شبیهسازی حیوانات بخشی از کاری است که دانشمندان در این زمینه انجام میدهند تا بتوانند در اختراعاتشان از ویژگیهای جانوران بهره بگیرند. اما این شبیهسازی تنها به الگوبرداری از پرندگان و حشرهها برای ساخت هواپیما و هلیکوپتر و ماشین محدود نمیشود. آنها قصد دارند به کمک علم رباتیک، انواع حیوانها را بررسی و چگونگی حرکت و زندگی آنها را تقلید کنند. مثلاً این که بتوانند موجودی مثل ماهی بسازند تا در آب شنا کند، بهخودیخود جالب و هیجان انگیز است؛ این که بتوانند وسیلهای اختراع کنند که اسکلتی شبیه ماهی داشته باشد و مثل آن حرکت کند. اما این مسئله فقط جنبه یادگیری و تجربی ندارد، بلکه دانشمندان میتوانند در بخشهای دیگر علم هم از آنها بهره ببرند.
ساخت انواع «رباتماهی» با هدف کشف دنیای زیر آب آغاز شد. دانشمندان سالها پیش به فکر افتادند رباتهایی بسازند که به کمک آنها، موجودات زیر آب را بهخوبی بررسی کنند و اطلاعات جدیدی به دست آورند. به مرور کاربرد این رباتها بیشتر و بیشتر شد تا آنجا که تصمیم بر آن شد که از این اختراعات برای بررسی میزان آلودگی آبها هم استفاده شود.
رباتهایی که با این هدف ساخته شدند به کمک حسگر شیمیاییشان میتوانند اطلاعات آب را جمعآوری کنند و آنها را بهوسیله ارتباط بیسیم به مرکز کنترل بفرستند. در ساخت این رباتها آنقدر دقت شده است که بعضی از نمونههای رباتماهی در آکواریوم شهر لندن با ماهی واقعی اشتباه گرفته میشوند و حتی ماهیها به آنها حمله میکنند. به گفته یکی از مخترعان این رباتماهیها، نکته مهم در ساخت آنها این است که صدا و حرکتشان باعث آزار آبزیان نشود و نظم زندگی زیر آب را مختل نکند. اولین نمونه رباتماهی برای تحقیقات آلودگی آبها قیافهای شبیه ماهی کپور داشت و در سال 2009 میلادی به آبهای اسپانیا فرستاده شد. باتریای که در آن کار گذاشته شد هشت ساعت کار و اطلاعات را مخابره میکرد.
به مرور اجزای ماهیهای ساخته شده کوچک و کمتر شده تا جایی که از حدود سههزار قطعه به 10 قطعه رسیده است. نوعی پلیمر در ساخت ماهیهای جدید به کار رفته که انعطافپذیری رباتها را چند برابر کرده است، به طوری که به راحتی میتوانند لابهلای موانع شنا کنند.
بهطور معمول هر ماهی میتواند با سرعتی 10 برابر طول خودش در ثانیه شنا کند. نمونه رباتهای ساخته شده در دانشگاه ام.آی.تی میتوانند با سرعتی برابر طول خودشان در ثانیه حرکت کنند که تحول بزرگی در دنیای رباتیک محسوب میشود. در کشور ما هم تا بهحال رباتماهیهایی ساخته شده است که یکی از آنها یک کوسهماهی به وزن 1400 گرم و سرعت 70 سانتیمتر در ثانیه بوده است. این ماهی سه موتور داشته و با اشعه مادون سرخ، موانع سر راهش را تشخیص میداده است.