منوچهر متکی که در هفدهمین سمینار بین المللی آسیای مرکزی و قفقاز در محل مرکز مطالعات وزارت امور خارجه سخنرانی می کرد هدف از برگزاری این سمینار بین المللی را رایزنی جهت توسعه هر چه بهتر روابط و همچنین بررسی موانع و مشکلات بالقوه و بالفعل در منطقه آسیای مرکزی و قفقاز عنوان کرد.
وزیر خارجه در ادامه گفت: جمهوری اسلامی ایران ضمن توجه خاص به اقدامات زیربنایی توسعه ای، تحقق ثبات و امنیت منطقه ای را همواره به عنوان پشتوانه توسعه منطقه مد نظر داشته است و پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در حل و فصل اختلافات و منازعه منطقه ای نیز ایفای نقش کرده است.
متکی به تشدید فعالیت کمیسیون آشتی ملی تاجیکستان و اقدامات ایران در حل و فصل بحران قره باغ اشاره کرد و گفت: مقامات جمهوری اسلامی ایران در زمینه طرح امنیت قفقاز پس از مناقشه میان روسیه و گرجستان و در خصوص مبارزه با تروریزم، قاچاق مواد مخدر و مبارزه با جرائم و جنایت های سازمان یافته و هرگونه افراط گری با کشورهای این منطقه همکاری تنگاتنگی داشته است.
وی افزود: علیرغم همه این امکانات به نظر می رسد که راه برای همگرایی مطلوب طولانی بوده و بایستی جهت رسیدن به آن تلاش های مضاعفی کرد.
وزیر امور خارجه در ادامه سخنانش موارد فوق را فرصت های منطقه آسیای مرکزی و قفقاز عنوان کرد و گفت: تهدیدهایی نیز در این منطقه وجود دارد.
منوچهر متکی گفت: حضور سرکرده تروریست‌ها در یکی از پایگاه‌های نظامی آمریکا در منطقه به چه دلیل بوده و عبدالمالک ریگی چه گفتگویی با دبیر کل ناتو داشته است؟
وی افزود: قدرت‌های فرامنطقه‌ای فکر می‌کنند که مردم دنیا این مسائل را نمی فهمند ولی همین گونه اقدامات باعث شده که اعتماد جهانی از آنها سلب شده و ملت‌های منطقه آنها را دروغگو بدانند.
وی در ادامه با طرح این سئوال که سرکرده گروهک ریگی در پایگاه ماناس چه گفتگویی با آمریکایی‌ها داشت گفت: مگر آمریکایی‌ها قبل از ما فیلم انفجارها و سربریدن‌های این گروهک تروریستی را نداشتند یا شاید هم برای همین‌گونه اقدامات در آن محل با ریگی گفتگو کردند.
وزیر امور خارجه در ادامه خطاب به آمریکایی ها گفت: عمل شما خلاف سخنانتان را نشان می دهد زیرا چگونه می توان با کسی که بیش از 400 کشته و زخمی در عملیات تروریستی به جا گذاشته رابطه برقرار کرد.
حادثه 11 سپتامبر مشکوک است
متکی با تاکید بر اینکه حادثه 11 سپتامبر مشکوک بود گفت: با این حادثه آمریکایی ها ایده جدیدی را تحت عنوان مبارزه با تروریسم به جهان القا کردند و ادعا کردند که برای برقراری امنیت و کاهش مواد مخدر و افراط گرایی در افغانستان به این کشور حمله کردند ولی آیا با وجود این ادعاها این پارامترها کاهش یافت یا نه. [برنده جایزه اسکار: 11 سپتامبر ساختگی بود]
وی افزود: آمارها نشان از چیز دیگری دارد، تمامی این پارامترها بعد از حضور نیروهای خارجی افزایش یافته است.
وی در ادامه گفت: پایگاه های کشورهای خارجی در منطقه نه برای ثبات و همکاری نظامی بلکه با هدف توسعه طلبی و مداخله جویی در کشورهای منطقه مستقر شده است و این یک هشدار جدی به کشورهای منطقه است که قراردادهای تنظیم شده با دیگر کشورها نباید امنیت کشورهای منطقه را تحت تاثیر بگذارد و توجه به این امر در حوزه آسیای مرکزی و خلیج فارس و کل منطقه ضروری است.
منوچهر متکی در این سمینار در پاسخ به سئوال یکی از حضار مبنی بر این که نظر جمهوری اسلامی ایران در زمینه خلع سلاح چیست گفت: همانگونه که آقای اوباما در سفر به کشور چک تاکید کرد که موضوع خلاء سلاح باید بدون تبعیض باشد ما نیز معتقدیم که این امر باید بدون هیچ تبعیضی مورد پیگیری قرار گرفته و معتقدیم که جمع آوری سلاح‌های هسته ای یک امر ممکن است.
وی با اشاره به کنفرانس خلع سلاحی که در آینده نزدیک در ایران برگزار خواهد شد گفت: با دعوت از کشورهای مختلف به این کنفرانس امیدواریم که موضوع خلع سلاح هسته‌ای نهادینه شده و به این موضوع نگاه وسیع تری داشته باشیم.
پاسخ متکی به سفیر قرقیزستان
وزیر امور خارجه در پاسخ به مطالبی که سفیر قرقیزستان درباره مبارزه با تروریزم مطرح کرد گفت: مواضع دولت دوست ایران قرقیزستان و جدیت آن در مبارزه با تروریزم و مواد مخدر قابل تقدیر است و ما در این دو زمینه در قالب پیمان همکاری‌های شانگهای تبادلات خوبی داریم. [سازمان همکاری شانگهای و تکامل سازمانی]
وی گفت: ما از اینکه کشور قرقیزستان از حضور ریگی در این کشور مطلع نبوده و مقامات این کشور با حضور این تروریست مخالف هستند خوشحالیم اما می‌گوییم آنانی که برای ریگی دعوت نامه فرستاده‌اند نسبت به سفر قرقیزستان مطلع بوده‌اند ولی در حقیقت آنها هستند که می‌خواهند ما را دور بزنند و ما نسبت به این موضوع به کشورهای منطقه هشدار دادیم.
کمک ایران به ساخت نیروگاه هسته‌ای در تاجیکستان و قزاقستان
متکی وزیرامورخارجه در پاسخ به پرسش یکی از حاضران در مورد این که ایران برای ساخت نیروگاه هسته‌ای در تاجیکستان و قزاقستان کمک کند تا تحولی در منطقه ایجاد شود، گفت: طبیعی است که در سطح جهان براساس این که ضرورت نیاز انرژی پاک وجود دارد حرکت به سمت انرژی هسته‌ای اجتناب ناپذیر است. با چنین نگاهی امروز در بخش های مختلف دنیا حرکت به سوی دستیابی انرژی هسته‌ای را مشاهده می‌کنیم.