عباس ثابتی راد: ماجرای آلودگی آب تهران مربوط به امروز و دیروز نیست. این داستانی بلند است که از سال‌ها پیش مطرح بوده و پس از گذشت چند سال همچنان معلوم نیست که آیا آب تهران آلوده‌است یا نه.


تنها برای یادآوری، برخی موضوعات را مرور می‌کنیم. لازم است یاد‌آور شویم که تمامی مطالب ذکر ‌شده در رسانه‌ها به چاپ رسیده‌است.

* مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب تهران در بهمن ماه سال 86 نسبت به استفاده حدود3 میلیون شهروند تهرانی ساکن جنوب این شهر از آب آلوده هشدار داد و گفت آبی که 30درصد از مردم جنوب شهر تهران می‌نوشند حاوی نیترات بوده و برای سلامت مردم خطر جدی دارد.

*در تاریخ 21 آبان ماه سال 87، شورای شهر تهران میزبان اصغر ریاضتی، مدیرعامل وقت شرکت آب و فاضلاب شهر تهران بود. اصغر ریاضتی در این جلسه به شورای شهر تهران گفت: سالانه 4 هزار و 500 تن نیترات وارد منابع آب زیرزمینی تهران می‌شود. البته نیترات در آب تهران هم وجود دارد و اگر از روش‌های جدید تصفیه آب و فاضلاب استفاده نشود، افزایش بیش از اندازه نیترات خطرات جدی را به‌وجود می‌آورد که ازجمله آنها افزایش شیوع سرطان است.

* محمدباقر صدوق، مدیرکل محیط‌زیست تهران (معاون سازمان محیط‌زیست کشور در حال حاضر) در تاریخ 4 دی‌ماه همان سال اعلام کرد: درصد نیترات موجود در آب تهران بالاتر از حد استاندارد است و پایتخت ایران از این نظر در رتبه اول کشور قرار داد. هم‌اکنون نیز آب شرب مناطق جنوب و جنوب شرقی تهران که از آب‌های زیرزمینی تأمین می‌شود، دارای درصد بالایی از نیترات بوده و سلامت مردم در این مناطق را تهدید می‌کند.

* محمدباقر صدوق، مدیرکل محیط‌زیست استان تهران دوباره در تاریخ 14 تیرماه سال88 گفت: با توجه به آلوده بودن سفره‌های زیر‌زمینی آب تهران به نیترات، بی‌‌توجهی به تأسیس و تکمیل سیستم فاضلاب شهری از سوی وزارت نیرو می‌تواند در آینده خطراتی را متوجه آب شرب تهران کند.

* 24 خرداد 89 بالاخره وزارت بهداشت گزارشی از آلودگی آب تهران به برخی مواد سمی نظیر نیترات به وزارت نیرو ارائه کرد. در این گزارش از موادی چون جیوه، کادمیوم، آرسنیک و فلزات سمی دیگر نیز نام برده شده‌است.

* 27 تیر ماه 89 بالاخره وزیر بهداشت وجود نیترات در آب تهران را تأیید کرد. مرضیه وحید دستجردی گفت: «براساس گزارش وزارت نیرو، میزان نیترات در برخی مناطق تهران بالاتر از حد مجاز است. البته این میزان نگران‌کننده نیست و وزارت نیرو در جهت رقیق کردن این آب‌ها، اقداماتی را در دست انجام دارد.»

*28 تیرماه 89 و درست یک‌روز پس از تأیید آلودگی آب تهران به نیترات توسط وزیر بهداشت، وزیر نیرو اعلام کرد: تاکنون آبی که به شبکه آب‌رسانی تهران تزریق شده استاندارد بوده و غیر از آن گزارش نشده است. مجید نامجو گفت: نیترات موجود در آب تهران موضوع جدیدی نیست و در سال‌های قبل نیز چنین اتفاقی می‌افتاد، چون ورود فاضلاب شهر تهران موجب آلودگی سفره‌های زیرزمینی می‌شود. نامجو اظهار داشت: هم‌اکنون 30درصد از آب تهران از آب‌های زیرزمینی تأمین می‌شود اما بلافاصله بعد از استخراج کیفیت آن کنترل و سپس در شبکه و مخازن آب تزریق می‌شود.

* 28 تیرماه کمیسیون بهداشت مجلس از آلوده بودن آب تهران به نیترات خبر داد و اعلام کرد که با وزیر بهداشت جلسه‌ای مشترک برگزار خواهد کرد. شاهرخ رامین، عضو این کمیسیون گفت: طبق گزارش‌های رسیده مبنی بر آلوده‌بودن آب تهران به حد بالایی از نیترات طی امروز و فردا با وزیر بهداشت جلسه‌ای برگزار می‌شود تا این موضوع دقیقا بررسی و راه‌حلی برای آن اندیشیده شود.

* 29 تیرماه کمیسیون بهداشت مجلس با حضور مسئولان وزارت نیرو در حوزه آب و مسئولان وزارت بهداشت در موضوع آلودگی آب تهران جلسه‌ای مشترک برگزار کرد. حسن تأمینی در این باره گفت: براساس توضیحات مسئولان وزارتخانه‌های نیرو و بهداشت، کمیسیون بهداشت مجلس به این نتیجه رسید که آب شهر تهران به جز در یک منطقه جنوب تهران یعنی یافت آباد سالم است. قرار شد با توجه به آلودگی موجود در این منطقه تا اطلاع ثانوی برای شهروندان آن منطقه آب معدنی به‌صورت رایگان توزیع شود و وزارت نیرو موظف شد که طی یک هفته مشکل آب این منطقه را حل کند.

* 29 تیرماه استاندار تهران مقصر اصلی آلودگی آب تهران را فعالیت رسانه‌ها دانست. مرتضی تمدن گفت: آب تهران آلوده نیست و برخی اظهارات در مورد آلوده‌بودن بخشی از آب شبکه‌ تهران و غیراستاندارد‌بودن آن یا سفید و سیاه‌کردن برخی از مناطق و سایر تفسیر و تحلیل‌های برخی از رسانه‌ها و خبرگزاری‌ها، کاملا غیرمسئولانه و نادرست است. بنابراین مردم نباید نسبت به برخی اخبار در مورد آلودگی آب آشامیدنی تهران توجه داشته باشند.

*30 تیرماه برخی مسئولان اظهارات مختلفی ارائه کردند. برخی از نمایندگان مجلس هم توصیه کردند که مردم تهران از آب معدنی که در بسته‌بندی‌ها ارائه می‌شود استفاده کنند.

*31 تیرماه مدیرعامل آب و فاضلاب استان تهران با رد بخشی از صحبت‌های وزیر بهداشت تأکید کرد که آب تهران کیفیت لازم را برای همه گروه‌های سنی دارد. وی میزان نیترات موجود در آب تهران را به‌طور میانگین کمتر از 10‌میلی‌گرم عنوان کرد و گفت: نیترات برخی چاه‌های شمال تهران به 30‌میلی‌گرم بر لیتر هم نمی‌رسد. اما نیترات موجود در برخی از چاه‌های جنوب تهران به بیش از 50 میلی‌گرم بر لیتر رسیده و ما برای جبران این مسئله آب چاه‌های جنوب تهران را در مخازن جمع‌آوری قرارداده و اختلاط می‌کنیم.

* یک مرداد 89 وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با تأکید براینکه آب تهران به هیچ وجه آلودگی ندارد چرا که منظور از آلودگی، آلودگی میکروبی است، افزود: اما مشکل نیترات در بسیاری از مناطق حل شده و دستور بررسی وضعیت آب، شامل آب معدنی‌ها نیز داده شده و اطلاعات وضعیت سلامت آب معدنی‌ها نیز تا چند روز آینده اعلام می‌شود. مرضیه وحید دستجردی تأکید کرد که در‌برخی از مناطق برای 2گروه زنان شیرده و نوزادان توصیه شده که از آب تهران استفاده نکنند اما در‌سایر نقاط آلودگی میکروبی وجود ندارد. وی همچنین از تشکیل گروه‌کارشناسی برای بررسی وضعیت آب تهران خبر داد که ظرف یک هفته گزارش این گروه به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی اعلام ‌می‌شود.

* 2 مرداد نیز رئیس مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت بر صحت صحبت‌های وزیر متبوعش تأکید کرد و گفت: گرچه میزان نیترات چاه‌های جنوب تهران از حد قابل توجه بیشتر است اما با توجه به اینکه آلودگی میکروبی در این چاه‌ها دیده نشده، هیچ جای نگرانی برای مصرف مردم ندارد و در حال حاضر همان توصیه وزیر بهداشت در مورد استفاده مادران باردار و نوزادان تا 3ماه بهتر است رعایت شود.

در روزهایی که این اظهارات از سوی مقامات رسمی در رسانه‌های منتشر می‌شد ماجرای آلودگی به آب‌های معدنی نیز سرایت کرد و حتی قیمت این محصولات را نیز تحت‌تأثیر قرار داد. اما مروری بر تمامی این اظهارنظرها نشان می‌دهد که آب تهران چگونه از آلودگی در‌آمد و به آبی سالم و اتفاقا بهداشتی تبدیل شد. هر چند اظهارت مختلف پزشکان و متخصصان تا به امروز
آذین بخش خبرگزاری‌ها و برخی روزنامه‌هاست که همچنان بر طبل آلودگی آب‌های تهران می‌کوبند و ادعای آغازین وزیر بهداشت را سرلوحه مصاحبه‌ها و سخنرانی‌هایشان قرار می‌دهند.