بیماری ام اس یا اسکلروز متعدد ، یک بیماری تحلیل‌برنده مزمن دستگاه عصبی مرکزی است که در آن تخریب تدریجی غلاف میلین پوشاننده سلول‌های عصبی در بخش‌هایی در سراسر مغز، طناب نخاعی و یا هردوی آنها رخ می‌دهد. تخریب میلین انتقال پیام‌های را مختل می‌کند و باعث ضعف عضلانی، از دست دادن هماهنگی حرکتی و اختلال در حرف زدن یا بینایی می‌شود.
این بیماری بیش از همه جوانان را درگیر می‌کنند و به علت اختلالی در دستگاه ایمنی روی می‌دهد که ممکن است منشایی ویروسی یا ژنتیکی داشته باشد.
دستگاه ایمنی در این بیماری فکر می‌کند آسیبی در دستگاه عصبی مرکزی وجود دارد، در حالی که این چنین نیست، و التهابی که در آن محل به وجود می‌آید به میلین آسیب می‌رساند.
میلین یک پوشش نرم سفیدرنگ است که رشته‌های عصبی در دستگاه عصبی مرکزی می‌پوشاند، و از چربی و پروتئین ساخته شده است. میلین به عنوان یک ماده عایق عمل می‌کند و به هدایت کارآمد پیام‌های عصبی کمک می‌کند. هنگامی که در ام‌اس آسیب می‌بیند، هدایت پیام‌‌ها در رشته‌های عصبی دچار اشکال می‌شود یا به کلی متوقف می‌شود. در نتیجه اختلال کارکردهای بدنی یا اختلال در حس‌هایی که به این رشته‌های عصبی میلین‌زدایی‌شده ایجاد می‌شوند وعلائم ام‌اس را در جاهای گوناگون بدن بروز می‌کند.
بدن میلین آسیب‌دیده را با بافت جوشگاهی (اسکار) جایگزین می‌کند. میلین از اعصاب حمایت می‌کند و به فرستاده شدن پیام‌های عصبی کمک می‌رساند. هنگامی پیام‌های عصبی قطع می‌شوند؛ نشانه‌های ام اس به صورت تار شدن دید، مشکلات تعادل و فلج‌ها، اختلال‌های شناختی و سرگیجه بروز می‌کند.
چهار رده یا نوع ام‌اس وجود دارد:
1- 85 درصد از موارد ام اس در رده "عودکننده- فروکش‌کننده" قرار می‌گیرند. بیمار دچار حملات گاهگاهی می‌شود و بعد دوره‌ای فروکش کردن علائم را تجربه می‌کند.
2- 10 درصد مبتلایان به ام‌اس دچار نوع "پیشرونده – اولیه" بیماری هستند. علائم ممکن است به تدریج بروز کند، اما وضعیت بیمار با سرعتی مداوم بدتر می‌شود.
3- ام‌اس "پیشرونده- ثانویه"
ممکن است در بیمارانی که در ابتدا در رده عودکننده- فروکش‌کننده قرار گرفته‌اند، بروز کند. بیمار دچار علائم مداومی است و دوره های فروکش گاهگاهی بیماری دیگر وجود ندارد.
4- 5 درصد بیماران ام‌اس نوع "پیشرونده- عودکننده" بیماری را تجربه می‌کنند. در این بیماران وضعیت به طور مداوم در حال بدترشدن است، در عین حال عودهای شدید بیماری رخ می‌دهد که بیمار ممکن است از آنها بهبود پیدا کند یا نکند.
در حال حاضر داروهای جدید فراوانی در دسترس هستند که به کنترل بسیار خوب ام‌اس کمک می‌کنند. هر مورد ام‌اس خصوصیات منحصر به فردی دارد و بنابراین بسیار مهم است که درمان‌هایی که پزشک بر حسب این ویژگی‌ها تجویز می‌کند، به کار بسته شود.
آینده سیر بیماری برای شخص دچار ام‌اس به نوع بیماری بستگی دارد. عوامل دیگر مانند نژاد، جنسیت، علائم اولیه و سن نیز در این سیر بیماری موثرند. علائم اولیه بیماری در در مورد چگونگی درمان بیماری و انتظار آینده از آن هم نقش دارد.
خبر خوب این است که امید به زندگی یا میانگین طول عمر افراد مبتلا به ام‌اس با وچود درمان‌های جدید اکنون تقریبا به اندازه افراد غیر مبتلا رسیده است. ام‌اس به معنای حکم مرگ نیست، و مبتلایان به ان در صورتی که به طور مناسب درمان شوند، می‌توانند زندگی معناداری را ادامه دهند.
mayoclinic.com