الکساندر اسکوارتسف، فرمانده ناو کیهانی سایوز تی.ام.آ-18، افسر نیروی هوایی روسیه است. او در جریان این سفر، یک یادگاری جالب از دخترش، آنا با خود به فضا برد. این یادگاری یک ببر کوچک پارچهای است که با نخی نه چندان بلند از سقف سفینهاش آویزان شد. اما این ببر کوچولو فقط یک یادگاری نیست، بلکه شیئی است که شناور شدنش، رسیدن اسکوارتسف به آرزوی 45ساله خانوادگی را نشان میدهد.
پدر بزرگ آنا سالها قبل، یعنی در سال 1965 میلادی به گروه کیهاننوردان پیوست. اما سه سال بعد به دلیل مشکلات پزشکی مجبور شد از این کار کنارهگیری کند و آرزوی سفر به فضا برای همیشه در دلش ماند. دو سال قبل از استعفای اجباری او، در ششم ماه مه 1966، پدر آنا به دنیا آمد. الکساندر جوان در سال 1983 تحصیلات متوسطه را به پایان رساند و به دنبال آرزوی پرواز، به آموزشگاه خلبانی نظامی استاوروپول وارد شد. او در سال 1997 از دانشکده هواپیمایی آکادمی نظامی «ژوکف» در شهر « تِهوِر» با تخصص فرماندهی ناوبری و عملیات دفاع هوایی فارغ التحصیل شد.
اسکوارتسف از 1987 به عنوان خلبان در نیروی هوایی خدمت میکرد. او همان سال ازدواج کرد و دخترش آنا در 17 ماه مه 1990 به دنیا آمد. آنا وقتی هفت ساله بود مثل همه بچهها به مدرسه رفت اما آن سال برای آنا و خانوادهاش اهمیت ویژه دیگری هم داشت: پدرش بعد از سالها انتظار، برای سفر به فضا پذیرفته شده بود. در این زمان پدرش یکی از خلبانهای ماهر به حساب میآمد و 950 ساعت تجربه پرواز با هواپیماهای مختلف داشت.
لحظه پرتاب ناو کیهانی
از آن سال به بعد خانواده اسکوارتسف دوران سختی را پشت سر گذاشتند، چون از یک طرف پدر آنا باید وقت زیادی را صرف آموزش و تمرین میکرد و از طرف دیگر معلوم نبود در پایان این دوره آموزشی دشوار بتواند از عهده امتحانهای سخت نهایی برآید. روز 27 نوامبر 1999، وقتی آنا در آپارتمان را باز کرد و چهره خندان پدر و جعبه کیک را دید، از شادی فریاد کشید. پدر به عنوان هدیه دریافت گواهینامه کیهاننوردی، برای او یک ببر کوچولوی پارچهای خریده بود. آنا عروسک را روی دیوار آویزان کرد، و هر بار که به آن نگاه میکرد یاد موفقیت پدرش میافتاد. اما این تنها آغاز کار بود؛ آموزشها و تمرینهای سخت همچنان ادامه داشت. اسکوارتسف چند بار به عنوان عضو ذخیره کیهاننوردان ناوهای سایوز انتخاب شد، اما باز هم میبایست برای پرواز صبر میکرد. گرچه کسی نمیخواست به زبان بیاورد، اما همه میترسیدند که پدر به سرنوشتی مانند پدربزرگ دچار شود و نتواند به فضا سفر کند.
اسکوارتسف از 5 ژانویه 2000 مشغول آموزش ویژه برای انجام مأموریت در ایستگاه فضایی بینالمللی بود. در سال 2008 اعلام شد به عنوان فرمانده ناو سایوز تی.ام.آ-18 و بیستوچهارمین عضو اعزامی به ایستگاه فضایی بینالمللی انتخاب شده است. در همین سال آنا دبیرستان را به پایان رساند. آن روز هم ببر پارچهایاش روی دیوار به او لبخند میزد اما لبخندش جذابتر به نظر میرسید.تمرین پدر روز به روز بیشتر و سختتر میشد. آنا و خانوادهاش حدود یک سال دیگر باید صبر میکردند تا آرزویشان برآورده شود.
ایستگاه فضایی بینالمللی
شب بیستم مارس 2010 جشن کوچکی با شرکت همه اعضای خانواده در خانه آنا برگزار شد. قرار بود یک روز بعد پدر به بایکونور پرواز کند تا آخرین روزهای قبل از پرتاب را در آنجا بگذراند. آنا به اتاقش رفت تا دوربین عکاسیاش رابیاورد و چند عکس یادگاری بگیرد. ناگهان چشمش به ببر پارچهای روی دیوار افتاد؛ ببری که یادآور روز انتخاب پدرش برای سفر به فضا بود و 11 سال بود که با لبخندش به او دلداری میداد این اتفاق خوش خواهد افتاد. آنا عروسک را برداشت و رو به پدر کرد و گفت: « لطفاً این ببر کوچولو را با خودت به فضا ببر که شاهد موفقیت تو باشد.»
گرچه برای خانواده الکساندر اسکوارتسف دور ماندن شش ماهه از او سخت بود، اما آنها 45 سال انتظار چنین لحظهای را میکشیدند. به این ترتیب روز بعد، ببر کوچولو به بایکونور مرکز پرتاب های فضایی پرواز کرد تا همراه با الکساندر اسکوارتسف به فضا سفر کند. اما این تنها به خاطر درخواست آنا نبود؛ در هر پرتاب سایوز، رسم است یک عروسک کوچک پارچهای در بخش سرنشیندار سایوز آویزان شود. زمانی که ناو روی سکوی پرتاب است یا سفینه پرتاب میشود، عروسک مثل هر چیز دیگری که آویزان میشود، در یک نقطه قرار میگیرد. این حالت تا زمانی ادامه دارد که ناو فضایی به مدار زمین برسد. در آنجا و با به وجود آمدن حالت بیوزنی، عروسک در فضای داخل ناو شناور می شود و به فضانوردان نوید موفقیت و پرواز در فضا را میدهد.
اسکوارتسف در فضا
ساعت 6 صبح اسکوارتسف و دو همکارش، کورنینکو و کالدول، در ناو سایوز قرار می گیرند. زمان پرتاب، برای آن که فشار ناشی از پرتاب به طور مساوی بر اعضای بدن فضانوردان تقسیم شود، صندلی آنها در سفینه طوری قرار می گیرد که پشت کیهاننوردان رو به زمین باشد. عروسک ببر بالای سرشان آویزان است و جلوی چشم سه کیهاننورد قرار دارد.
خانواده اسکوارتسف در مرکز هدایت پرواز در شهر کوچک کارالیف لحظه به لحظه
آماده شدن ناو را برای پرتاب دنبال میکنند. صدای مسئول اعلام موقعیت در مرکز هدایت پرواز، نوید میدهد که کارها طبق برنامه پیش میرود و هیچ مشکلی وجود ندارد.
شش دقیقه تا لحظه پرتاب باقی است. کنترل امور پرتاب به سامانه خودکار سپرده می شود. مجموعه سکوی پرتاب آماده عمل است.
پنج دقیقه تا لحظه پرتاب باقی است. سامانههای ناو از وضعیت هدایت از دور خارج میشود. از این پس، کنترل تمامی دستگاههای سفینه بر عهده رایانههای ناو قرار دارد. دو و نیم دقیقه تا لحظه پرتاب باقی است. پمپ سوخت و اکسید کنندهها فعال میشوند.
یک دقیقه تا لحظه پرتاب باقی است. کابلهای متصل به ناو از آن جدا میشوند.
20 ثانیه تا لحظه پرتاب باقی است. موشک در موقعیت کامل پرتاب قرار دارد.
10 ثانیه تا لحظه پرتاب باقی است. موتور موشک به فشار پرتاب میرسد.
و بالاخره موشک حامل ناو سایوز تی.ام.آ-18 غرشکنان سکوی پرتاب را
به سوی مدار ترک می کند . عروسک کوچولوی ببر از سقف آویزان است و به کیهان نوردان لبخند میزند.
اسکوارتسف (اولی از پایین) و همراهانش در پای سکوی پرتاب
مرکز هدایت پرواز مرتب وضعیت ناو را گزارش میدهد. صدای فضانوردان شنیده میشود که از وضعیت پرواز راضی هستند. جدا شدن طبقههای موشک یکی بعد از دیگری، طبق برنامه انجام میشود. تلویزیون بزرگ مرکز هدایت پرواز، تصویر داخل ناو را به طور مستقیم نشان میدهد. حدود 9 دقیقه پس از پرتاب، عروسک ببر پارچهای در فضای داخل ناو شناور می شود.