سعید جلیلی دبیر شورای‌عالی امنیت ملی، صبح دیروز در جلسه‌ای غیرعلنی که نزدیک به یک ساعت طول کشید، مجلس را در چند و چون تصمیمی قرار داد که محمود احمدی‌نژاد، لولا داسیلوا و رجب طیب اردوغان در حاشیه اجلاس گروه 15 بر آن توافق کرده بودند.
حضور جلیلی تنها بخشی از جلسه هسته‌ای روز گذشته مجلس بود. بخش مهمی از پرسش‌های خبرنگاران در حاشیه جلسه علنی معطوف به توافق سه جانبه در تهران بود و بالاخره در پایان جلسه علنی دیروز بیانیه‌ای به امضای 234 نماینده مجلس رسید که تاکید می‌کرد: دولت بدون گرفتن تعهد کافی و بدون طراحی گام به گام، اقدام یکسویه انجام ندهد.
به گزارش خبرنگار پارلمانی همشهری، اگر احمد توکلی رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس روز دوشنبه و ساعاتی پس از توافق برزیل، ترکیه و ایران برای مبادله سوخت هسته‌ای در خاک ترکیه، به انتقاد برخاست که بیانیه تبادل سوخت هسته‌ای، مصالح ملی را تأمین نمی‌کند و آن را به «تعارفات دیپلماتیک» تشبیه کرد دیروز اما با توضیحات دبیر شورای‌عالی امنیت ملی، طیف اصولگرای مجلس از منتقد گرفته تا حامی دولت، یکصدا حرکت ایران را آزمونی برای کشورهای غربی دانستند.
طیف اقلیت مجلس که در جلسه غیرعلنی، قدرت‌الله علیخانی و مصطفی کواکبیان را به نیابت از خود پشت تریبون فرستاده و ابهام‌های خود را درباره توافق تهران مطرح کرده بود، از زاویه‌ای انتقادی‌تر به این موضوع نگاه کرد؛
چنان که قدرت‌الله علیخانی، بیانیه تهران را مترادف با بیانیه اجلاس وین دانست و گفت: اگر قرار بود این توافق انجام بگیرد، باید بعد از اجلاس وین که پیشنهاد مبادله سوخت برای نخستین بار مطرح شد، این توافق صورت می‌گرفت و نیازی به اتلاف هزینه و اعمال تحریم‌های جدید از سوی آمریکا علیه ایران نبود.
این انتقاد علیخانی را دقایقی بعد روح‌الله حسینیان رئیس فراکسیون انقلاب اسلامی با این جمله که مفاد بیانیه تهران با مفاد موافقت‌نامه وین در سال گذشته متفاوت است، پاسخ داد.
تابستان سال گذشته در اجلاسی که در وین برگزار شد، محمد البرادعی دبیر کل وقت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی پیشنهاد داده بود که اورانیوم کمتر غنی شده ایران با اورانیوم غنی شده تا 20 درصد در کشوری ثالث معاوضه شود.
علی لاریجانی رئیس مجلس شورای اسلامی که آن روزها از این پیشنهاد به‌عنوان «کلاهبرداری سیاسی» یاد کرده و گفته بود غرب به‌دنبال مذاکره نیست و به‌دنبال خارج کردن اورانیوم ایران از خاک خودمان است، بنا به گفته نمایندگان مجلس، موضع خود را در جلسه غیرعلنی دیروز روشن نکرد و بیشتر به اداره جلسه پرداخت.
هر چند او بعد از پایان جلسه غیرعلنی و در آغاز جلسه علنی بر نزدیکی و هماهنگی نظرات مجلس و دولت به‌عنوان یک نیاز جدی تاکید کرد و درباره سخنرانی‌های نمایندگان گفت: دلیل بیان نظرات از سوی نمایندگان نزدیک کردن نظرات به یکدیگر بود؛ چرا که نیاز است در این موضوع مهم نظرات به یکدیگر نزدیک شود.وی افزود: خوب است در این موضوع مهم و ملی همگی با یکصدا و در یک جهت حرکت کنیم.
سخنگویان شاخص
شاخص‌ترین چهره‌های طیف منتقد دولت، سخنگویان جلسه غیرعلنی دیروز بودند. به غیراز احمد توکلی که نخستین نقدها را به بیانیه تهران وارد کرده بود، روز گذشته علیرضا زاکانی و الیاس نادران نیز پشت تریبون قرار گرفتند و به طرح پرسش‌هایی از دبیر شورای‌عالی‌امنیت ملی پرداختند. در کنار این نمایندگان، البته علی‌اصغر زارعی از جریان حامی دولت و حسین نجابت به دفاع از بیانیه تهران برآمدند.
حشمت‌الله فلاحت‌پیشه نماینده اسلام آباد غرب، کاظم جلالی نماینده شاهرود و احمد مهدوی نماینده ابهر، دیگر نمایندگانی بودند که قرعه سخنرانی در جلسه غیرعلنی به نامشان افتاده بود.
علاوه بر بیانیه‌ای که به امضای 234 نماینده مجلس و در حمایت از بیانیه تهران منتشر شد، گفت‌وگوها و دفاع چهره‌های متنفذ مجلس که معمولا کمتر مصاحبه می‌کنند، خیز بهارستان برای دفاع از توافق سه‌جانبه تهران را کاملا نشان داد. روح‌الله حسینیان رئیس فراکسیون انقلاب اسلامی، حسین فدایی دبیرکل جمعیت ایثارگران، الیاس نادران نماینده مردم تهران، محسن کوهکن سخنگوی هیات رئیسه، حسن غفوری فرد عضو هیات رئیسه مجلس و چند نماینده دیگر از جمله چهره‌هایی بودند که به ارائه گزارشی از جلسه غیرعلنی دیروز و طرح دیدگاه‌های حمایتی خود از بیانیه تهران پرداختند.
نگرانی‌هایی مطرح شد
رئیس فراکسیون انقلاب اسلامی در مورد بیانیه تهران اظهار داشت: این بیانیه از این جهت که 2کشور را با ایران همصدا کرد خوب بود. اگر گروه وین این توافق را بپذیرد، موفقیت بزرگی برای ایران خواهد بود و خواست‌های ما را تامین کرده است. اگر هم نپذیرند ثابت می‌شود که آنها به‌دنبال فریب بودند و نمی‌خواهند با ایران همکاری کنند.
وی افزود: البته نگرانی‌هایی مطرح شد. خصوصا اینکه شاهد تحولاتی در ترکیه باشیم و اینکه مشکلاتی پدید آید. اما درپذیرش تعهدها بخشی از کار مستلزم پذیرش ریسک است و امیدواریم شاهد تغییر در موضع ترکیه نباشیم.
الیاس نادران نیز در جمع خبرنگاران گفت: بیانیه تهران تفاهمنامه سه جانبه بین ایران، ترکیه و برزیل بود که مفاد آن برای طرفینی که 10 بند بیانیه را پذیرفته‌اند تعهد آور است.
وی عنوان کرد: باید از بیانیه تهران انتظار یک تفاهمنامه و نه موافقت‌نامه نهایی شده را داشت و زمانی این تفاهمنامه جنبه عملی می‌یابد که طرف‌های ایران رسما مفاد آن را پذیرفته و به تعهدات خود عمل کنند.
حسین فدایی نیز گفت: اگر بیانیه تهران مورد قبول سایر کشورها واقع شود، پیام‌های متعددی از جمله به رسمیت شناختن فعالیت‌های هسته‌ای ایران و شکستن انحصار مذاکره با گروه 1 + 5 را دارد.
وی افزود: به‌نظر می‌رسد که نظام سلطه با تمام تلاشی که در صحنه سیاسی و دیپلماسی بین‌المللی برای منزوی کردن ایران انجام می‌دهد با دیپلماسی فعال جمهوری اسلامی به بن‌بست رسیده و دیپلماسی ایران عکس فعالیت‌های نظام سلطه را اثبات کرده است.
دبیر کل جمعیت ایثارگران انقلاب اسلامی، با یادآوری اینکه در بیانیه تهران هیچ‌گونه تعهدی وجود ندارد، ادامه داد: ایران با دیپلماسی خود به قدرت‌های دیگر اعتماد و آنها را وارد صحنه کرده است.
تبصره 234 نماینده بر بیانیه تهران
در پایان جلسه علنی دیروز نیز 234 نماینده مجلس با صدور بیانیه‌ای با اشاره به بیانیه مشترک ایران، ترکیه و برزیل درباره تبادل سوخت هسته‌ای تاکید کردند: چنانچه طرف مقابل قصد زیاده خواهی مواد و واگذاری تعهدات خویش به زمان‌های غیرمشخص کند، این امر نشانگر همان روش‌های منسوخ گذشته بوده و فرصتی را در تعامل با ایران از دست داده‌اند و پاسخ دولت باید در سطح انتظار و هوشیاری انقلابی ملت ایران باشد.
در این بیانیه همچنین آمده است: مجلس شورای اسلامی به‌دلیل اهمیت موضوع هسته‌ای با حساسیت کافی این فرایند را رصد کرده و به‌عنوان نمایندگان ملت، پشتیبان دولت و پیگیر پاسداری از حقوق ملی خواهند بود.