وزنه‌برداری یا به گفته قدیمی‌ها هاتلر از آن جمله است. رشته ورزشی ساده‌ای که از دوران المپیک باستان (یونان) طرفدار داشته و از اولین دوران المپیک نوین (1896) نیز در بین رشته‌های المپیک قرار داشته است و ایران از دوران باستان تا به امروز با این ورزش آشنا و به آن ارزش و اهمیت بخشیده است.
این رشته به دلیل امکانات اندک و بهره‌گیری آسان از وسایل مشابه هاتلر چون تخته‌های بزرگ یا تنه درختان در جامعه ما فراگیرتر و در شهرستان‌ها از محبوبیت بیشتری برخوردار بوده است.
از المپیک 1948 لندن قهرمانان وزنه‌برداری ما در رخدادهای بین‌المللی شرکت داشته‌اند و اتفاقاً به مدالهای رنگارنگ نیز دست یافته‌اند. محمود نامجو، جعفر سلماسی، فردوس و مرحوم تمرز از پیشتازان این رشته در جهان بوده‌اند و به دنبال آنها، قهرمانان بزرگی در المپیک و جهان نیز داشته‌ایم.
محمدنصیری، منوچهر برومند، پرویز جلایر، نصرالله دهنوی و امروز یک پهلوان استثنایی به نام حسین رضازاده که صاحب دو مدال طلای المپیک شده است. افتخاری که تا به امروز هیچ قهرمانی در هیچ رشته‌ای موفق به انجام آن نشده است.
حسین‌رضازاده از اردبیل آمده است و به دلیل فیزیک خدادادی مستعد توانسته است به رکوردهای افسانه‌ای دست یابد و این بار در بازیهایی آسیایی دوحه نیز مدال طلای سنگین وزن جهان را به نام خود ثبت کرد.
بی‌مناسبت نیست که با تمسک به همین رویداد، نقبی به وزنه‌برداری و درون آن بزنیم و مسائلی که هم‌اینک رشته وزنه‌برداری ایران را به ویژه با موضوع دوپینگ خدشه‌دار کرده و این ورزش باستانی را با پرسشهای متعددی مواجه ساخته است،بپردازیم.
وزنه برداری ایران، اعتبار جهان
زمانی که رئیس تشکیلات فدراسیون جهانی وزنه‌برداری در مقرّ خود به میهمان ایرانی‌اش می‌گوید: وزنه‌برداری ایران اعتبار این ورزش در جهان است و من شخصاً 40سال است که تحولات ریز و درشت آن را مورد توجه قرار می‌دهم، این یعنی اینکه اگر امروز وزنه‌برداری ایران در جایگاه اصلی خود قرار ندارد ناشی از ناتوانی وبی قابلیتی جسمانی قهرمانان ما نیست، بلکه عموماً متاثر از کج‌سلیقگی‌ها و برنامه‌های نامکمل و ناهماهنگی است که در زمینه‌های مختلف مدیریتی و اجرایی گرفتار آنها شده است.
امروز ورزش وزنه‌برداری ایران بیش از هر زمانی نیازمند امنیت روانی، لطافت برخورد و معاضدت و همکاری و آمادگی بیشتر است تا انضباط، نظم، دقت، هماهنگی، صداقت، محبت، همیاری و صمیمیت در خدمت را تلقین کند. جمع این همه، سالم‌ترین فضا را برای تربیت قهرمانان وزنه‌برداری خواهد داشت.
ورزش وزنه‌برداری ایران برای دوری از عادات مخرب خود(مشخصاً دوپینگ) بایستی با استفاده از شیوه‌های سالم‌تری به سطح بهینه‌ای از فعالیت‌های متداول خود برسد که در این راه باید که مربیان و اداره‌کنندگان این ورزش در رابطه با موضوعات اخلاقی و اجتماعی وزنه‌برداران مهارت‌های بیشتری از خود نشان دهند.
مهمان وزنه برداری
برای آشناشدن متولیان امر از برنامه‌های آتی این ورزش اخیراً در تهران نشست یک‌روزه‌ای با حضور رؤسای هیات‌های وزنه‌برداری استان‌ها و محمد علی‌آبادی رئیس سازمان تربیت بدنی برگزار شد که همگان بر ادامه حیات معقول وزنه‌برداری در ایران تاکید فراوانی از خود نشان دادند.
بهرام افشارزاده شخصیت جالبی در ورزش ایران دارد. او تقریباً تمامی مناصب مختلف در ورزش را تجربه کرده و از معاونت‌های مختلف در سازمان تربیت بدنی، ریاست فدراسیون‌های گوناگون و دبیرکلی کمیته ملی المپیک، امروز به عنوان ناجی وزنه‌برداری معرفی شده است. این درست است که او مدیر باتجربه‌ای است اما به‌خوبی هویداست که برای ساماندهی ورزش وزنه‌برداری راهی بسیار پرتلاطم را پیش روی خود دارد.
خیلی‌ها معتقدند که با توجه به سابقه و شناختی که افشارزاده از ورزش ایران دارد، به‌راحتی می‌تواند از بحران‌های موجود در وزنه‌برداری‌عبور کند و گروهی نیز بر این اعتقاد هستند که اداره فدراسیون وزنه‌برداری باید به عهده کسی باشد که تخصص لازم را در این کار داشته و آن را خوب بشناسد. البته سرپرست جدید این فدراسیون خودش می‌گوید: من خود را مهمان وزنه‌برداری می‌دانم و زمانی که فرد لایق و مطمئنی برای اداره این ورزش پیدا شود، به‌راحتی کنار می‌روم.
یا علی می‌گوییم
افشارزاده در جمع رؤسای هیات‌های وزنه‌برداری سراسر کشور حرف‌های جالبی زد. او گفت: رؤسای هیات‌ها در استان‌های مختلف، کار بسیار بزرگی را بر عهده دارند و باید کارهای خود را صحیح و منطقی انجام دهند.
ما دست دوستی‌مان را به تمام کسانی که اهل کار هستند دراز می‌کنیم و «یا علی» می‌گوییم و البته کسانی که نمی‌خواهند کار کنند، همین جا از آنها خداحافظی می‌کنیم. از این پس همه استان‌ها باید با تلاش و به صورت دائم برای فعال‌ترشدن این رشته تلاش کنند و به صورتی نباشد که برخی استان‌ها فعال نبوده و احیاناً تعطیل باشند. افشارزاده اضافه کرد: اخلاق و فرهنگ، مهمترین عامل در کنار ورزش است که باید حتماً به آن توجه ویژه‌ای داشت.
سیاست درهای باز
نباید کارها را رها کنیم یا به دست بیگانگان بسپاریم. همین جا به جرأت اعلام می‌کنم که من از زمان جلوتر هستم و همه این کارها را با سرعت و بدون وقفه انجام خواهم داد.
از ساعت 5/5صبح در فدراسیون هستم و با تمام قوا این ورزش را به جلو خواهم برد؛ ضمن آنکه در فدراسیون وزنه‌برداری به روی همه باز است و ما آماده‌ایم تا از همه نظرات و پیشنهادات کارشناسان برای پیشرفت بیشتر این رشته استفاده کنیم.
سرپرست فدراسیون وزنه‌برداری اشاره‌ای هم به برنامه‌های فنی تیم‌های وزنه‌برداری و مربیان این رشته داشت. او در این زمینه گفت: مربیان ما باید آگاهی و توانایی‌هایی زیادی داشته باشند تا بتوانیم یک تیم خوب و قوی داشته باشیم.
وی با تاکید بر آموزش مربیان و معلمان متخصص این رشته گفت: سعی می‌کنیم تا تمامی مربیان سازنده را مشخص و امکان حضور آنها در کلاس‌های آموزشی و کلاس‌های بین‌المللی و فراگیری علم روز وزنه‌برداری را مهیا کنیم.
حمایت از هیات‌های ورزشی استان‌ها و شهرستان‌ها، فعال‌کردن این هیات‌ها و ایجاد فرصت‌های مناسب جهت فعال‌کردن این رشته در سراسر کشور، از جمله اولویت‌های کاری ما به حساب می‌آید و به صورت مداوم از استان‌ها و شهرستان‌ها بازدید خواهیم کرد.
استان‌ها نیز بایستی در کنار برنامه‌هایی که انجام می‌دهند، توجه ویژه‌ای به استعدادیابی و شناسایی افراد شایسته داشته باشند. افشارزاده در مورد انستیتو وزنه‌برداری ایران می‌گوید: تلاش می‌کنیم تا بهترین و باکیفیت‌ترین کلاس‌های آموزشی و همچنین به‌روزترین تعالیم این رشته را در اختیار مربیان و ورزشکاران این رشته بگذاریم.
همچنین به دلیل آشنایی هر چه بیشتر با تغذیه ورزشکاران و جلوگیری از مشکلاتی که در گذشته برای ورزشکاران ایرانی به وجود آمده، از چند تن از استادان کانادایی دعوت به عمل آورده‌ایم تا با حضور در ایران، طریقه استفاده صحیح از مکمل‌های غذایی را آموزش دهند.
کمیته لیگ
سرپرست جدید فدراسیون وزنه‌برداری ایران راه‌اندازی و تقویت کمیته‌های تخصصی در این فدراسیون را مورد توجه قرار داده و چنین اظهارنظر می‌کند: مهمترین مسأله‌ای که امروز بایستی به آن توجه ویژه‌ای داشت، کمیته لیگ است. با قوی‌شدن لیگ وزنه‌برداری می‌توانیم شاهد موفقیت وزنه‌برداران‌مان باشیم.
مشکل دیگری که در این زمینه داریم، نامشخص‌بودن زمان مسابقات است که این موضوع نیز باید حل شود. کمیته استان‌ها نیز از دیگر کمیته‌هایی است که به آن توجه ویژه‌ای خواهم کرد و باید به صورت فعال برای اهداف عالیه وزنه‌برداری تلاش کند. همچنین با حضور فعال کمیته رسانه‌ها، می‌توانیم همه مشکلات و دستاوردهای وزنه‌برداری را برای مردم و مسئولان منعکس کنیم. از کمیته انتشارات نیز می‌خواهم تا به روزترین اطلاعات و کتب مربوط به وزنه‌برداری را ترجمه و به صورت دائم به مربیان و علاقه‌مندان به این رشته ارائه دهد
کمیته پیشکسوتان را با استفاده از تجربیات پیشکسوتان وزنه‌برداری فعال خواهیم کرد.
از این عزیزان نیز می‌خواهیم تا درس پهلوانی را به ما آموزش دهند تا خدای ناکرده هیچگاه ورزشکاران به بزرگترهای این رشته، بی‌حرمتی نکنند و احترام آنها را داشته باشند. با اتفاق نادری که قبل از رقابت‌های جهانی دومینیکن در رابطه با پدیده شوم دوپینگ برای ورزش وزنه‌برداری ایران رخ داد، کاملاً طبیعی به نظر می‌رسید که سازمان تربیت بدنی و رئیس آن مهندس محمد علی‌آبادی، واکنش جدی‌تری نسبت به تحولات جاری آن نشان دهد.
مدیریت اصولی
در مقطع کنونی دوپینگی شدن 9وزنه‌بردار ملی پوش ما و تبعات ناشی از آن می‌تواند آنقدر سنگین باشد که رئیس وقت ورزش از این پس در این زمینه واکنش‌های جدی‌تری در رابطه با مسببین اصلی این واقعه داشته باشد. علی‌آبادی هم در جمع روسای هیأت‌های وزنه‌برداری استان‌ها حرف‌هایی جدی بر زبان آورد.
او گفت: به شخصه انتظار دارم روسای هیأت‌ها با هر گونه مورد مشکوکی در زمینه دوپینگ با دقت برخورد کرده و پیش از آنکه منتظر برخورد آژانس مبارزه با دوپینگ و اعلام محرومیت از سوی فدراسیون جهانی باشید، ورزشکار مربوطه را از حضور در میادین محروم سازید. بی شک برای ما آبرو و حیثیث ورزش ایران پیش از هر مدال جهانی و المپیک ارزش دارد و با هیچکس نیز در این راه تعارف و شوخی نداریم.
اما مشکل دیگری که در حال حاضر ورزش وزنه‌برداری در ایران با آن روبه‌رو است این است که از پشتوانه خوبی برخوردار نیست که این خود آسیبی جدی را وارد کرده است. البته در سال‌های اخیر بحث امکانات و بی‌توجهی‌های مادی بسیار تأثیر گذار بوده و حال باید با درایت و مدیریت اصولی به دنبال راه چاره گشت.
علی آبادی آنگاه خطاب به مسئولان وزنه‌برداری می‌گوید: از شما انتظار دارم آنچه به عنوان منابع مالی به دست شما می‌رسد، درست و بهینه هزینه کنید و اجازه ندهید ریالی از آن در جای دیگری به غیر از ورزش خرج شود. اگر بپذیریم که تربیت به عنوان یک اصل و پایه اساسی در ساختار انسان مورد توجه است و تربیت بدنی نوعی تربیت است می‌توان گفت که با آن انسان مهیای رشد می‌گردد و سپس با آن در تربیت انسان اعتدال و هماهنگی بینش و رفتار فراهم می‌شود.
با تکیه بر چنین فرضیه‌ای پس این حق مسلم رئیس ورزش است که بحث اخلاق و ورزش را در ورزش از نکات محوری قلمداد کرده و سخن خود را چنین بیان کند: نباید برای یک لحظه نیز از این مقوله غافل شویم. بی‌شک ورزش در کشور ما زمانی به حد اعلای خود می‌رسد که اخلاق و معنویت در آن در حد کمال باشد و از این جهت در جایگاه خوبی باشیم.
بنابراین باید همه به اتفاق روی این مسأله کار کنیم تا ورزشکاران ما تنها به لحاظ جسمی رشد نکنند، بلکه در کنار آن روح و اخلاق خود را پرورش داده و نمونه‌های ملی از یک ورزشکار و قهرمان حقیقی باشند.
وضعیت ناخواسته!
سجاد بهروزی و علی دهقانیان دو جوان وزنه‌بردار از اهالی مرودشت استان فارس هستند. آنها هم در ماجراهای اخیر دوپینگ در تیم ملی مقصر شناخته شده و با محرومیتی دو ساله روبه‌رو گردیده‌اند.
این دو جوان شهرستانی اخیراً نامه‌ای برای نماینده مرودشت در مجلس شورای اسلامی نوشته و فرستاده‌اند که در آن خواستار رسیدگی به وضعیت خود شده‌اند.
در بخشی از نامه آنها آمده است:به دلیل نامشخص و کاملاً ناخواسته به همراه بقیه اعضای تیم ملی وزنه‌برداری با مشکل دوپینگ روبه‌رو شده و عملاً از حضور در مسابقات آسیایی، جهانی و حتی داخلی که می‌توانست منبع درآمدی برای خود و خانواده باشد، بازمانده و کاملاً درمانده شده‌ایم. باتوجه به اینکه خود و خانواده ما فاقد هرگونه سرمایه لازم برای ادامه معیشت آبرومند هستیم، در حال حاضر هیچ گونه امیدی برای ادامه دوران ورزشی برایمان باقی نمانده است.
حال در جامعه اسلامی که قهرمانان و پهلوانان به عنوان الگوهای زندگی مردم معرفی می‌گردند و همگان از اخلاق و روش ما به نیکی یاد می‌کنند سزاوار نیست باتوجه به گناهی که ناخواسته بر ما و سایر وزنه‌برداران تحمیل شده است، لطمات جبران‌ناپذیری در زندگی ورزشی و اجتماعی ما وارد گردد، ضمن اینکه هرگز با معیارهای مادی قابل برگشت نیست.
آیا برای ما در این 10سال هیچ سرمایه‌ای از بیت‌المال هزینه نشده است که هم اکنون رها شده‌ایم و آیا سزاوار است در شهر و دیار خود به دیده ترحم به ما نگاه شود آیا مقصر این اتفاق ما بوده‌ایم؟
بحث هدف‌های تربیتی و اصلاحات رفتاری و اخلاقی قهرمانان ورزش از جمله عمده‌ترین بحث‌هایی است که بایستی آنها را جزو هدف‌های اصلی قرار دهیم. نامه دو قهرمان مرودشتی به نماینده شهرشان در حقیقت آگاهی از نیک و بد امروز ورزش ما است.
ما اگر بپذیریم که برای تربیت قهرمانان خود در مرحله نخست باید شخصیت او را شناخت و آنگاه روش‌های مناسب را برای ادامه کارش در اختیار او قرار داد آنگاه می‌توانیم بفهمیم که از چه راه‌هایی می‌توانیم اساسی‌تر و کلی‌تر از آنها بخواهیم چگونه قهرمانانی باشند.
بهروزی و دهقانیان اولین و آخرین قربانیان دوپینگ در کشور ما نیستند، چه بسیار بوده‌اند که در این دام گرفتار شده‌اند و حتی مرگ را بر ننگ ترجیح داده‌اند. کمال مطلوب این است که قهرمانان ورزش از جنبه‌های اخلاقی، فرهنگی، خانوادگی و ایمانی مورد توجه قرار گرفته و به آنان آموخته شود که در ورزش با تمرین و تلاش بیشتر می‌توان شکست را تبدیل به پیروزی نمود و این تجربه را آموخت که اگر در زندگی شکستی عارض شود بدون مأیوس شدن با تلاش و ممارست می‌توان آن را به پیروزی تبدیل کرد. ما همیشه باید تصور کنیم که انسان ذاتاً خوب است و اگر تربیت درستی هم باشد، خوب بار خواهد آمد.