چاوز اخیرا اعلام کرده ونزوئلا بهزودی صاحب بازاری خواهد بود که تفاوتهای آشکار نظام کاپیتالیسم لیبرال و اقتصادی برنامهریزیشده، انسانی و سوسیالیست را آشکار خواهد کرد. از نظر چاوز بازار کنونی حاکم بر جهان کاملا ناعادلانه ترسیم و طراحی شده و این نخستین اقدام او در راستای تبلیغ برای بازار آرپا که اشاره به غذای سنتی ونزوئلا دارد، خواهد بود.
آرپا هماکنون در بازارهای این کشور حدود 20 بولیوار «معادل یکونیم یورو» به فروش میرسد ولی در فروشگاههای دولتی به قیمت 5بولیوار که یکچهارم قیمت بازار است، فروخته میشود. چاوز این استراتژی جدید را در مراسم افتتاح نخستین فروشگاه زنجیرهای آرپا که از تلویزیون این کشور بهطورمستقیم پخش میشد، به شهروندان ونزوئلایی اعلام کرد. دولت ونزوئلا اعتقاد دارد که سوسیالیسم مثل کاپیتالیسم جنبه نمایشی ندارد بلکه یک محصول غذایی با کیفیت را تحت پوشش خود قرار میدهد.
چاوز نهتنها در عرصه فروشگاههای زنجیرهای بلکه حتی در بازار خودرو، دارو و وسایل برقی خانگی هم قصد دارد این طرح را به اجرا دربیاورد و این درحالی است که نسبت به موفقیت این طرح، شک و تردیدهای زیادی از سوی اقتصاددانان مطرح شده چراکه این الگو پیش از این در کشورهایی نظیر اتحاد جماهیر شوروی و کوبا، با شکست روبهرو شد.
انقلاب مک چاوز
ونزوئلا که بیشترین درصد تورم در میان کشورهای آمریکای لاتین را با 29درصد در اختیار دارد، بهدنبال سقوط 40درصدی قیمت نفت که 90درصد صادرات ونزوئلا را شکل داده و این سرزمین را در رتبه نهم تولیدکنندگان نفت قرار داده، قصد دارد با افتتاح این الگوی تولیدی، بهنحوی با زنجیره غذایی مکدونالد در ایالات متحده و سراسر جهان به مقابله بپردازد. چاوز در حقیقت با اختراع آنچه رسانههای غربی از آن بهعنوان مک چاوز نام برده اند، یک اصل سوسیالیستی را به واقعیت تبدیل میکند. موادغذایی از نظر او کالا تلقی نمیشوند و نیازهای اولیه نمیتوانند مثل یک امر اقتصادی و تجاری برداشت شوند.
مشابه ایده چاوز در ونزوئلا، در بولیوی یکی دیگر از کشورهای آمریکای لاتین بهزودی اجرا خواهد شد. طراحان پروژه کوکا کولا که یک نوشیدنی تازه با عصاره برگهای کوکائین است، امیدوارند که بتوانند این محصول را تا 4ماه دیگر وارد بازار کنند.
این محصول که از واژه کولاس - لقب مردمی که در آنده زندگی میکنند- نشأت گرفته بهشدت از سوی کشاورزان منطقه چاپاره مورد حمایت قرار گرفته و خود اوومورالس، رئیسجمهوری این کشور آن را به شهروندان بولیوی معرفی کرده است. مورالس که به تازگی دوره ریاست 4ساله دوم خود را آغاز کرده به استعمال روز افزون کوکائین شهرت دارد. او در اکثر نشستهای سالانه سازمان ملل با یک برگ کوکا در دست حاضر شده است.
مصرف کوکائین در کشور او کاملا امری متداول و رایج است و بولیوی از سالها پیش برای قانونیکردن این گیاه مقدس (از نگاه مردم این سرزمین) در سطح جهانی تلاش میکند. این نوشیدنی طبق اعلام اتحادیه پرورشدهندگان کوکا، تیره رنگ خواهد بود و یک برچسب قرمز درست مشابه کوکاکولا روی آن بهچشم میخورد. این پروژه سیاست صنعتی شدن کوکا را که دولت سرلوحه خود قرارداده، در دستور کار خود خواهد داشت.
بولیوی بعد از کلمبیا و پرو سومین کشور تولیدکننده کوکا در سراسر جهان محسوب میشود. در سال2008 دولت مورالس6درصد بر وسعت زمینهایی که در آن گیاه کوکا پرورش مییافت، اضافه کرد.
برگهای کوکا که ساکنان آنده از قرنها پیش برای مقابله با گرسنگی و مشکل ارتفاع، آن را مصرف میکنند، اخیرا در قانون اساسی این کشور بهعنوان سرمایه فرهنگی بولیوی معرفی شده است. مسلما با تولید این محصول، سرسختترین دشمن این نوشیدنی، ایالات متحده خواهد بود. نه تنها به این خاطر که نام و برخی مشخصات این نوشیدنی، کوکاکولا را در ذهن تداعی میکند بلکه به این دلیل که از سالها پیش مقامات ایالات متحده سیاستهای دولت مورالس را در مورد مقوله موادمخدر مورد انتقاد قرار میدهند.
آمریکا معتقد است که بخش اعظمی از 12هزار هکتاری که برای پرورش برگهای کوکا مجوز گرفته اند، در خدمت قاچاقچیانی است که کوکائین تولید میکنند و در کشورهای دیگر آن را به فروش میرسانند. دولت مورالس اما در آمار ارائه شده ادعا میکند از زمانی که ماموران مبارزه با موادمخدر آمریکایی از این کشور اخراج شده اند، مبارزه علیه این قاچاقچیان موفقیت چشمگیری یافته و تنها در سال2009، 26تن موادمخدر ضبط شده است.
احساسات ضد آمریکایی پابرجاست
تلاشهای کشورهای چپگرای آمریکای لاتین برای مبارزه با امپریالیسم ایالات متحده در سالهای اخیر با وارد شدن به عرصه اقتصادی جنبه متفاوتی پیدا کرده است. چاوز همچنان پرچمدار مبارزان ائتلاف چپ آمریکای جنوبی محسوب میشود. درحالیکه ایالات متحده کماکان اصلیترین خریدار نفت این کشور نام دارد و ونزوئلا هم چهارمین صادرکننده نفت خام به آمریکاست اما احساسات ضدآمریکایی چاوز فروکش نمیکند.
او که از ملی کردن مؤسسات خصوصی ونزوئلا خبر داده و اعلام کرده این کشور را به سرزمینی سوسیالیست تبدیل خواهد کرد، با پروژه فروشگاههای آرپا گامهای قبلی انجام شده در این رابطه را توسعه خواهد بخشید. مورالس هم که با وعده کابوس آمریکا شدن خود قبل از انتخاب بهعنوان رئیسجمهوری بولیوی، وارد این عرصه شد، بلافاصله صنعت گاز این کشور را ملی کرده و با این اقدام خود به فعالیت شرکتهای مهم نفتی ازجمله توتال، شل و بریتیش گاز در این سرزمین پایان داد.
او به لطف رأی دهقانان این کشور زمانی که رهبری سندیکای تولیدکنندگان گیاه کوکا را برعهده داشت به کاخ ریاستجمهوری بولیوی راهیافت و حالا با این پروژه جدیترین مبارزه خود را با نظام کاپیتالیستی ایالات متحده شروع کرده است.
در کنار مورالس و چاوز، دانیل اورتگا، رئیسجمهوری نیکاراگوئه که سالها قبل، از رهبری دولت کنار رفته بود، همواره اعلام کرده که دشمن نظام سرمایهداری وحشی است اگرچه او از سیستم سرمایهگذاری خارجی حمایت میکند و آن را برای پیشرفت کشورش لازم و ضروری میداند. هر 3کشور، اخیرا و بعد از حضور نیروهای نظامی آمریکایی در هائیتی بهدنبال زلزله اخیر، ایالات متحده را به اشغال این منطقه متهم کرده و معتقدند حضور دهها هزار سرباز آمریکایی در این کشور نه به قصد کمک به زلزله زدگان و نجات جان زخمیهای این فاجعه بلکه در راستای اعزام نیرو به کشورهای قاره آمریکا بعد از کلمبیا و پرو خواهد بود و لزوم یک موضعگیری جدی علیه این تهاجم از سوی کشورهای آمریکای جنوبی را کاملا ضروری دانستهاند.