تا پس از نشست ماه گذشته مسئولان فتح با خالد مشعل رئیس دفتر سیاسی حماس در دمشق با میانجیگری اعراب، به توافقاتی دست یابند. در همین راستا، ایمن طه عضو کادر رهبری حماس اعلام کرد که این جنبش هفته آینده مذاکرات خود را با فتح درباره آخرین محور توافقنامه آشتی ملی فلسطینیان یعنی محور امنیتی از سرخواهد گرفت.
طه همچنین با اشاره به اینکه تفاهم‌ها در پیشنهاد طرف‌های فلسطینی محوری و اساسی بوده و دقیقا همدوش با پیشنهادهای طرف مصری به پیش می‌رود، تأکید کرد اجرای توافقنامه آشتی با تکیه بر 2پیشنهاد فلسطینی- مصری انجام خواهد شد.همزمان با آن، مسئولان فتح نیز تأکید کردند به‌زودی هیأتی را به‌منظور ازسرگیری مذاکرات با حماسی‌ها، راهی دمشق خواهند کرد.
پیش از این، عزام الاحمد عضو کمیته مرکزی فتح اعلام کرده بود که در نشست برگزارشده در ماه گذشته در دمشق با خالد مشعل رئیس دفتر سیاسی حماس درباره مسائل انتخابات و سازمان آزادیبخش فلسطین اتفاق نظرهایی حاصل شد و پرونده امنیتی به کارشناسان واگذار شد.
همزمان با نزدیک شدن به موعد امضای توافقنامه ارائه شده از سوی مصر برای آشتی میان فتح و حماس، ضرباهنگ خوش‌بینی‌ها به‌طور بی‌سابقه‌ای بالا گرفته است. اما به همان اندازه که آخرین اقدامات و تلاش‌ها برای امضای توافقنامه مکتوب میان دو طرف فلسطینی در حال انجام است، به همان میزان نیز چالش‌ها و مراحل دشواری در سایه شرایط منطقه‌ای و بین‌المللی فراروی آنان است.
پرواضح است که تلاش‌های اخیر در چارچوب تحقق آشتی ملی فلسطینیان برخلاف مراحل پیشین، تاکنون با دشواری جدی‌ای مواجه نشده و از همین رو، سطح تشنج سیاسی و رسانه‌ای معمول میان فتح و حماس به پایین‌ترین حد خود رسیده است.
همواره مهم‌ترین خطر فراروی تلاش‌های ملی فلسطینیان، دخالت‌های آمریکا در مسائل آنان و توان آن در به هم زدن معادلات داخلی فلسطینیان از طریق در اختیار داشتن کنترل سیاسی، امنیتی و مالی حکومت خودگردان و فتح بوده است. از این رو، چندان شگفت نیست که در دوره‌های گذشته فتح و حماس تا آخرین مراحل آشتی پیش می‌رفته‌اند، اما به‌علت دخالت‌های آمریکایی‌ها این توافق و آشتی به شکست می‌انجامیده است.
آخرین نمونه این دخالت‌ها، در زمان سفر عمرو موسی دبیرکل اتحادیه‌عرب به نوار غزه و شنیده شدن زمزمه‌هایی درباره نزدیک شدن زمان پایان شکاف و اختلاف میان فلسطینی‌ها بود که خیلی زود و پس از ورود جورج میچل فرستاده ویژه آمریکا به منطقه با شکست مواجه شد. اما کم‌سو شدن نمود وتوی آمریکایی‌ها در مرحله کنونی فرصتی مناسب برای پایان دادن به شکاف میان فلسطینیان فراهم آورده است.
آشتی میان فتح و حماس در حد خود برای نجات ملت، میهن و مسئله فلسطین کافی نیست چرا که این موضوع صرفا گامی است که می‌باید در چارچوب گام‌ها و اقدامات عملی مکمل همدیگر در راستای بازگرداندن نشاط به مسئله فلسطین انجام شود؛ مسئله‌ای که رویکرد مستبدانه و یکجانبه‌نگرانه رهبران فتح در مدیریت مسائل فلسطینیان، دو دستگی داخلی و پیامدهای خطرناکش، آن را دچار رکود کرده است.
از همین رو، مذاکرات برگزارشده در ماه گذشته میان دو طرف فتح و حماس در دمشق زمینه‌ای برای بازسازی هویت ملی فلسطینیان در داخل و خارج فراهم آورد و احساس امکان دیدار و شراکت مجدد میان فلسطینیان را ایجاد کرد.
آشتی داخلی فلسطینیان صرفا سرآغازی برای پایان‌دادن به شکاف میان فلسطینیان و شروعی برای یک راه‌حل نهایی قلمداد می‌شود و تمام راه‌حل در این آشتی منحصر نخواهد بود. هنوز تلاش‌های فراوانی می‌باید برای تقویت وایجاد سازوکارهای عملی‌کردن این آشتی انجام شود و برای خوشبین بودن درباره نتایج نهایی و یا پیش‌بینی دستاوردهای فراوان در مرحله بعد از امضای توافقنامه آشتی ملی خیلی زود است.
دستیابی به راه‌حل میهنی فراگیر و گشودن گره‌های بحران‌های داخلی فلسطینی هنوز مسیری دراز و طولانی در پیش رو دارد، اما این مسیر طولانی و دشوار با گام آشتی و پایان‌دادن به شکاف میان 2بخش سرزمین فلسطین در چارچوب نوشته‌های کلی آغاز می‌شود.
هر چند به‌نظر می‌رسد که مرحله پس از امضای توافقنامه آشتی ملی میان فلسطینیان به‌علت محدود بودن دستاوردها در زمینه محورها و بندهای مطرح شده در آن مرحله‌ای ثانوی به‌شمار می‌رود، اما اگر آن را با میزان چالش‌های آتی پیش روی غزه و توطئه‌های پشت پرده برای حماس مقایسه کنیم، مرحله‌ای اساسی و خطیر خواهد بود.
الجزیره
ترجمه: عبدالله آل بوغبیش