اروپا در محاصره بحران‌

اروپا با وجود اینکه بزرگ‌ترین نظام اقتصادی جهان را داراست و بخش تولید و مالی بسیار قوی‌ای هم دارد و همچنین بسیاری از تولیدات بزرگ صنعتی دنیا و سودآورترین و بزرگ‌ترین بانک‌های جهانی در این قاره قرار دارند، با بروز و تداوم بحران مالی جهانی وضعیت پیچیده‌ای پیدا کرد و علائم بهبودی این بحران بسیار دیرتر از آمریکا و آسیا در آن نمایان شد و هنوز بعضی از کشورها مانند یونان، انگلیس و فرانسه وضعیت مناسبی ندارند. با وجود این، دو حادثه مهم نیز  در فاصله نزدیک به هم اقتصاد اروپا و در نتیجه اقتصاد جهان را دچار مشکل کرد.

در اوایل بحران مالی جهانی اتحادیه 27عضوی اروپا نمی‌توانست در مقابل بحران مالی اقدام مشترکی اتخاذ کند و کشورهای عضو مخالف تفکر و نظر همدیگر بودند، این در حالی بود که بحران مالی جهانی کل‌ کشورهای اتحادیه اروپا را به ورطه رکود اقتصادی شدیدی کشانده بود. «ژاکویین آلمونیا» کمیسر امور اقتصادی اتحادیه اروپا در این‌ باره گفته بود: بحران مالی جهان ضربه شدیدی بر پیکره اقتصاد اروپا وارد و دورنمای اقتصاد آن‌را تیره ‌و ‌تار کرده و موجب کاهش چشمگیر اعتماد مصرف‌کننده در اروپا شده است. این برای نخستین‌بار بود که منطقه یورو با رکود اقتصادی روبه‌رو شده بود.

بحران مالی یونان و اقتصاد اروپا

هنوز اروپا بحران مالی جهان را پشت سر نگذاشته بود که در اواخر سال گذشته بحران مالی کشور یونان را در بر گرفت و سبب نگرانی شدید کشورهای اروپایی شد، اما یونان تنها کشور اروپایی نیست که با مشکلات مالی شدید مواجه است و بدهی‌های سنگین اقتصاد این کشور را با مشکلات عدیده‌ای مواجه کرده است. کشورهای اروپایی به‌شدت نگران وضع اقتصادی یونان هستند و تأکید دارند اقدامات هماهنگ برای کمک به یونان ضروری است، البته یونان در میان کشورهای اروپایی از  این نظر مستثنی نیست.

فرانسه نیز با مشکلات اقتصادی خاص خودش مواجه است. پیش‌بینی می‌شود میزان کسری بودجه فرانسه در سال 2010 به 8/2درصد تولید ناخالص داخلی این کشور برسد که بیشترین رقم در50 سال گذشته است. برآوردها حاکی از آن است که میزان بدهی‌های فرانسه در سال‌جاری به 83/2درصد تولید ناخالص داخلی فرانسه برسد که این رقم به معنای افزایش20درصدی این بدهی‌ها در 2سال گذشته است، حتی پیش از بروز بحران اقتصادی اخیر در اروپا نیز «فرانسوا فیلون» نخست‌وزیر فرانسه، اعلام کرده بود کشورش ورشکسته است.

فرانسه همانند دیگر کشورهای غربی، میلیاردها دلار برای رها کردن خودش از پیامدهای بحران اقتصادی غرب هزینه کرده است. در کنار فرانسه و یونان دیگر کشورهای اروپایی ازجمله پرتغال ، ایسلند، ایتالیا و اسپانیا نیز مشکلات مشابهی را تجربه می‌کنند. این بحران اقتصادی سبب شده است لرزه به بدن اتحادیه اروپا بیافتد و ارزش یورو کاهش پیدا کند. بدهی‌های یونان هم به 28میلیارد دلار رسیده است. در حال حاضر کسری بودجه یونان معادل 13درصد تولید ناخالص داخلی کل این کشور است. کارشناسان اقتصادی بر این باورند که بحران مالی و اقتصادی اروپا گریبان انگلیس را نیز خواهد گرفت.

بحران بدهی و کسری بودجه کشورهای منطقه یورو بیش از100 میلیارد پوند از دارایی‌های بانک‌های انگلیس در این کشورها را به‌شدت تهدید می‌کند. در عین حال این نگرانی نیز وجود دارد که کشورهایی نظیر رومانی، بلغارستان، مجارستان و... با بحران یونان، مشکلات اقتصادی‌شان نمایان شده و آنگاه فاجعه‌ای بزرگ پس از بحران اقتصادی سال2008 برای اروپایی‌ها و نیز کشورهای جهان آغاز ‌شود تا جایی که برخی کشورهای مهم اروپایی نیز اکنون در آستانه بحرانی شبیه یونان به سر می‌برند. کارشناسان اقتصادی معتقدند، وضعیت دولت بریتانیا به‌مراتب وخیم‌تر از یونان است. آنها پیش‌بینی می‌‌کنند این وضعیت میزان بیکاری را در میان کشورهای اروپایی به 16درصد افزایش خواهد داد. این در حالی است که اکنون میزان بیکاری در این کشورها حدود 3/9درصد است.

توافق اروپا برای حل بحران مالی یونان

کشور‌های منطقه یورو از یک طرح تأمین مالی برای کمک به یونان برای حل مسئله بدهی‌های سنگین‌اش حمایت کرده‌اند، به‌طوری که شامل کمک‌های صندوق بین‌المللی پول نیز می‌شود. این طرح نجات تنها درصورتی مورد استفاده قرار خواهد گرفت که درهای شیوه‌های عادی تأمین مالی مانند فروش اوراق قرضه به روی یونان بسته شود که در آن صورت همه 16 کشور یورو برای عرضه وام به یونان به‌طور هماهنگ گام برخواهند داشت.

به علاوه بخش قابل توجهی از وام مورد نیاز را صندوق بین‌المللی پول تأمین خواهد کرد هرچند اکثریت آن از اروپا خواهد آمد. این طرح در اجلاسی در بروکسل مورد توافق قرار گرفت و جورج پاپاندرو، نخست‌وزیر یونان آن‌را حرکتی بسیار رضایت‌بخش توصیف کرد. در پیش‌نویس طرح آمده است که دولت یونان خواستار حمایت مالی نشده است. بنابراین هنوز هیچ تصمیمی برای فعال کردن این مکانیزم دریافت نشده است.

منطقه یورو تاکنون از تلاش برای گرفتن وام از صندوق بین‌المللی پول برای یونان خودداری کرده و ترجیح داده است راه‌حلی اروپایی ارائه دهد چرا که نگران است اعتماد بین‌المللی به یورو از میان برود. آنگلا مرکل، صدر اعظم آلمان پیشتر گفته بود که دولتش این طرح را تنها به‌عنوان آخرین راه چاره دنبال خواهد کرد. باید برای اصلاح معاهدات اتحادیه اروپا فشار آورد تا توانایی آن برای جلوگیری از بحران‌های مربوط به بودجه نظیر مشکل یونان تقویت شود.

زیان آتشفشان؛200 میلیون دلار در روز‌

زیانی که در اثروقوع آتشفشان ایسلند  به شرکت‌های هواپیمایی وارد می‌شود 200میلیون دلار در روز عنوان شده است که بدین ترتیب این شرکت‌ها طی پنج روز اول این بحران یک میلیارد دلار زیان کرده‌اند. رئیس کمیسیون اروپا دستور داده است مطالعه‌ای جامع در مورد اثرات این بحران بر اقتصاد اروپا انجام شود، این در حالی است که کارشناسان از احتمال فعال شدن آتشفشانی دیگر و بزرگ‌تر در ایسلند خبر داده‌اند. در حالی‌که زیان ناشی از این پدیده بر اقتصاد اروپا مشخص نیست، اما باید گفت شرکت‌های هواپیمایی بازندگان اصلی این پدیده هستند و ارزش سهام شرکت‌های هواپیمایی اروپا به‌شدت کاهش پیدا کرد.

براساس برآورد انجمن بین‌المللی حمل‌ونقل هوایی (یاتا) شرکت‌های هوایی در مجموع روزانه 130میلیون پوند عایدی از دست می‌دهند و اگر این وضعیت چند هفته بیشتر ادامه پیدا کند این رقم به میلیاردها پوند می‌رسد.

همچنین علاوه بر مشکلات زیست‌محیطی و خسارات ناشی از آن و افزایش بیماری و جلوگیری از کشاورزی و دامپروری در مناطقی از اروپا، اختلال هوایی مشکلی جدی برای نقل و انتقال کالاهایی همچون غذا و گل ایجاد کرده، زیرا در مدت زمانی کوتاه قابلیت مصرف خود را از دست می‌دهند.

صادرات غذا از آفریقا و منطقه کارائیب آسیبی جدی دیده است، همچنین کشاورزان کنیایی مجبور شده‌اند غذاهای تازه و گل‌های خود را که عازم اروپا بود از بین ببرند. اقتصاد این کشور به‌دلیل لغو پروازهای اروپا روزانه 3میلیون و800میلیون دلار متضرر می‌شود. مسلما اقتصاد کشورهای سراسر آفریقا و آمریکای جنوبی نیز که مبتنی بر کشاورزی است تحت‌تأثیر قرار خواهد گرفت. خبرگزاری رویترز نیز طی گزارشی با اشاره با تبعات ناشی از بحران کنونی نوشت این بحران در سراسر جهان احساس شده و به‌ویژه زندگی روزمره را در اروپا تحت‌تأثیر قرار داده است.