ایران بیش از 80 درصد درآمدهای صادراتی خود را از صادرات نفت خام که به طور سنتی به واحد پول دلار به فروش می‌رود، به دست می‌آورد. دولت گام‌های مختلفی را برای کاهش وابستگی خود به دلار برداشته است. داوود دانش جعفری وزیر اقتصاد نیز ماه گذشته اعلام کرد دولت در حال تبدیل ذخایر دلاری به یورو است. ایران هم‌اکنون در مواجهه دشوار هسته‌ای با آمریکا قرار دارد و واشنگتن و برخی متحدان آن به دنبال اعمال محدودیت‌های مالی علیه ایران هستند.
برخی کارشناسان معتقدند دولت ایران با اقدام خود سلاح جدیدی را برای تضعیف نقش آمریکا در نظام مالی بین‌المللی به کار گرفته است و این تلاش سلطه دلار را پایان خواهد داد. صد سال پیش، تسلط دلار آمریکا به اصطلاح، «دیپلماسی دلار» خوانده می‌شد اما پس از جنگ جهانی دوم و سقوط شوروی در سال 1989 این سیاست به «سیطره دلار» تغییر یافت.
تلاش دولت ایران برای کاهش استفاده از دلار در مبادلات و ذخایر ارزی نه تنها درآمدهای بودجه بلکه مبادلات خارجی و فروش نفت را نیز شامل خواهد شد و به وابستگی ایران به دلار پایان خواهد داد. سخنان دکتر «ابراهیم شیبانی» رئیس کل بانک مرکزی ایران نیز نشان می‌دهد این کشور نسبت به کاهش وابستگی به دلار نگرانی ندارد: «برخی بانک‌های خارجی خواستار انجام مبادلات تجاری بر اساس یورو با ما هستند و اگر سایر بانک‌ها نیز بر حسب ترجیح خود خواستار مبادله با ما با ارزهای دیگری باشند، ما مشکلی نخواهیم داشت».
سوال مهم این است که آیا کشورهای تولید کننده نفت و دیگر از اعضای اوپک نیز از اقدام ایران حمایت خواهند کرد و اقدام به کاهش ذخایر دلاری خود خواهند نمود؟ روی آوردن کشورهای عضو اوپک به دلار و کنار گذاردن دلار موجب تقویت ارزش یورو خواهد شد. یورو واحد پول اروپایی است که از ابتدای سال 1999 پا به عرصه گیتی گذاشت و به یکه‌تازی دلار آمریکا پایان داد. بر خلاف اظهار نظر «مونیکا فان» استراتژیست مسائل ارزی در موسسه بازارهای سرمایه «آر.بی.سی» که معتقد است اخبار منتشر شده از سوی ایران تاثیر چندانی بر بازارهای جهانی نخواهد اشت، سخنان مقامات ایران برای کاهش استفاده از دلار در عرصه جهان اقتصاد و رسانه‌ها سریعا اثر خود را نشان داد. ایران هم‌اکنون حدود 5/ 45 میلیارد دلار ذخایر ارزی دارد که برآورد می‌شود 70 درصد آن به ارزهای غیردلار نگهداری می‌شود.
کارشناسان معتقدند اقدام ایران برای تبدیل ذخایر دلاری به یورو و کاهش استفاده از دلار بیش از آنکه تاثیر فیزیکی بر بازارهای جهانی داشته باشد، این نگرانی را به دنبال دارد که آیا دیگر دولت‌های خاورمیانه‌ای نیز اقدام مشابهی خواهند کرد یا نه؟ مجموع ذخایر ارزی لیبی، امارات، عربستان، مصر، لبنان، کویت، یمن، اردن، قطر، عمان و بحرین به حدود 170 میلیارد دلار می‌رسد.
تاریخ انتشار: ۲۹ آذر ۱۳۸۵ - ۱۵:۳۹
اینترنشنال هرالد‌تریبیون: ایران اعلام کرده قصد دارد از سال مالی آینده، درآمدهای خارجی خود را بر اساس یورو محاسبه کند و بودجه را به جای دلار بر حسب یورو ببندد.