و خسارات هر یک روز تعطیلی 4 هزار میلیارد ریال برآورد شده است. این تازه جدای از آن است که هر یک از کارکنان، کارگران و کارمندان، 30 روز هم حق استفاده از مرخصی در سال را دارند. بدون درنظر گرفتن مرخصیهای سالانه، مجموعه شاغلانی که از نظام رسمی کاری تبعیت میکنند، حدود 230 روز در سال کار میکنند.
براساس نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن، جمعیت کل کشور در سال 1385 برابر 70.5میلیون نفر بوده است.
براساس همین نتایج، تعداد شاغلان کشور20.4میلیون نفر بوده که با برآوردهای نگارنده حدوداً 12.5 میلیون نفر از این تعداد را کسانی تشکیل میدهند که در فعالیتهای صنعتی و خدماتی مشغول به کارند که از نظام رسمی کاری کشور تبعیت میکنند.
در این برآورد، بخشهای خدمات بازرگانی، رستوران، هتلداری، خدمات خانگی، کشاورزی، ساختمان و نفت کنار گذاشته شدهاند. ارقام حسابهای ملی سال 1385 بیانگر آن است که میزان درآمد ایجاد شده در این حوزهها، حدوداً نیمی از تولید ناخالص داخلی را در سال 84تشکیل داده و کمی کمتر از 950 هزار میلیارد ریال بوده است.
اتفاقاً، میزان مصرف خصوصی نیز بسیار نزدیک به همین رقم بوده است. این به معنی آن است که12.5 میلیون نفر، 230 روز در سال کار میکنند تا مصرف 365 روز 70.5میلیون نفر را تامین کنند. معنی واضحتر این ارقام آن است که در کشور ما، هر یک نفر روز کار و تولید، معادل 9 نفر روز مصرف است و این رابطهای بسیار نامتوازن است؛
چراکه هر یک نفر، مصرف 9 نفر را تامین میکند. این عدمتوازن ناشی از نرخ بالای بیکاری از یکسو و تعداد کم روزهای کاری از سوی دیگر است. دولت با تعطیل کردن هر یک روز، حدود 4 هزار میلیارد ریال به اقتصاد ملی آسیب وارد میکند و حدود 1400 میلیارد ریال از درآمدهای خود میکاهد.
از طرف دیگر اگر 950 هزار میلیارد ریال درآمد ایجاد شده در بخشهای ذکر شده را بر تعداد روزهای کاری تقسیم کنیم به عدد حدود 4100 میلیارد ریال میرسیم؛ یعنی در هر یک روز کاری، حدود 4100 میلیارد ریال درآمد جدید در کشور ایجاد میشود. هر چند رقم ذکر شده متوسط درآمد ایجاد شده در هر روز کاری است و لزوماً مساوی با میزان درآمد ایجاد شده در نتیجه اضافهشدن یک روز کاری نیست اما به هرحال تنها تقریب در دسترس برای بیان هزینه تعطیل کردن یک روز کاری است.
با توجه به ظرفیتهای خالی بسیار موجود در اقتصاد، میتوان فاصله بین متوسط درآمد ایجادشده در هر روز کاری با هزینه فرصت ناشی از یک روز کار نکردن را نزدیک بههم تصور کرد. بنابراین، هر یک روز تعطیلی حدود 4 هزار میلیارد ریال به اقتصاد ملی صدمه وارد میکند. در حوزه دولت، در سال 1385 جمع درآمدهای مالیاتی و سایر درآمدها، حدود 240 هزار میلیارد ریال بوده است.
مالیاتهای غیرمستقیم را میتوان تا اندازه زیادی مستقل از تعداد روزهای کاری دانست؛ لذا اگر این عدد را از عدد ذکرشده کم کنیم، به حدود 170 هزار میلیارد ریال میرسیم که وقتی به 230 روزکاری تقسیم شود، عدد 740 میلیارد ریال در روز به دست میآید. باز هم با توجه به آنکه در کشور ما به میزان کمی از ظرفیتهای مالیاتی استفاده میشود، میتوان متوسط درآمد روزانه ایجاد شده در روز را با میزان درآمد از دست رفته در نتیجه یک روز تعطیل نزدیک دانست.
اگر به عدد فوق درآمد از دست رفته ناشی از عدمالنفع درآمد 4 هزار میلیارد ریال در روز ناشی از یک روز تعطیل را هم اضافه کنیم به عددی حدود 1400 تا 1500 میلیارد ریال میرسیم. یعنی دولت با تعطیل کردن هر یک روز، حدود 4 هزار میلیارد ریال به اقتصاد ملی آسیب وارد میکند و حدود 1400 میلیارد ریال از درآمدهای خود میکاهد.
شاید انتظار بلندپروازانهای نباشد اگر امید داشته باشیم که درصورت وارد نبودن خدشه جدی به برآوردهای انجام شده، تصمیمگیرندگان کشور از تعطیل کردن دلبخواهی روزهای سال به بهانههای مختلف بهطور جدی اجتناب ورزند. علاوه بر آن، همانگونه که مشاهده میشود، وجود روزهای کاری کم و تعطیلات زیاد یکی از عوامل پایین بودن سطح درآمد در جامعه و دولت است.
حال اگر ما تصمیم بگیریم هر یک روز از تعطیلات موجود را کم کنیم با این قید که درصدی از درآمد جدید ایجاد شده برای دولت را به مصرف موارد مشخصی برسانیم که بهطور مستقیم یا غیرمستقیم مرتبط با مناسبت خاص آن روز است و باب گفتوگو در مورد این موضوع هم در جامعه باز شود که اهمیت یک مناسبت با تعطیل کردن آن روز لزوما ارتباطی ندارد،
شاید بتوان به سمتی حرکت کرد که برچسب ناپسندی که بر پیشانی کشور ما بهعنوان کشوری با کمترین تعداد روزهای کاری در جهان نصب شده، برداشته شود و ما هم با کاستن از روزهای تعطیل به سمت کار کردن بیشتر حرکت کنیم.