افزایش دمای هوا در چند هفته اخیر موجب شد تا با تعطیلی چند روزه اغلب ادارات دولتی بسیاری از کارشناسان با اشاره به زیان اقتصادی ناشی از این اقدام شتابزده، به انتقاد از شیوه تصمیم‌گیری برای مدیریت بهینه مصرف انرژی در کشور بپردازند. اما آنچه در روزهای اخیر شهروندان تهرانی را با مشکل مواجه کرده تحمل گرمای هوا و مشقات ناشی از قطع برق در برخی ساعات شبانه روز نبوده بلکه خسارات ناشی از نوسان شدید و قطعی برق به لوازم برقی خانگی است که زیان بیش از پیش شهروندان را به همراه داشته است.
افزایش دمای هوا، رشد تصاعدی مصرف برق، شبکه فرسوده، ناتوانی در تأمین برق مورد نیاز شهروندان و صنایع و تأثیر نوسان شدت جریان برق بر لوازم برقی خانگی، سناریوهای مختلفی است که طی روزهای اخیر بارها تکرار شده است. این شرایط موجب شده تا دست‌اندرکاران صنعت برق نیز برای رهایی از بحران تلاش کنند تا تقصیر را متوجه نمایندگان مجلس ساخته و نرخ پایین برق و پرداخت نشدن به‌موقع اعتبارات مورد نیاز برای نگهداری و افزایش ظرفیت شبکه تولید برق را ریشه اصلی مشکلات کنونی تأمین برق اعلام کنند. به‌نحوی که چندی پیش وزیر نیرو در توجیه دلایل قطعی برق اعلام کرده تنها درصورتی که برق هر کیلووات ساعت 43تومان به فروش برسد می‌توان رفع مشکلات کنونی ناشی از قطعی و نوسان قیمت برق را انتظار داشت.
این دیدگاه مجید نامجو در حالی مطرح شده که طی سال‌های گذشته بارها کارشناسان نسبت به ضرورت چاره‌جویی برای بازسازی و رفع مشکلات شبکه مستهلک برق کشور هشدار داده بودند اما اکنون مسئولان اعلام می‌کنند که حتی شبکه‌های برق نیز تاب مقاومت در برابر موج گرمای هوا را ندارد. به گفته این مسئولان بخش دیگری از نابسامانی عرضه برق به استفاده بیشتر مردم از کولرهای گازی طی سال‌های اخیر مربوط می‌شود چرا که اینگونه کولرها مصرف برقی به‌مراتب بیشتر از کولرهای آبی دارند.
زیان توأم مشترکین برق
این روزها آنچه بیش از هر موضوعی در رسانه‌های مختلف به گوش می‌رسد تأکید بر کاهش و مدیریت بهینه مصرف برق توسط شهروندان است تا با کاهش مصرف در ساعاتی که استفاده از انرژی برق به اوج خود می‌رسد، امکان تأمین برق برای تعداد بیشتری از شهروندان فراهم شود. با این وجود گرمای حدود 40درجه هوا و قطعی برق در برخی مناطق مشکلاتی را برای مقابله شهروندان با این گرمای بی‌سابقه فراهم کرده است. روی دیگر نوسان عرضه برق برای مصرف‌کنندگان خسارات ناشی از آسیب به لوازم برقی است. نوسان شدت و قطعی برق در روزهای اخیر موجب شده است تا بسیاری از لوازم خانگی برقی تاب مقاومت در مقابل بی‌مهری شبکه برق را نداشته و قادر به ادامه بقا نباشند.
این امر موجب شده است تا بسیاری از شهروندان علاوه بر زیان ناشی از قطعی برق و تحمل گرما با زیان ناشی از خرابی وسایل برقی نیز مواجه شوند. خرابی وسایل برقی خانگی در حالی است که در سال‌های گذشته تدابیری برای جبران زیان مصرف‌کنندگان درصورت اثبات از بین رفتن این وسایل به‌دلیل نوسان شدت برق پیش‌بینی شده بود اما اکنون کسی پاسخگوی شهروندانی که یکباره با خرابی برخی لوازم برقی مانند یخچال فریزر، ماشین لباسشویی، لوازم صوتی و تصویری و... مواجه شده‌اند، نبوده و این امر زیان بیش از پیش مصرف‌کنندگان برق را به‌دنبال داشته است.
گارانتی‌هایی که می‌سوزد
علاوه بر خرابی لوازم خانگی به‌دلیل قطعی و نوسان شدت برق، این روزها شهروندان برای تعمیر وسایل برقی که به‌دلیل بحران مشکلات صنعت برق با مشکل مواجه شده نیز سردرگم هستند چرا که اندک امید خریداران به گارانتی موعود برای لوازم خانگی برقی نیز در سایه نوسان شدت برق به یأس تبدیل شده و اکنون بیشتر فروشندگان این لوازم علت خرابی را به تأمین نشدن برق با ولتاژ مناسب برای اینگونه وسایل نسبت داده و از پذیرش گارانتی وسایل مذکور خودداری می‌کنند. به گفته برخی تعمیر‌کاران و فروشندگان لوازم خانگی برقی، نوسان شدت برق از170 تا 240 ولت، علت اصلی خرابی اینگونه وسایل است.
با این شرایط اکنون بازار انواع محافظ برق برای لوازم خانگی نیز داغ است؛ گرچه بسیاری از اینگونه وسایل نیز در مقابل شدت نوسان برق تاب نمی‌آورند و فروشندگانی که به هنگام فروش از گارانتی و امکان تعمیر یا تعویض این تجهیزات خبر داده بودند پس از خرابی دستگاه‌های محافظ ولتاژ برق باز هم تقصیر را به گردن شدت بالای نوسان ولتاژ برق انداخته و راهکار جلوگیری از زیان بیشتر مصرف‌کنندگان را در خرید و جایگزینی دوباره این تجهیزات برای حفظ لوازم خانگی قلمداد می‌کنند. با این شرایط پرسش مطرح آن است که جبران زیان ناشی از قطعی و نوسان شدت برق و خرابی لوازم برقی خانگی بر عهده چه دستگاهی است؟ آیا می‌توان انتظار داشت متولیان صنعت برق درصورتحساب پایان دوره رقم تخفیفی را در محاسبه هزینه مصرف برق برای شهروندان به‌دلیل این خسارات در نظر گیرند؟!