تاریخ انتشار: ۱ اردیبهشت ۱۳۸۹ - ۱۱:۴۹

آیدا ابوترابی: فیلم «مرد نامرئی» را یادتان می‌آید؟ همان فیلمی که در آن یک نفر با انجام آزمایش‌های مختلف، به فرمولی دست پیدا می‌کند که با آن می‌تواند خودش را نامرئی کند

آن زمان این مسئله خیلی تخیلی و دور از واقعیت به نظر می‌رسید؛ این که یک نفر با انجام آزمایش‌های عجیب و غریب و مخلوط کردن انواع و اقسام محلول‌های شیمیایی، به ماده‌ای دست پیدا کند که با خوردن آن نامرئی شود. امروزه دانش بشر هنوز به پای «مرد نامرئی» و چوب جادویی« هری پاتر» نمی‌رسد، ولی چیزی که مشخص است این است که دانشمندان در پی یافتن راهی هستند تا بتوانند از علم کمک بگیرند و راهی برای تحقق این آرزوی دیرینه پیدا کنند.

برای شروع فکر کردن به این موضوع که چه‌طور می‌توان چیزی ساخت که اجسام را نامرئی کند، دو پرسش به ذهن می‌رسد؛ این که چه‌طور می‌شود با اشیای مرئی، چیزی ساخت که نامرئی شود؟ و این که وقتی چنین چیزی را ساختیم، آن را چگونه ببینیم؟! «استفان کامر» که یکی از اعضای گروه ساخت وسیله نامرئی در امریکاست، در جواب به این سؤال
این گونه پاسخ می‌دهد: «اگر قرار بود من چنین چیزی بسازم، حتماً برای آن دکمه خاموش - روشن می‌گذاشتم تا به کمک یک کنترل از راه دور کار کند و من بتوانم هر زمان که خواستم آن را پیدا کنم!» گروه کامر سال‌هاست که بر روی ساخت یک لباس نامرئی کار می‌کنند و تا به حال توانسته‌اند نمونه‌ای از آن را بسازند که خیلی هم شبیه لباس نیست! اختراع آنها از نزدیک و با عینک‌های قوی قابل دیدن است و همین مسئله باعث شده که آنها روی ساخت وسیله دیگری کار کنند که آنچه در آن گذاشته می‌شود، دیده نشود.

چشم انسان تنها قادر است امواج مرئی را ببیند و دانشمندان با استفاده از این پدیده در پی یافتن راهی هستند تا اجسام را نامرئی کنند

تا به حال افراد زیادی روی این مسئله کار کرده‌اند و در این زمینه نظریه‌های زیادی مطرح شده است، اما تنها چند تا از آنها به مرحله اجرا رسیده‌اند که آنها هم با مشکلات زیادی همراه بوده‌اند. برای این که متوجه شویم این وسیله‌ها چه‌طور کار می‌کند اول باید ببینیم که ما چه‌طور می‌توانیم اجسام را ببینیم. چشم انسان تنها قادر است چیزهایی را ببیند که نور از آنها منعکس می‌شود. این امواج به چشم انسان می‌رسند و در مغز پردازش می‌شوند. پس می‌توان نتیجه گرفت که اگر ما چیزی بسازیم که نور را از خودش برنگرداند یا مانع بازتاب آن شود، آن وقت ما قادر به دیدن آن نیستیم. همان‌طور که می‌دانید امواج، طول موج‌های مختلفی دارند و انسان قادر نیست امواجی با طول موج‌های خیلی کم مثل اشعه ایکس و گاما و یا زیاد مثل ریزموج ها یا همان مایکروویوها را ببیند. وسیله نامرئی کننده‌ای که در دانشگاه دوک در امریکا ساخته شد، از چیزی مثل یک محفظه ساخته شده که به اندازه یک سی دی است و جسمی را می‌توان در آن قرار داد که دیده نشود. البته این اختراع به خوبی آنچه که هری پاتر از آن استفاده می‌کرد کار نمی‌کند و ساخت آن آغازی بود برای ادامه تحقیقات بیشتر در این زمینه.

این دستگاه از حلقه‌هایی ساخته شده که قابلیت این را دارند که جهت حرکت امواج الکترومغناطیسی را تغییر دهند. به این صورت که ریزموج‌ها از اطراف آن کمانه می‌کنند و دوباره در سمت دیگر آن جمع می‌شوند و به راه خود ادامه می‌دهند. به این ترتیب نور مرئی به چشم انسان نمی‌رسد و آنچه درون حلقه‌های فلزی است، دیده نمی‌شود. جالب است بدانید که این حلقه‌های فلزی مصنوعی در شاخه‌ای از علم مواد به نام «متا مواد» مورد بحث قرار می‌گیرند.


وسیله ای که در دانشگاه دوک امریکا ساخته شد و اگر جسمی را در مرکز آن قرار دهیم، دیده نمی شود

تا به حال نظریه‌های دیگری هم درباره روش کار محفظه غیب‌کننده اجسام ارائه شده است. مثلاً گروهی از دانشمندان سال‌ها پیش ساخت وسیله‌ای را پیشنهاد دادند که به کمک آن بتوان جسمی را که داخل آن قرار می‌گیرد به رنگ محیط درآورد تا مشابه آنچه که برای یک آفتاب‌پرست اتفاق می‌افتد، دیده نشود. نظریه دیگری که دانشمندان هم‌اکنون به طور گسترده‌ای به کار می‌برند، استفاده از علم نانو برای غیب کردن اجسام است و توانسته اند به کمک آن اجسام بسیار ریز _ در حد نانو یعنی 10 به توان منفی 9_ را نامرئی کنند، به گونه‌ای که نوری از آنها به چشم انسان نرسد و دیده نشود.