اما با وجود این توانمندی‌ها، طی سال‌های گذشته در کشورمان توجه چندانی به این موضوع نشده است، به نحوی که اکنون سهم کشورمان در حمل و‌نقل هوایی کالا و مسافر قابل توجه نبوده و در بخش حمل و نقل زمینی و دریایی نیز این سهم بسیار ناچیز است.
با علیرضا منظری معاون هوانوردی و امور بین‌الملل سازمان هواپیمایی کشوری پیرامون سهم کشورمان از ترانزیت هوایی بار و مسافر گفتگو کرده‌ایم.
***
- با توجه به اهمیت و جایگاه حمل و نقل هوایی در ترانزیت کالا، اکنون چه سهمی‌از ترانزیت هوایی کالا را در اختیار داریم؟
در بخش حمل و نقل هوایی کالا چه به صورت این که مبداء و مقصد کالا ایران باشد یا کالاها از ایران ترانزیت و جابجا شود از جمله مباحثی است که کمتر در کشورمان مورد توجه قرار گرفته است.
شاید بتوان گفت به دلیل شرایط خاص این نوع حمل و نقل و نبود امکان جابجایی کالاهای حجیم از طریق هوایی مانند حمل و نقل دریایی یا زمینی کالاهای خاصی قابل جابجایی در این شیوه است.
این شرایط موجب شده تا اکنون تنها یک شرکت عهده دار ترانزیت از طریق کشورمان باشد.
این شرکت سالانه بین 50تا 60پرواز از کشورمان انجام می‌دهد و میزان جابجایی هوایی کالا از طریق این شرکت به 10 هزار تن نیز نمی‌رسد این درحالی است که میزان کالاهایی که از مبدا و به مقصد ایران به عنوان کالای بین‌المللی جابجا می‌شود، سالانه رقمی‌حدود 100هزار تن است.
- این میزان ترانزیت هوایی کالا در مقایسه با برخی کشورهای منطقه تا چه حد در راستای اهداف و چشم انداز توسعه صنعت هوایی کشور است؟
نمی‌توان آمار و ارقام ترانزیت کالا و مسافر در ایران را با برخی کشورهای منطقه مانند امارات متحده مقایسه کرد چرا که در این کشورها بسترهای لازم برای ترانزیت کالا در همه اشکال هوایی، زمینی و به ویژه حمل و نقل دریایی کالا و مسافر فراهم کرده‌اند و حمل و نقل کانتینری از جایگاه خاصی برخوردار است.
اما متاسفانه در ایران هنوز شبکه حمل و نقل کالا از طریق هوا طراحی نشده و برای این شیوه حمل کالا برنامه ریزی لازم صورت نگرفته است.
باید ابتدا در فرودگاههای کشور مانند حمل مسافر، کارگو ترمینال‌های حمل بار پیش بینی شود و در زمینه مباحث نرم افزاری با توجه به حساسیت‌های حمل کالاهایی مانند گل و گیاه و میوه که از فساد پذیری بالایی برخوردار هستند سردخانه یا سایر تجهیزات مورد نیاز برای نگهداری کالا پیش بینی شود.
گرچه هنوز امکانات لازم در فرودگاههای کشور وجود ندارد اما بر اساس تکالیف قانونی ملزم به ایجاد زیرساخت‌های لازم هستیم.
- برای توسعه حمل و نقل و ترانزیت هوایی کالا چه تمهیداتی در نظر گرفته شده است؟
در برنامه 5ساله ترانزیت پیش بینی شده است تا بسترهای لازم برای توسعه حمل و نقل هوایی کالا فراهم شود و بر این اساس در فرودگاه امام خمینی(ره) و 4فرودگاه بزرگ بین‌المللی کشور از جمله فرودگاههای مشهد، شیراز و بندرعباس پیش بینی لازم برای توسعه حمل و نقل هوایی کالا صورت گرفته است.
گرچه از آنجا که بسترسازی برای توسعه حمل و‌نقل هوایی بار، نیازمند زمان است در برنامه 5ساله چهارم اهداف کمی‌در این زمینه پیش بینی نشده اما در زمینه جابجایی کالا به صورت غیر ترانزیت که مبداء و مقصد آن ایران باشد رشد 10درصدی در قانون برنامه چهارم پیش بینی شده است.
- در زمینه ترانزیت مسافر تا چه حد اهداف پیش بینی شده محقق شده است؟
در زمینه ترانزیت مسافر با توجه به هدف گذاری کمی‌انجام شده و توجه به این نکته که تا پیش از این، ترانزیت مسافر به معنای توقف مسافرین خارجی در فرودگاههای کشور را نداشته‌ایم در 6ماهه نخست سال جاری با توجه به پیش بینی‌‌ها و هدف گذاری انجام شده در برنامه چهارم توسعه امسال برای اولین بار 30 هزار مسافر ترانزیت با توقف در فرودگاههای کشور را داشته‌ایم که این تعداد مسافر حدود 2میلیون دلار در آمد ارزی را در پی داشته است و امیدواریم با رفع برخی موانع موجود روند رو به رشدی در این زمینه را شاهد باشیم.