جشنوارهای که لابهلای دهها جشنواره دیگر توانسته جای خود را بهخوبی پیدا کند؛ جشنوارهای که دانشجویان تلاش میکنند با شرکت در آن، راهی به دنیای حرفهای تئاتر بیابند.
مجید سرسنگی که امسال داوری بخش بینالملل سیزدهمین جشنواره بینالمللی تئاتر دانشگاهی را برعهده دارد، معتقد است که تئاتر دانشجویی، گونهای از تئاتر است که در تمام دنیا ضوابط و قوانین خاص خودش را دارد. او میگوید: در دنیا بین تئاتر دانشجویی و تئاتر حرفهای تفاوت مشخصی وجود دارد؛ تئاتر دانشجویی بیشتر تجربهگراست و زیربنای بستر توسعه تئاتر حرفهای است.
عضو هیات علمی دانشگاه تهران ضرورت برگزاری این جشنواره را الگوسازی، استعدادیابی دانشجویان، ایجاد فضای جدید در محتوا و فرم دانست. سرسنگی معتقد است که این جشنواره را نباید با جشنوارههای دیگر مقایسه کرد؛ چراکه هر گونهای از تئاتر، تعریف خاص خود را دارد، همانطور که تئاتر حرفهای و تئاتر دانشجویی تعریف خود را دارند.
حمیدرضا نعیمی هم که امسال داوری بخش نمایشنامه خوانی این جشنواره را برعهده دارد، جشنواره امسال را با توجه به گستردگی و بخشهای مختلف و متعدد آن، یکی از متنوعترین جشنوارههای دانشجویی در این چند سال اخیر دانست و گفت: جشنواره دانشجویی در همهجای دنیا مهمترین نقش را دارد. در این جشنواره قرار بر این است که دانشجویان نکاتی را که در این مدت یاد گرفتهاند، بدون ترس از شکست یا خرابشدن کار به معرض نمایش بگذارد.
نعیمی که در دوره دانشجویی در جشنوارههای دانشجویی شرکت میکرده بهخوبی با مشکلات تئاترهای دانشجویی آشناست. او در این بین به نکته دیگری نیز اشاره دارد: متأسفانه دانشجویان بعد از جشنواره رها میشوند، درحالیکه باید شرایطی را پیش بیاوریم که دانشجویان بعد از جشنواره هم مورد حمایت قرار بگیرند.
البته مدیرکل فرهنگی وزارت علوم در مراسم رونمایی از پوستر جشنواره سیزدهم تئاتر دانشگاهی که 23 فروردین ماه در دبیرخانه این جشنواره برگزار شد، اعلام کرد که آثار برتر تئاتر دانشگاهی به اجرای عمومی میرسند؛ وعدهای که معمولا چندان عملی نمیشود.
رضا گوران نمایشنامه نویس و کارگردان که به گفته خودش از تئاتر دانشگاهی توانسته وارد فضای حرفهای تئاتر بشود و با کسب موفقیتهایی در جشنواره دانشجویی، خود را به جامعه تئاتری معرفی کند، معتقد است که بهترین جایزه برای دانشجویان امکان اجرای عمومی است.
کارگردان تئاتر یرما و داستان یک پلیکان میگوید: برای شکوفایی هرچه بیشتر تئاتر دانشگاهی بهتر است بهجای اهدای جوایز و تندیس به گروههای برتر جشنوارههای دانشجویی، امکان اجرای عمومی به ایشان داده شود تا با این کار شانس یا فرصتی برای ارائه آثار نمایشی برتر به عموم مردم برایشان فراهم شود؛ چراکه تجربه اجرای عمومی برای دانشجویان بسیار لازم و ضروری است.
سرسنگی هم معتقد است که گروههای دانشجویی باید فرصت اجرا داشته باشند؛ چراکه کارهای دانشجویی در مرحله تمرین است و مقابله با تماشاگر میتواند نقاط قوت و ضعف کار را به آنها نشان دهد. با این حال این استاد دانشگاه معتقد است که دانشجویان نباید انتظار داشته باشند که از همان دوران دانشجویی به سالنهای حرفهای راه پیدا کنند. بهنظر او تئاتر دانشجویی باید در جایگاه خودش تعریف بشود.
نعیمی مشکلات تئاتر دانشجویی را نبود امکانات، نبود سالن تمرین و عدم گنجایش فارغالتحصیلان تئاتر نسبت به تئاتر حرفهای دانست و گفت: اجرای عمومی برای کارهای دانشجویی از ضروریات است. مسئولان امر باید امکان این کار را ایجاد کنند تا دانشجویان در برخورد با تماشاگران کارشان را مورد ارزیابی قرار بدهند تا روند حرفهای شدن را تجربه کنند.
حمیدرضا نعیمی که خود برآمده از جشنواره تئاتر دانشجویی است باور دارد که بسیاری از چهرههای حرفهای تئاتر که امروز آنان را نسل سوم و چهارم تئاتر حرفهای میدانیم برآمده از جشنوارههای دانشجویی بودهاند.
او در ادامه به این نکته اشاره کرد: این جشنواره میتواند در معرفی استعدادهای دانشجویان در گرایشهای مختلف تئاتری نقش مهمی را ایفا کند. به همین دلیل مسئولان باید بیشتر از امروز به این جشنواره توجه کنند. ما برای دانشجویان رشته تئاتر هیچ کاری نکردیم؛ نه به آنها امنیت روانی دادیم، نه برایشان اشتغالزایی کردیم و نه هیچ کار دیگر. بنابراین وظیفه داریم که برای دانشجویان امنیت و آرامش را فراهم کنیم.
جشنواره متنوع دانشجویی
سیزدهمین جشنواره بینالمللی تئاتر دانشگاهی از 10 تا 18 اردیبهشتماه در بخشهای مسابقه بینالملل، بخش کارگاهی شکسپیر، بخش خیابانی، بخش آیینی و سنتی، بخش استادان، بخش پایاننامه، نمایشنامهخوانی، بخش نمایشنامهنویسی و... در تهران برگزار میشود.
در این دوره از جشنواره 120 گروه در جشنواره شرکت دارند. در بخش بینالملل 7نمایش خارجی شرکت دارند. کشورهای هلند، ترکیه، یونان، انگلستان، اسلونی، آذربایجان و عراق از جمله کشورهایی هستند که در این بخش از جشنواره شرکت دارند و همچنین 32 اثر پژوهشی به جشنواره ارسال شد.
امسال در بخش پژوهشی 4 کتاب منتشر و 8 ورکشاپ برگزار میشود که 4 ورکشاپ قبل از شروع جشنواره برگزار شدهاست. برای نخستین بار جایزهای با نام دکتر فرهاد ناظرزاده کرمانی به 2 پژوهش برتر در تالیف و ترجمه اهدا میشود.