاي كارشناسي حاكي از آن بود كه به دليل گستردگي كشور، تعداد بهره برداران و تنوع بخش، به ۲۰ ميليارد تومان اعتبار براي سرشماري نياز است كه ۱۱ ميليارد تومان از اين مبلغ تاكنون تأمين شده و بقيه مبلغ (۹ ميليارد تومان) پس از پايان سرشماري در سال آينده براي آناليز و دسته بندي اطلاعات اختصاص مي يابد. البته براي جلوگيري از مشكلات دوره قبل حدود ۵ هزار خودرو و ۲۰ هزار آمارگير، كارشناس و متخصص در سرشماري شركت فعال دارند.
حجتي افزود: با توجه به تنوع و گستردگي بخش براي توسعه، نياز به آمار دقيق است. براي اين سرشماري بايد به بيش از ۵/۳ ميليون بهره بردار مراجعه كنيم كه اين امر بدون همكاري و همدلي بين دستگاه ها امكان پذير نيست. هم مقام معظم رهبري در ديدار با اعضاي ستاد سرشماري و هم رئيس جمهور بر اين نكته تأكيد دارند كه اين سرشماري دقيق انجام شود تا براساس اطلاعات دقيق، برنامه ريزي براي توسعه بخش صورت بگيرد.
وزير جهاد كشاورزي گفت: متأسفانه هميشه به بخش كشاورزي از موضع ترحم و احسان نگاه شده و اين يك ظلم تاريخي نسبت به اين بخش است. اين در حالي است كه ظرفيت ها و قابليت هاي بسيار زيادي در بخش وجود دارد كه با اندك توجه و تأمل مي توان اين ظرفيت ها و قابليت ها را شكوفا كرد. بد نيست كه يك بررسي در مورد تمام بخش هاي اقتصادي صورت بگيرد و مشخص شود بخش ها تاكنون چه گرفته اند و در ازاي دريافت ها چه بازدهي داشته اند.
حجتي ضمن تأكيد به داشتن اعتقاد به توسعه همه جانبه، اظهار داشت: به اين كه يك بخش محور توسعه باشد اعتقاد ندارم و معتقدم بخشي از توسعه نيافتگي بخش كشاورزي مربوط به سنتي بودن و توسعه نيافتگي بخش خدمات است. به صنعت نگاه كنيد در اين بخش چه سرمايه گذاري هايي صورت گرفته، چه چيزهايي به اين بخش داده ايم و چه چيزهايي از آن گرفته ايم. همين ارزيابي را هم در مورد بخش كشاورزي انجام دهيم و ببينيم كه به اين بخش چه داده ايم و از آن چه گرفته ايم. هر زمان كه به بخش كشاورزي اندك توجهي شده است اين بخش به سرعت شكوفا شده و قابليت هاي خود را به رخ همگان كشيده است.
همچنين در همايش هماهنگي طرح سرشماري عمومي كشاورزي، دكتر خليل سعيدي، معاون طرح هاي آماري مركز آمار ايران و قائم مقام ستاد سرشماري عمومي كشاورزي ايران گفت: آمار كشاورزي همانند آيينه اي است كه وضعيت بخش كشاورزي را نشان مي دهد. آمار براي برنامه ريزان و متوليان بخش كشاورزي به منزله اطلاعات آزمايشگاهي مريض براي پزشك است و پزشك براساس اطلاعات صحيح و دقيق امكان تشخيص بيماري را پيدا مي كند.
دكتر سعيدي افزود: آمار كشاورزي، ابزار كليدي در برنامه ريزي، شناخت و تجزيه و تحليل وضعيت بخش به حساب مي آيد و با توجه به اهميت بخش كشاورزي با در دست داشتن اين كليد مي توان برنامه هاي توسعه را طراحي كرد.

اميرحسين ملكوتي 
سازمان ملل در جست وجوي راهي براي كم كردن بحران آب است كه يك سوم افراد بشر را تهديد مي كند.
سازمان ملل به اين نتيجه رسيد كه امسال روز جهاني محيط زيست (۵ ژوئن، ۱۵ خرداد)، بر بحران آب متمركز و از دولت ها خواسته شود كمك به كشورهاي فقير و ضعيف را تا دو برابر افزايش دهند. همچنين از مردم عادي خواست شيرهاي آب خراب منازلشان را تعمير كنند. امسال در روز جهاني محيط زيست همه يك شعار را باور كردند و آن شعار «آب» بود: دو ميليارد نفر براي آب مي ميرند.
سؤال متخصصان اين است: آيا مي توان از بحران آب جلوگيري كرد؟
بيش از يك ميليارد نفر به آب تميز دسترسي ندارند و ۴/۲ ميليارد نفر از بهداشت مناسب محروم اند و اينها ارقامي هستند كه پيش بيني مي شود روز به روز افزايش يابند. به گفته «كويچيرو ماتسورا» يكي از مديران يونسكو، هيچ منطقه اي از تأثيرات اين بحران در امان نيست. بسياري از مردمي كه به آب آشاميدني كافي دسترسي ندارند از سازمان ملل كمك خواسته اند. «مايكل رز» رئيس انجمن بين المللي آب مي گويد: دنيا بايد در مسيري قرار بگيرد كه از ضايعات توليد شده توسط انسان به عنوان كود استفاده كند. آيا ما توانسته ايم آب را با استفاده از سيستم هاي آبياري كارآمدتر حفظ كنيم؟ و اصولاً چه مسائلي سياست هاي دنيا در مورد آب را تعيين مي كند؟ آيا بهتر نيست كه مديران منابع جهاني آب در اظهارات خود شفافيت بيشتري داشته باشند؟ 
«كوفي عنان» دبيركل سازمان ملل مي گويد: در هر هشت ثانيه يك كودك در اثر بيماري هاي مربوط به آب جان خود را از دست مي دهد. صدها هزار كودك شش ساله بدون دسترسي به آب آشاميدني سالم و كافي زندگي خود را مي گذرانند و ۴/۲ ميليارد نفر امكانات بهداشتي كافي ندارند.
بنا به نظر سازمان ملل، دنيا بايد كارهاي به مراتب بيشتري انجام دهد كه بتواند تا سال ۲۰۱۵ به هدف نصف كردن تعداد افرادي كه به آب آشاميدني و نيز امكانات بهداشتي كافي دسترسي ندارند دست يابد.
اين بخشي از برنامه هاي جهاني در جهت كاهش فقر عمومي در جهان است.
آنتوني بلومبرگ نماينده يونيسف در ويتنام در مورد روز جهاني محيط زيست و آب مي گويد: اول از همه آب سالم يكي از اهداف توسعه در هزاره سوم است. در حقيقت هدف اين است كه تا سال ۲۰۱۵ در هر كشور تعداد افرادي كه به آب سالم دسترسي ندارند به نصف كاهش يابد.
وي مي افزايد: مي دانيم كه چه كاري انجام مي دهيم، درواقع اين مسأله يكي از مشكلات پيچيده و غيرقابل حل نيست و ما مديران منابع جهاني آب مي دانيم كه چگونه آب سالم تهيه كنيم؛ آسان نيست اما مي دانيم كه راه حل آن چيست. امسال در «كيوتو» اجلاس آب برگزار شد و در اين اجلاس بر ميزان دانسته ها در مورد نياز به آب سالم افزوده شد. به گفته بلومبرگ تمام اين موارد دلايلي هستند كه هدف و شعار روز جهاني محيط زيست در سال ۲۰۰۳ آب سالم تعيين شده است.
در مناطق روستايي هنوز هم مردم زيادي به آب سالم دسترسي ندارند. موانع اصلي در اين مورد چيست و چه كارهايي بايد براي بهبود اين وضعيت انجام شود؟
بلومبرگ در اين باره مي گويد:  احتمالاً در مناطق روستايي فقدان منابع هم وجود دارد اما شايد اين جوامع روستايي هستند كه در معرفي و به كارگيري تكنولوژي هاي ساده در دسترسي به آب سالم شكست خورده اند. تفاوت بسيار زيادي درمورد وضعيت مناطق شهري و روستايي وجود دارد. در مناطق شهري مردم بيشتري به آب سالم دسترسي دارند اما در مناطق روستايي نسبتاً تعداد كمي از مردم (به طور ميانگين يك سوم) به آب سالم دسترسي دارند. بنابراين تفاوت ها بسيار زياد است. حتي در حوزه بهداشت اين تفاوت به قدري است كه به وضوح به چشم مي آيد. تقاضا براي آب در سال هاي آينده كم نخواهد شد. آنچه تغيير مي كند افزايش روبه رشد اين تقاضا است.
اغلب كشاورزان مناطق روستايي معتقدند تمام آبي كه در اختيار دارند براي توسعه كشاورزي شان مورد استفاده قرار مي گيرد. اما كم كم اين آب هم براي استفاده شهرها از آنها گرفته مي شود.
اگر مايليم به تعهدات و اهداف درنظر گرفته شده تا سال ۲۰۱۵ عمل كنيم، دنيا بايد سالانه ۱۸۰ ميليارد دلار هزينه صرف كند. اين رقم بيشتر از دو برابر مقداري است كه امروزه هزينه مي شود. به گفته سازمان ملل شهروندان معمولي هم مي توانند در اين ميان سهمي داشته باشند. آنها مي توانند با اقدامات ساده اي نظير بستن و درزگيري نشتي هاي منازل، جمع كردن آب باران، بستن شير آب در زمان شست وشوي دندان ها و يا شست وشوي ماشين، به سهم خود مؤثر باشند.
رفيق حريري نخست وزير لبنان مي گويد: بودجه اي كه ايالات متحده براي جنگ عراق در نظر گرفت از پول مورد نياز براي كاهش رنج هاي ناشي از كمبود آب بيشتر است.
به گفته رئيس سازمان حفاظت محيط زيست چين، چين كشوري است كه شديداً درگير مشكل كمبود منابع آب و نيز آلودگي آب است. اما طرفداران محيط زيست بارها بر نگراني در مورد سه سد بزرگ چين كه بزرگترين پروژه هيدروالكتريك دنيا را تشكيل مي دهند و پر كردن آنها بعد از يك دهه كار، تأكيد مي كنند. اين پروژه به معني رام كردن رودخانه اي است كه سيل هاي سالانه آن در قرن گذشته ۳۰۰ هزار كشته بر جاي گذاشته است.
گروه زيست محيطي wwf مي گويد: برنامه ريزي شده تا ۱۷۰۰ سد در سراسر دنيا آب رودخانه هاي كم آب و خشك را بمكند و اندكي به مردمي كه به آب احتياج دارند، كمك كنند.
آب گرانبهاترين منبع دنيا و اساس زندگي است، تا جايي كه فضاپيماهاي پژوهشي اروپايي و آمريكايي براي اثبات وجود آب و علائم حيات به مريخ فرستاده شده اند. بديهي است كه افزايش آگاهي مردم و دادن اطلاعات و آموزش به جوامع در مورد نحوه استفاده از آب سالم و امكانات بهداشتي امري ضروري به نظر مي رسد.

ابزارهاي جديد فرصت هاي جديدي را مهيا مي سازند، اما خطرات آن چيست و چه منافعي را براي چه كساني در پي دارد؟
دخالت بشر براي بهبود بخشيدن به محصولات كشاورزي، باغي، دام ها و ماهي ها چيز جديدي نيست. هزاران سال است كه انسان ها گونه هاي زيستي كه توليدكننده تر، سازگارتر و مفيدتر بوده اند را پرورش داده اند.
روش هاي تربيت و پرورش دادن متداول و مرسوم هم اكنون با تعدادي از تكنيك هاي جديد و قدرتمند كامل مي شوند. تعدادي از اين روش ها، به عنوان مثال تكثير گياهان در لوله هاي شيشه اي، باعث مي شود تا محصولات از بيماري ها مصون بمانند و معرف هاي حساس تر و شناخته شده تري براي تشخيص بيماري در گياهان، دام ها و ماهي ها با استفاده از پرورش و اصلاح سلول ها و بافت ها توليد شود.
روش هاي ديگر- اغلب روش هاي مولكولي- به دانشمندان توانايي ديدن طرح ژنتيكي موجودات زنده را مي دهد و آنها را قادر مي سازد تا با مطالعه سطح مولكولي موجودات، گياهان و حيوانات را با مشخصات ممتاز انتخاب كنند و بدين وسيله وقت و منابع گرانبها را هدر ندهند.
بيوتكنولوژي مدرن شامل ابزارهايي است براي معرفي يا حذف يك يا چند ژن خاص براي به وجود آوردن گياهان، حيوانات و ميكروارگانيسم هايي با ويژگي هاي جديد. به اين گونه دستكاري ژن ها مهندسي ژنتيك مي گويند و نتيجه آن موجودي است كه از نظر ژنتيكي اصلاح شده است. به طور كلي نتايج بيوتكنولوژي مدرن و سنتي در گياهان، حيوانات و ميكروارگانيسم ها، بدون دخالت انسان در ژن هاي اين موجودات به دست نمي آمدند. به هر حال بايد تأكيد كرد كه بيوتكنولوژي شامل يك سري روش ها و محصولات است كه موجودات اصلاح نژاد شده هم جزئي از آنها مي باشند.
محمود صلح، مدير بخش توليد و حفاظت گياهي فائو مي گويد: «با افزايش محدوديت براي زمين هاي كشاورزي، بيوتكنولوژي مدرن مي تواند كارآيي بخش سنتي را بهبود داده و تكميل كند و تكنيك هايي براي بالا بردن قدرت توليد و باروري محصولات كشاورزي به وجود آورد.
با روش هاي سنتي، يك گياه يا حيوان مقاوم به يك بيماري خاص به وجود مي آيد و با مهندسي ژنتيك آن را با يك هم خانواده مقاوم پيوند مي زنند يا يك ژن مقاوم ديگر را معرفي كرده و آن موجود را اصلاح نژادي مي كنند. با اين كه محصول هر دو روش سنتي و مدرن در مقابل بيماري مقاوم است اما تنها محصول بيوتكنولوژي مدرن است كه اصلاح نژاد شده است.
دستاورد جديد اين است: دانشمندان مي توانند ساختار يك ژن موجود زنده را تحليل كنند و حتي با به كار بردن اطلاعات به دست آمده موجود زنده را تغيير دهند و حتي ژن ها را به يك موجود زنده ديگر منتقل كنند.
با توجه به اظهارات فائو به نظر مي رسد كه اين سازمان ظرفيت و توان مهندسي ژنتيك را در كمك به افزايش محصولات و باروري كشاورزي، جنگلداري و شيلات تصديق مي كند. بيوتكنولوژي مدرن مي تواند به بالا بردن بازدهي و بهره وري زمين هاي كشاورزي كه امروزه نمي توانند براي مردمان شان غذاي كافي توليد كنند كمك كند. البته فائو از اهميت خطرات بالقوه بعضي از جنبه هاي خاص بيوتكنولوژي آگاه است. اين خطرات به دو دسته اصلي تقسيم مي شوند: تأثيرات بر انسان و سلامت موجودات و نيز تأثيرات زيست محيطي.
بيوتكنولوژي جديد فرصت هاي تازه براي حل مشكلات و مسائل كشاورزي كه روش هاي سنتي قادر به رفع آنها نبوده اند را فراهم مي سازد. محصولات اصلاح نژاد شده معمولاً براي مصارف و منافع عظيم تجاري توسعه داده شده و به كار گرفته مي شوند و كشاورزهاي سطح پايين بجز چند استثنا از تكنولوژي سودي نبرده اند. به هر حال مردم بايد بدانند بيوتكنولوژي كشاورزي چگونه كار مي كند و در آينده به چه جايي خواهد رسيد و خطرات و منافع آن چيست؟
منبع: سايت اينترنتي فائو

دكتر فريدون مهبودي
جهان امروز جهان ارتباطات است و در عصر حاضر پيشرفت بدون برقراري ارتباطات مستحكم براي هيچ كشوري در جهان امكان پذير نخواهد بود. بدون شك برخورداري از يك رابطه علمي بين المللي نيز همواره يكي از عوامل رشد و توسعه هر يك از شاخه هاي تكنولوژي است. هم اكنون علم و تكنولوژي تنها در سايه همكاري ها و استفاده از پتانسيل جهاني رشد خواهد يافت.
حتي توسعه كشورهاي پيشرفته صنعتي نيز مديون به كار گيري نيروهاي علمي و تخصصي ساير كشورهاي جهان بوده است. ايجاد جو مناسب براي رشد متخصص در كشورهاي پيشرفته و عدم توجه كشورهاي جهان سوم به متخصصين دست پرورده خود، عامل اصلي پديده «فرار مغزها» است. اما در كنار اين مسائل به كار گيري روش ها و استراتژي هاي ملي در بعضي كشورهاي در حال توسعه توانسته است از فرار مغزها جلوگيري كند و از اين رهگذر امكان توسعه اين گونه كشورها فراهم شده است.
برخي از فناوري ها مانند فناوري هاي زيستي از حساسيت ويژه اي براي كشورهاي پيشرفته صنعتي برخوردار است. اولين دليل، ارزش افزوده بالاي اين فناوري ها و دومين دليل، نقش آنها در امنيت ملي كشورها است. لذا اگر نظر بعضي از مسؤولان محترم كشورمان بر اين است كه آمريكا مانع اصلي رشد فناوري هاي زيستي در كشور ماست، اين امر مسؤوليت را براي سياستگذاران كشور دوچندان مي كند.
قطعاً به دلايل خاص سياسي، امكان بهره گيري از توان كشور آمريكا براي تقويت بنيه علمي و كاربردي فناوري هاي زيستي در ايران ميسر نيست اما با توجه به تضاد منافعي كه بين اروپا و آمريكا در اين مورد وجود دارد همكاري با اروپا مي تواند عامل اصلي در تدوين استراتژي براي رشد فناوري هاي زيستي در كشورمان شود. بدون شك برخورداري از توان علمي فناوري هاي زيستي در كشورهاي جهان سوم و در حال توسعه، تهديدكننده اقتصاد كشورهايي مانند آمريكا خواهد بود. لذا با توجه به سياست هاي اخير آمريكا كه منافع ملي خود را با تهديد نظامي و متهم كردن كشورها به فعاليت هايي مانند توليد سلاح هاي كشتار جمعي دنبال مي كند بجاست كه فعاليت هاي فناوري هاي زيستي كشورمان را با منافع كشورهاي اروپايي مرتبط كنيم تا از مظان اتهام به دور باشيم. دومين نكته مهم در رابطه با همكاري هاي فناوري هاي زيستي با اروپا، استفاده از بودجه هاي تحقيقاتي است كه اتحاديه اروپا براي متخصصين فناوري هاي زيستي كشورهاي جهان سوم و در حال توسعه در نظر گرفته است.
از اين طريق صحنه رقابت علمي بين محققين داخلي را نيز ايجاد مي كنيم. در برنامه چهار ساله آينده اتحاديه اروپا، بودجه مناسبي براي همكاري با كشورهاي جهان سوم درنظر گرفته شده است و كشور ما مي تواند به عنوان يكي از كشورهاي درحال توسعه از اين امكانات بهره مند شود.
از آنجا كه ما در تحريم آمريكا براي خريد وسايل و مواد مورد نياز فناوري هاي زيستي قرار داريم در چارچوب اين همكاري ها، تحريم آمريكا نيز كارساز نخواهد بود و امكان تأمين تجهيزات، لوازم و مواد مورد نياز كشور نيز فراهم خواهد شد. با توجه به اين كه رابطه سياسي و جو مناسب بين المللي براي ورود ايران به جامعه جهاني باز شده است، استفاده از تكنولوژي و همكاري هاي علمي با اروپا مي تواند توان ما را در اين زمينه افزايش دهد. از آنجا كه انجام مذاكرات سياسي، اقتصادي با اتحاديه اروپا در دستور كار برنامه بعدي كشور است اميدواريم كه سياستگذاران ما، همكاري هاي علمي فناوري هاي زيستي را در پروتكل آينده مدنظر قرار دهند تا از اين رهگذر، پيشرفت اين فناوري به عنوان يكي از دستاوردهاي اين همكاري براي ما به ارمغان آيد.

قابل ذكر است كه اوكراين در صادرات روغن آفتابگردان بعد از آرژانتين در رتبه دوم قرار دارد. در بازارهاي جهاني قيمت روغن هاي آفتابگردان اوكراين گران تر از روغن هاي آرژانتين است. وي در ادامه مي افزايد: با توجه به اين كه صنعت دانه هاي روغني كشور ما به خوبي به فعاليت خود ادامه مي دهد، دليلي براي تغييرات وجود ندارد، چرا كه ظرفيت صادرات افزايش يافته و بازارهاي محلي به ثبات رسيده اند.
«ايوان كريلينكو» معاون وزير كشاورزي اوكراين نيز مي گويد: كاهش ميزان صادرات در آوريل گذشته از ۱۷ درصد به ۶ تا ۷ درصد اقدامي مصلحت آميز در جهت ثبات بازار اين دانه هاي روغني بوده است.