آرش نهاوندی: در حالی که اکثر شهرهای ما از استادیوم‌های مدرن و به روز بی‌بهره هستند و اغلب طرح‌های استادیوم‌سازی‌ در کشور ما طرح‌هایی هستند که در آنها استانداردهای روز رعایت نمی‌شود، کشور کوچک قطر با ارائه طرح نوین و جنجالی ساخت استادیوم‌های خورشیدی توانسته نظر مساعد فیفا را برای برگزاری بزرگترین رویداد فوتبالی یعنی جام‌جهانی 2022 جلب کند.


ایران در حال تکمیل استادیوم‌هایی است که تاریخ طراحی و کلنگ اولیه احداث آنها به سال‌ها قبل و شاید با کمی اغماض و چشم پوشی و خوش‌بینی به 5 تا 10 سال قبل بازمی‌گردد. اغلب این استادیوم‌ها نیز به‌دلیل نیمه‌کاره بودن طرح و گذر چندین سال از زمان اولیه احداث به مرور فرسوده شده‌اند و به‌نظر می‌رسد پس از ساخت این استادیوم‌ها یک بازسازی کلی در آنها نیز باید صورت گیرد. نمونه بارز این مدعا استادیوم نقش جهان اصفهان که طبقه اول آن تا چند سال قبل از آغاز ساخت طبقه دوم مورد استفاده قرار می‌گرفت و بازی‌های تیم فوتبال سپاهان اصفهان نیز در آن برگزار می‌شد، اما اکنون و با آغاز طرح ساخت طبقه دوم که چندین سال است احداث آن به پایان نرسیده، طبقه اول استادیوم که پیشتر ساخته شده و مورد استفاده قرار می‌گرفت به‌دلیل عدم استفاده و انجام عملیات عمرانی در طبقه بالای این استادیوم فرسوده شده و در معرض تخریب قرار گرفته و نیاز به بازسازی دارد و این یعنی دوباره کاری و صرف هزینه‌ای دوباره برای پروژه‌ای قدیمی که دیگر شاید از نظر تکنولوژیک نیز نتوان آن را با استادیوم‌های امروزی مقایسه کرد.

در واقع استادیوم‌های ما که می‌توانست با الگوبرداری از استادیوم‌های پیشرفته جهان ساخته شود با الگوبرداری از استادیوم آزادی که هم اکنون نیز می‌توان از نظر تکنولوژیک آن را قدیمی و پیر به حساب آورد ساخته می‌شوند. این البته وضعیت استادیوم‌های مهم کشور ماست که در شهرهای بزرگ و مهمی چون اصفهان ساخته می‌شوند و استادیوم‌های شهرهای متوسط و کوچک‌تر که از نظر اهمیت در جایگاه پایین‌تری قرار دارند نیز جای خود را دارند و واگویه کردن حکایت آنها زمانی دیگر می‌طلبد. به‌دلیل همین وضعیت اسفبار استادیوم‌سازی‌ در کشور است که فردوسی پور مجری برنامه 90 که چندین بار نیز در برنامه‌های مختلف خود به استادیوم‌های نیمه کاره و طولانی بودن این پروژه‌ها در ایران اشاره کرده با اعلام خبر میزبانی جام‌جهانی 2022 توسط قطر، با لحنی تلخ و شاید قدری کنایه‌آمیز می‌گوید: شاید جام‌جهانی سال 3022 در ایران برگزار شود. اما قطر این کشور کوچک حاشیه جنوبی خلیج‌فارس، بودجه‌های کلانی را صرف ارتقای زیرساخت‌های ورزشی خود کرده و حتی پا را نیز از این فراتر گذاشته و پیشنهادهای جدیدی را ارائه می‌دهد مبنی بر اینکه ورزشگاه‌هایی را برای جام‌جهانی 2022 خواهد ساخت که برق و انرژی آنها با نیروی خورشیدی تأمین خواهد شد.

قطری‌ها حتی در پاسخ به انتقادات مطرح شده در مورد گرمای شدید در این کشور نیز اعلام کرده‌اند که با اتکا به فناوری‌های نوین دمای هوا را در ورزشگاه‌های خود به زیر 27درجه سانتی‌گراد خواهند رساند این در حالی است که دمای قطر در فصل تابستان به‌طور میانگین بالای 45درجه سانتی‌گراد است. اما این استادیوم‌های نوینی که قطر پیشنهاد احداث آنها را برای برگزاری مسابقات جام‌جهانی 2022 داده است چه ویژگی‌‌هایی دارند؟ با توجه به ویژگی‌های این ورزشگاه‌ها و مقایسه با امکانات استادیوم‌های فوتبال در ایران مشخص خواهد شد که چرا به تعبیر فردوسی پور شاید در آینده بسیار دور بتوانیم امتیاز میزبانی مسابقات جام‌جهانی فوتبال را کسب کنیم.

بنا بر آنچه در گزارش‌های انتشار یافته در سایت‌های خبری آمده است: یکی از ورزشگاه‌های نوین قطر که از فناوری‌های روز برای تأمین انرژی آن استفاده شده است، ورزشگاه لوسیل آیکانیک نام دارد، این ورزشگاه که در دوحه پایتخت قطر ساخته خواهد شد و گنجایش 86هزار و 250تماشاچی را خواهد داشت توسط پارکینگ‌ها و غرفه‌های خدماتی محصور خواهد شد که سقف تمامی آنها را صفحات خورشیدی تشکیل می‌دهند.

این صفحه‌های خورشیدی

به اندازه‌ای انرژی تولید خواهند کرد که انرژی مورد نیاز ورزشگاه در هنگام برگزاری مسابقات را تأمین کرده و در عین حال به ساختمان‌های همسایه ورزشگاه نیز انرژی خواهد رساند.این ورزشگاه از تکنولوژی‌های دوستدار محیط زیست برخوردار است که می‌توانند هوای ورزشگاه را در حرارت غیر قابل تحمل دوحه، خنک نگه دارند. سقف توگود این ورزشگاه به سیستم عملیاتی بادگیر مانندی مجهز بوده و بخش مرکزی سقف «زین مانند» ورزشگاه از قابلیت باز و بسته شدن کامل برخوردار است. تماشاچیان از طریق 6 پل طراحی شده روی استخرهای آبی که ورزشگاه را احاطه کرده و شمایلی شناور مانند به آن داده‌اند، وارد ورزشگاه می‌شوند. دسترسی به این ورزشگاه که در شمال دوحه ساخته خواهد شد، از طریق جاده‌های اصلی و خطوط جدید مترو امکان‌پذیر خواهد بود.

قطر برای دستیابی به میزبانی جام‌جهانی 2022 با کشورهایی مانند استرالیا، ژاپن، کره‌جنوبی و آمریکا در حال رقابت بود که در نهایت شگفتی و در پی ارائه پیشنهادهای جالب برای میزبانی جام‌جهانی توانست در روز دوم دسامبر سال 2010 امتیاز میزبانی مسابقات جام‌جهانی 2022 را برای نخستین بار کسب کند..

ویژگی ورزشگاه‌های جام‌جهانی قطر

قطر 5 طرح مختلف را برای ساخت ورزشگاه‌هایی با ویژگی‌های متفاوت ارائه کرده است. یکی از این طرح‌ها ورزشگاهی است که از پوسته خارجی خاصی برای نمایش دادن تصاویر مسابقه فوتبال ساخته شده است. ورزشگاهی دیگر از روبان‌های رنگارنگی پوشیده شده است که نمادی از تیم‌های شرکت‌کننده در این رقابت‌ها خواهد بود و ورزشگاه دیگر آن به استخر، چشمه‌های آب معدنی و فروشگاه مجهز خواهد بود.نمای یکی از این ورزشگاه‌ها از بالا به صورت یک چشم است به همین دلیل آن را چشم جام‌جهانی نیز نام نهاده‌اند، این ورزشگاه با الهام از صدف‌های دریایی طراحی شده و به یک چشم بزرگ شباهت دارد.سقف این ورزشگاه قابل انعطاف بوده و نمای آن به واسطه باغچه‌های اطراف آن بسیار دیدنی است.

در طرحی دیگر ورودی ورزشگاه با پل دوستی میان قطر و بحرین در ارتباط است؛ پلی که قطر را به خاک همسایه‌‌اش وصل می‌کند و یکی از شگفتی‌های معماری جهان به شمار می‌رود.

انرژی اکثر این ورزشگاه‌ها از خورشید تأمین خواهد شد و هر یک از آنها از سیستم کنترل اقلیمی برخوردار خواهد بود که با وجود کویری بودن شرایط آب و هوایی، دمای ورزشگاه را زیر 27درجه سانتی‌گراد نگاه خواهد داشت.
پس از برگزاری رقابت‌های جام‌جهانی 2022 برخی از قطعات این ورزشگاه‌ها جدا شده و به منظور بهبود سطح ورزش فوتبال به دیگر کشورها انتقال خواهند یافت.

نگاهی به طرح‌های کشور کوچکی مانند قطر که کمتر از یک بیستم کشور ما وسعت دارد شاید سبب شود که مسئولان ورزش کشور در طرح‌های خود یک بازبینی گسترده صورت دهند.

بدین ترتیب که ضمن تلاش بیشتر برای پایان دادن به طرح ساخت استادیوم‌های نیمه کاره بخشی از تلاش‌های خود را بر ساخت استادیوم‌های نوین متکی بر انرژی خورشیدی متمرکز کنند. این نوع استادیوم‌ها در کشور ما نیز می‌توانند از کارایی بالا برخوردار بوده و صرفه جویی گسترده در بخش انرژی را برای ما به همراه داشته باشند.