آتوسا رقمی: جام جهانی شروع شده و من در پوستم نمی‌گنجم؛ مثل خیلی‌ها

اما نه مثل خیلی‌ها. وقتی بازی‌ها را تماشا می‌کنم نمی‌توانم روی آنها تمرکز کنم. همه‌اش به ساختمان استادیوم‌، شکل سقف‌ها و ستون‌ها، صندلی‌ها و... نگاه می‌کنم؛ آخر من فقط عاشق فوتبال نیستم، عاشق معماری هم هستم. ساختمان استادیوم‌ها به اندازه خود مسابقه‌ها برایم جذاب‌اند و همیشه از خودم می‌پرسم اگر هنرمندان معمار این استادیوم‌ها را نساخته بودند، مسابقه‌های جام جهانی این‌طور پرشور برگزار می‌شد؟ یا اصلاً برگزار می‌شد؟ به‌خصوص اگر آنها موقع طراحی این ساختمان‌ها به هزار و یک نکته توجه نکرده بودند: زاویه دید تماشاچی‌ها، راه‌های رفت و آمد، تهویه هوا، ایجاد فضاهایی مناسب برای ارائه خدمات به تماشاچی‌ها و بازیکنان و همین‌طور جایگاه‌های ویژه، تأسیسات الکتریکی و آب‌رسانی و ...و البته زیبایی و هماهنگی؛ بیخود نیست که بعضی از این استادیوم‌ها در فهرست بهترین آثار معماری جهان قرار می‌گیرند.

می‌دانم که امسال قرار است همه بازی‌ها در ده استادیوم برگزار ‌شود؛ پنج‌تای آنها تازه ساخته شده و پنج‌تایشان که قدیمی هستند بازسازی شده‌اند.
این‌جا درباره چندتا از آنها می‌نویسم. شاید شما هم دوست داشته باشید با ویژگی‌هایشان بیشتر آشنا شوید.

«گرین پوینت» در «کِیپ تاون»

شهر کِیپ تاون منظره بسیار زیبایی دارد؛ یک طرف آن کوه‌هایی بلند قرار دارد و طرف دیگرش آب نیلی اقیانوس اطلس. استادیوم گرین‌پوینت که تازه ساخته شده، با منظره شهر هماهنگی کامل دارد.

گرین‌پوینت

وقتی به آن نگاه می کنیم، به‌نظر می‌آید پوسته‌ای مثل صدف آن را در بر گرفته، پوسته‌ای نیمه‌شفاف با ساختاری چهارخانه. این پوسته در قسمت سقف از مواد مصنوعی نیمه‌شفافی درست شده که رنگ‌های مختلف نور روز را، هم عبور می‌دهد و هم منعکس می‌کند و این‌طوری زیبایی و هماهنگی بیشتری با محیط ایجاد می‌کند. مجموعه ویژگی‌های بصری‌ این استادیوم آن را به نگین شهر کیپ‌تاون تبدیل کرده است.

«موزِز مابیدا» در «دوربان»

این استادیوم سال 2009 در شهر دوربان ساخته شده. در آن 70 هزار تماشاچی جا می‌شوند و طوری طراحی شده که می‌شود از آن به عنوان محل برگزاری برنامه‌های فرهنگی، اجتماعی و تفریحی هم استفاده کرد. یک سازه قوسی‌شکل با ارتفاع 105 متر، سقف این استادیوم را نگه داشته است.

موزِز مابیدا

این سازه نمای ساختمان را هم جذاب و زیبا کرده، به علاوه این که سکویی دارد که می‌شود روی آن ایستاد و از تماشای منظره زیبای شهر و اقیانوس هند لذت برد؛ به‌خصوص که این ساختمان بر بلندی ساخته شده. در بخش جنوبی آن 550 پله قرار دارد که بازدیدکننده‌ها می‌توانند برای رسیدن به بخش اصلی استادیوم از آنها بالا بروند. به نظر خسته کننده می‌رسد، اما در راه این پله‌ها اتفاق‌های هیجان انگیزی برای آنها پیش‌بینی شده، طوری که ممکن است  آنها بخواهند بارها این تجربه را تکرار کنند.

«خلیج نلسون ماندلا» در «بندر الیزابت»

این استادیوم اصلاً برای جام جهانی امسال ساخته شده است و 48هزار نفر گنجایش دارد. ساختمان آن درست در کنار دریاچه قرار دارد و انعکاس تصویر آن در آب منظره زیبایی را به‌وجود آورده. به‌خصوص که سقف آن شبیه برگ یا گلبرگ‌های یک گل طراحی شده و وقتی به آن نگاه می‌کنیم، به‌نظرمان می‌آید گلی است که از آب بیرون آمده. این سقف در عین حال متناسب با آب و هوای منطقه طراحی شده و از تماشاچی‌ها در برابر آفتاب شدید و بادهای تندی که بیشتر وقت‌ها از طرف دریاچه می‌وزد محافظت می‌کند.

خلیج نلسون ماندلا

صندلی‌های این استادیوم در ردیف‌هایی گرد چیده شده‌اند، طوری که تک‌تک تماشاچی‌ها بتوانند زاویه دید خیلی خوبی داشته باشند و در ضمن فضایی صمیمی و پرشور را حین تماشای مسابقه‌ها تجربه کنند.
طراحان این استادیوم به مسائل فرهنگی هم توجه داشته و بخشی از نمای ساختمان را با صنایع دستی افریقایی تزیین کرده‌اند و تماشاچی‌های مسابقه‌ها می‌توانند از تماشای نمایشگاهی از آثار سنتی و مدرن افریقایی هم لذت ببرند.
بعد از تمام شدن جام جهانی، با تغییرات کوچکی می‌شود از این استادیوم استفاده‌های دیگری هم کرد.

«مُمبِلا» در «نلْسْپروت»

این استادیوم را با ظرفیت 46هزار نفر برای جام جهانی 2010 ساخته‌اند. شکل مستطیلی آن که گوشه‌هایش گرد شده‌اند، باعث شده همه صندلی‌های آن دید خوبی به زمین بازی داشته باشند. در این استادیوم از طرح‌های حیات وحش افریقا استفاده شده: ستون‌هایی نارنجی‌رنگ به شکل زرافه در قسمت بیرونی آن دیده می‌شوند و صندلی‌های آن هم طرح پوست گورخر دارند.

«ساکِر سیتی» در «ژوهانسبورگ»

این استادیوم سال 1987 ساخته و برای جام جهانی کاملاً بازسازی شده. در آن، که 94هزار نفر گنجایش دارد، اتفاق‌های مهمی افتاده است، از جمله اولین سخنرانی عمومی نلسون ماندلا بعد از آزادی‌اش. در طراحی این ساختمان بسیار عظیم از عنصرهای متنوعی الهام گرفته شده: صحراها، معدن‌ها، درخت‌ها و گل‌های افریقای جنوبی و به‌خصوص «کالاباش»، نوعی کدو که خاص قاره افریقاست. استادیوم ساکر سیتی پرچم‌دار استادیوم‌های جام جهانی امسال است.

ساکِر سیتی