این جام هم اما مانند تمامی تورنمنتهای پیشین به پایان خواهد رسید و علاوه بر رتبهبندیهای رسمی از آن، چیزهای بیشتر به جا خواهد ماند. تمامی جامهای جهانی اینگونه بودهاند؛ سوای آنچه بهصورت رسمی در تاریخ ثبت میشود مانند اینکه کدام تیم در کدام جایگاه قرار گرفت، اتفاقات دیگری در زمین یا کنار آن میافتد که در تاریخ فوتبال همیشه زنده خواهند ماند. خاطره رسمی از جام جهانی 58 سوئد، این است که برزیل برای نخستین بار قهرمان جامجهانی شد اما نمیشود از این جام صحبت کرد و ظهور ستارهای مانند پله را فراموش کرد.
در جامجهانی 1990 ایتالیا، آرژانتین به فینال رسید اما هنوز هم خیلیها میگویند معلوم نیست چگونه آرژانتین با آن تیم به فینال مسابقات رسید. در جامجهانی 2006 ، ایتالیا به دوران افتخار پیشین بازگشت و در فینال فرانسه را شکست داد اما از این بازی ضربه سری که زیدان به سینه ماتراتزی کوبید هرگز فراموش نخواهد شد. این 9 خاطره برجسته تاریخ جام جهانی را با هم میخوانیم هر چند که ممکن است خاطرات دیگری هم در اذهان طرفداران فوتبال باقی مانده باشد.
اولین جام جهانی
موفقیت تورنمنت فوتبال المپیک، فیفا و رئیس معروفش - ژول ریمه- را بر آن داشت که یک تورنمنت مستقل جهانی فوتبال برگزار کنند. این فکر در سال 1928 به فکر مسئولان فیفا رسید و 2سال بعد و در اروگوئه نخستین جام جهانی فوتبال برگزار شد. فیفا اروگوئه را به این خاطر که صد سالگی استقلالش را جشن میگرفت برای این منظور انتخاب کرد. در این جام 13 کشور حضور داشتند. از اروپا تیمهای فرانسه، رومانی، یوگسلاوی(سابق) و بلژیک به مسابقات رفتند و دیگر تیمها به خاطر دوری راه و هزینههای بالای مسافرت از حضور در مسابقه انصراف دادند؛ با این حال اما جام در خانه ماند. اروگوئه که در المپیک 1928 در مسابقات فوتبال مقام اول را کسب کرده بود در فینال مسابقات 4 بر 2 آرژانتین را شکست داد و نخستین قهرمان جامجهانی تاریخ فوتبال دنیا لقب گرفت. اروگوئه یک بار دیگر و در جامجهانی1950 برزیل، این عنوان را از آن خود کرد و پس از آن دیگر هرگز نتوانست حضوری پرقدرت در این مسابقات داشته باشد.
موجی که مکزیک به راه انداخت
پیش از جام جهانی 1986، مکزیکیهای را بیشتر با آزتکها و کلاههای لبهدار بزرگ میشناختیم. در جامجهانی 86 مکزیک، مکزیکیها یک بار برای همیشه نام خود را در جهان فوتبال جاودانه کردند: موج مکزیکی. این موج البته سالها پیش از این جامجهانی در مکزیک رواج داشت اما جامجهانی مکزیک نخستین باری بود که این نوع تشویق را جهانیان به چشم خود دیدند. بلند شدن تماشاچیها با هماهنگی خاص و بالا بردن بازوها، یا همان موج مکزیکی، دیگر یک تشویق جهانی شده است و در بازیهای بزرگ فوتبال، تماشاچیان به یاد جام جهانی مکزیک 86 آن را انجام میدهند.
پله، اعجوبه جاودانه
بهترین فوتبالیستی که با شنیدن نامش جام جهانی به ذهن ما میآید- ما به معنی همه آنانی که پیش از ما بودهاند و بعد از ما خواهند آمد- پله است. این اعجوبه برزیلی 4بار در فینالهای جامجهانی حضور داشته و 3بار جام را بالای سر خود برده است. اما نخستین بار سال1958 سوئد بود که جهان فوتبال، تولد ستاره جدید را به چشم دید. در این بازیها، پله که تنها 17سال داشت، بهعنوان جوانترین بازیکنی که تا آن زمان پا به این تورنمنت گذاشته بود، آتشبازی میکرد و سن کماش هرگز تأثیری بر روانی بازیاش نمیگذاشت. او در بازی با ولز تنها گل تیمش را به ثمر رساند تا برزیل به نیمه نهایی راه پیدا کند. در بازی نیمهنهایی این پله بود که با یک هت تریک رؤیایی، فرانسه را به زانو درآورد(بازی 2-5 به سود برزیل به پایان رسید) تا برای نخستین بار فینال جامجهانی را به همراه تیم ملی برزیل تجربه کند. در فینال هم پله همانطور بود که همه انتظار داشتند؛ 2گل از 5گل تیمش مقابل سوئد را به ثمر رساند و برای نخستین بار جام ژول ریمه به برزیل رسید.
یک غازگیر رنگی در جام جهانی
خورخه کامپوس، دروازهبان تیم ملی مکزیک در جام جهانی 1994 آمریکا به دلیل رفتارهای عجیبوغریب، لباسهای عجیب و غریبترش و قد کوتاهش که برای یک دروازهبان تیم ملی فوتبال واقعا عجیب و غریب بود، کسی است که نمیتوان به حضور او در جامجهانی هیچ اشارهای نکرد. لباس عجیب و رنگارنگی که او به تن میکرد بیشتر به لباسهای رنگی دلقکهای سیرک شباهت داشت که از تکه پارچههای مجزا دوخته شده است. با این حال کامپوس که گفته میشد مهارتش در گرفتن غازها در کودکی او را به دروازه تیم ملی فوتبال مکزیک رسانده است، در جامجهانی 1994 بازیکن متفاوتی بود. کامپوس اما در دور دوم مجبور به خداحافظی با جامجهانی شد. مکزیک در ضربات پنالتی بازی را واگذار کرد و از دور بازیها کنار رفت.
سانتیاگو برنابئو به کام ایتالیاییها
جام جهانی 1982 اسپانیا به گفته بسیاری از طرفداران و کارشناسان فوتبال، یکی از بهترین جامهای جهانی تاریخ بوده است. گروهبندی مسابقات در دور دوم مخصوصا، بهگونهای بود که تیمهای بزرگ با هم جدال هیجانانگیزی داشتند. یکی از بهترین لحظاتی که از این جام جهانی به یاد مانده است، صحنه گلزدن مارکو تاردلی در فینال مسابقات مقابل آلمان بود. تاردلی در این بازی که در سانتیاگو برنابئو برگزار شد، گل دوم تیمش را با یک شوت از راه دور به ثمر رساند اما صحنه تاریخی این جام جهانی اینجا به پایان نمیرسد چون شادی پس از گل تاردلی است که این گل را جاودانه کرده است. تاردلی هیجانزده با این عکسالعمل نشان داد، گلی که به ثمر رساند چقدر مهم بود. این بازی با نتیجه 3 بر یک به سود ایتالیا به پایان رسید و آنها موفق شدند برای سومین بار جام جهانی را به خانه ببرند.
زشتترین صحنه جام جهانی
این روزها هنگامی که برخوردی نامناسب در زمین فوتبال اتفاق میافتد، حافظهها بیدرنگ جامجهانی1990 ایتالیا را از آرشیو بیرون میکشند و درگیری فرانک رایکارد و رودی فولر را مطرح میکنند. ماجرا از تکلی که رایکارد روی پای فولر رفت شروع شد. داور به رایکارد کارت زرد نشان داد اما درگیری ادامه پیدا کرد. فولر و رایکارد دوباره با هم بحث کردند و فولر یک کارت زرد گرفت. در این بین یکی از زشتترین لحظات جامجهانی بهوجود آمد؛ یعنی وقتی که رایکارد آب دهان خود را به سوی فولر پرت کرد. داور این صحنه را ندید ولی دوباره با درگیری این دو بازیکن، هر دو را از بازی اخراج کرد.
گل جام جهانی 98 فرانسه
گلی که دنیس برگکمپ در جامجهانی1998 فرانسه به آرژانتین زد را میتوان یکی از لحظات فراموشنشدنی تاریخ برگزاری جام جهانی دانست. این گل را میتوان بدون اغراق برترین گل جامجهانی1998 دانست. در بازی یک چهارمنهایی آرژانتین و هلند، دنیس برگکمپ، اسطوره تیم آرسنال توپ بلندی را که فرانک دی بوئر از میانه زمین ارسال کرد با یک کنترل استثنایی به دست آورد، بدون کوچکترین وقفه آن را از میان پاهای آیالا مدافع مستقیم خود عبور داد و باز دوباره بیهیچ مکثی توپ را به تور دروازه آرژانتین چسباند. یک گل واقعا استثنایی. هلند 2بر یک از سد آرژانتین گذشت.
« ایلونگا اموپو» و جامجهانی74 آلمان
زئیر در نخستین و تنها حضورش در جامجهانی آنقدر خارقالعاده و برجسته بود که نامش در تاریخ برگزاری جامهای جهانی ثبت شود! این تیم در جامجهانی 1974 در مرحله مقدماتی 14 گل دریافت کرد و البته هیچ گلی به ثمر نرساند. اما این دلیل جاودانهشدن نام تیم ملی زئیر در مسابقات جام جهانی نیست. در بازی آخر این تیم مقابل برزیل در مرحله مقدماتی، پس از آنکه داور یک ضربه آزاد به سود تیم برزیل اعلام کرد، زئیریها خط دفاعی خود را تشکیل دادند.
پس از اینکه داور سوت را به صدا درآورد، ایلونگا اموپو از خط دفاعی جدا شد و تا آنجا که توان داشت به توپ ضربه زد و به گمان خودش خطر را از دروازه خودی دفع کرد. اما این کار او، برایش یک کارت زرد به همراه داشت و اموپو وقتی که کارت را دریافت میکرد در نهایت تعجب به داور نگاه کرد؛ انگار که داور اشتباه میکند. البته این حرکت او در مقیاسی بزرگتر جاودانگی ناخواستهای برای تیم ملی زئیر به همراه داشته است. حالا همه اگر بخواهند تیمی را در جام جهانی مثال بزنند (که حتی از قوانین ابتدایی بازی هم آگاهی ندارد) به زئیر جامجهانی 74 آلمان اشاره میکنند.
گل قرن
برای ما ایرانیها بدون شک هیجانانگیزترین و فراموشنشدنیترین صحنه جام جهانی، ضربه سری بود که استیلی در جامجهانی 98 فرانسه وارد دروازه تیم ملی آمریکا کرد. مصاف ایران و آمریکا در این بازی تمامی توجهها را بهخود جلب کرده بود. در دقیقه 45 نیمه اول، ارسال زیبای جواد زرینچه از سمت راست زمین را استیلی با یک ضربه سر زیبا وارد دروازه آمریکا کرد تا گل قرن به ثمر برسد. در اواخر نیمه دوم بازی مهدویکیا گل دوم ایران را به ثمر رساند و در انتهای بازی هم آمریکاییها یک گل به ثمر رساندند. از آن بازی اما صحنه گلی که استیلی وارد دروازه آمریکا کرد جاودانه شده است؛ گلی که به آن گل قرن میگویند.