فیلم جنگ‌های چارلز ولسن داستان مخفی یکی از اعضای کنگره را مطرح می‌کند؛ شخصی که توانست کنگــره را قانع سازد که به مجاهدان افغان برای سرنگون ساختن بالگردهای اتحاد جماهیر شـوروی سابق موشک‌های زمین به هوا داده شود. دادن این موشک‌ها باعث شد که موازنه نبردها کاملاً تغییر کند و اتحاد جماهیر شوروی سابق با شکستی سنگین مواجه شود.امروز اما دیگر نیاز نیست برای آنچه در افغانستان می‌گذرد، سال‌ها انتظار کشید تا ناگفته‌ها برملا شوند.
اکنون این مسئله با وجود سایت‌هایی مانند ویکی‌لیکس که 3سال پیش تأسیس شد امکان‌پذیر شده است. ویکی‌لیکس در واقع با افشای اسناد محرمانه جنگ افغانستان ناگهان موازنه را برهم زد و روشن ساخت که موشک‌های زمین به هوا به چنگ شبه‌نظامیان طالبان افتاده است. این مسئله نشان می‌دهد که نیروهای آمریکایی طی 9سال گذشته برخی از تلخی‌هایی را که نیروهای اتحاد جماهیر شوروی آن را تجربه کرده بود ند چشیده‌اند.
سایت ویکی‌لیکس در یکی از بزرگ‌ترین موارد افشای اطلاعات محرمانه در تاریخ آمریکا، 92هزار سند محرمانه جنگ افغانستان را منتشر کرد و در اختیار رسانه‌ها قرار داد.
این اسناد شامل تلگرام‌ها، پیام‌های دیپلمات‌ها و عوامل اطلاعاتی در افغانستان و پاکستان در مورد شایعات و ارزیابی‌های اطلاعاتی به‌ویژه در رابطه با سازمان اطلاعات ارتش پاکستان است.
در این اسناد موارد زیادی درباره همکاری سازمان اطـلاعات ارتش پاکـستان با طالبان مطرح شده است. پیش از این هم شک و تردیدهای فراوانی درباره این مسئله وجود داشت و برخی عقیده داشتند که پاکستان به‌دلیل ترس از مستحکم شدن نفوذ هند در مناطق جنوب افغانستان از شبه‌نظامیان حمایت می‌کند.
اسناد یاد شده در یک زمان کاملا مناسب به سود منتقدان سیاست آمریکا و غرب در افغانستان به‌ویژه در رابطه با اهداف دولت پاکستان و دستگاه اطلاعاتی‌‌اش منتشر شد.
جین بیرلیز، روزنامه‌نگار کهنه‌کار نیویورک‌تایمز در اسلام آباد می‌گوید: اسناد یاد شده در مورد ایجاد پناهگاه‌های امن برای اعضای طالبان توسط پاکستان، تصویر تقریبا روشنی می‌دهند.
این اسناد محرمانه نشان می‌دهند که حمید گل، رئیس سابق سازمان اطلاعات پاکستان(او اکنون پس از بازنشستگی به‌عنوان مشاور دستگاه اطلاعات پاکستان مشغول به کار است)، در دسامبر 2006 دستور حمله علیه نیروهای افغان و نظامیان خارجی را داده است. همچنین براساس این اسناد عملیات ربودن کارمندان وابسته به سازمان ملل متحد و بهره‌برداری از آنها به‌عنوان گروگان از دستورهای رئیس سابق سازمان اطلاعات پاکستان بوده است.
حمید گل در گذشته درباره خود چنین گفته بود: من به‌دلیل داشتن نقش مهم در مسلح ساختن مجاهدان افغان علیه شوروی، نور چشمی واشنگتن هستم.
در اسناد تازه افشا شده آمده است که سازمان اطلاعات پاکستان تهاجم علیه نیروهای پیمان آتلانتیک شمالی(ناتو) را حمایت می‌کرده است. همچنین در گزارشی مربوط به مارس 2007 آمده است که ماموران اطلاعاتی پاکستان برای انجام عملیات انتحاری درون افغانستان هزار دستگاه موتور‌سیکلت به جلال‌الدین حقانی، فرمانده معروف شبه نظامیان، اهدا کرده‌اند.
داستان انتشار 91هزار سـند درباره جـنگ افغـانستان در سایت ویکی لیکس، موضوع ساده‌ای نیست و بی‌شک در تاریخ افشای اسناد سری به ثبت خواهد رسید.
این احتمال وجود دارد که اسناد
یاد شده از درون دستگاه‌های اطلاعاتی آمریکا و با آگاهی کامل مقام‌های این کشور (پس از حذف مواردی که ممکن است جان سربازان آمریکایی را با خطر مواجه سازد) منتشر شده باشد. برخی این کار را برای تحت فشار قرار دادن پاکستان می‌دانند. چون واشنگتن اکنون نسبت به این هم‌پیمان خود در جنگ علیه تروریسم شک و تردیدهای جدی دارد و همواره به‌دنبال راهی برای نشان دادن نارضایتی خود است؛ حجم زیاد اسناد افشا شده این گمانه‌زنی را تقویت می‌کند.
بزرگ‌ترین سندی که سایت ویکی‌لیکس پیش از این به‌دست آورده بود یک فیلم ویدئویی از نیروهای آمریکایی در عراق بود که آوریل گذشته در این سایت قرار گرفت. در این فیلم ویدئویی یک بالگرد آمریکایی، یک عکاس عراقی را که برای خبرگزاری رویترز کار می‌کند به همراه گروهی از غیرنظامیان به رگبار می‌بندد.
مقام‌های آمریکایی، برادلی مانینگ، تحلیل‌گر اطلاعاتی ارتش را اکنون به اتهام انتشار اسناد محرمانه دستگیر کرده‌اند و به احتمال زیاد وی در یک دادگاه نظامی محاکمه خواهد شد.
مقام‌های آمریکا اکنون انگشت اتهام خود را به سوی برادلی مانینگ گرفته‌اند. گفته می‌شود این تحلیل‌گر اطلاعاتی، از سیاست‌های آمریکا در عراق و افغانستان به تنگ آمده بود و به همین خاطر نوار ویدئویی مربوط به عراق را منتشر ساخت. همچنین او چند روز پیش از بازداشت خود، در گفت‌وگو با یکی از همکارانش گفته بود که درصدد فهمیدن حقیقت درباره جنگ افغانستان است.
اکنون روشن شده است که حوزه فعالیت برادلی این فـرصت را برای او فـراهم سـاخته کـه بتواند به 2شبکه اطلاعاتی بسیار مهم دسترسی داشته باشد.
مقام‌های آمریکایی می‌گویند طبق اطلاعات
به دست آمده برادلی در گفت‌وگو با عده‌ای از هکرها اعلام کرده که 260هزار پیام سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا(سیا) را به سایت ویکی‌لیکس ارسال کرده است.
گزارش‌ها نشان می‌دهد که او همچنین اطلاعات محرمانه‌ای را روی یک سی‌دی منتشر کرده بود.
هکرهای اینترنتی از ترس اینکه سی‌دی مورد نظر ممکن است جان سربازان آمریکایی را با خطر مواجه سازد با سازمان اطلاعات نظامی آمریکا تماس گرفتند و روز بعد، سازمان مرکزی اطلاعات آمریکا برادلی را در بغداد دستگیر کرد. با وجود دلایل فراوان علیه برادلی، کارشناسان اطلاعاتی بر این باور هستند که برادلی همکارانی در این افشاگری بزرگ داشته است.
برخی از اسناد افشا شده، مربوط به دوره پیش از اعلام راهبرد جدید آمریکا در افغانستان است. به خاطر این موضوع برخی گمان می‌کنند که دولت آمریکا در تلاش است برای کاهش انتقادها از خود از اتفاق‌های گذشته در جنگ افغانستان پرده بردارد.
از سویی دیگر کارشناسان اطلاعاتی با این قضیه بسیار محتاطانه برخورد کرده‌اند. آنها اعتقاد دارند که صحت این اسناد باید ابتدا از سوی مراکز قابل اعتماد اثبات شود.
رابرت گیبس، سخنگوی کاخ سفید که همواره سعی می‌کند کلماتش را با دقت بسیار زیاد انتخاب کند در واکنش به این موضوع اعلام کرد که انتشار این اسناد برای دولت آمریکا گرفتاری ایجاد می‌کند.
در این میان دیدگاه جان کری، رئیس کمیته روابط خارجی سنا، جالب توجه است. او اعلام کرده است با وجود اینکه انتشار این اسناد امری غیرقانونی است اما برای طرح پرسش‌های جدی در مورد حقایق سیاسی آمریکا درباره پاکستان و افغانستان فرصت‌های جدیدی به‌وجود می‌آورد. این مسئله باعث می‌شود که ما در مورد اشتباهات خود بازنگری‌های مناسبی داشته باشیم.
انتشار این اسناد فرصت مناسبی می‌دهد که کنگره در سیاست دولت آمریکا در افغانستان دخالت بیشتری کند.
افکار عمومی آمریکا برای مدتی با قضیه انتشار اسناد مشغول خواهد شد و شاید کنگره هم گرفتار پیامدهای فعلی آن برای دولت آمریکا شود. در این میان رابطه واشنگتن و اسلام‌آباد در مسیر مناسبی قرار ندارد و هر چند صدای دولت پاکستان برای محکوم کردن این اسناد، از سایر صداها بلندتر است اما بدون شک سرنوشت میلیاردها دلار که به پاکستان برای مقابله با شبه نظامیان طالبان اهدا شده است باید روشن شود.
به این ترتیب می‌توان گفت که آمریکایی‌ها که به تازگی از نشت لکه عظیم نفتی در خلیج مکزیک خلاص شده‌اند، گرفتار مشکل جدید درز اسناد جنگ علیه تروریسم شده‌اند؛ مسئله‌ای که برای بسیاری از مردم جهان در مورد سیاست‌های واشنگتن علامت‌های سؤال بزرگی به‌وجود آورد.
الاهرام