به گزارش ایسنا، صالحی در این مراسم بتدا با سلام بر روح پر فتوح امام راحل و شهدای عزیز، ایام شهادت اباعبدالله (ع) را تسلیت گفت.
وی در ادامه گفت: یکی دیگر از اصول ما در سیاست خارجی یاوری مظلوم و مبارزه با ظلم است. این حقیقت در طول تاریخ هزاران ساله ملت ایران آثاری دیرپا و شاخص از خود به جای گذاشته است. اگر آلان صحبت دفاع از حقوق ملت فلسطین است منبعث از این اصول است؛ ما پیرو مکتبی هستیم که آزادی و آزادگی اساس آن است. هم‌چنین رهایی از تمامی «ایسم‌ها» و چنگ زدن به حبل المتین یکی دیگر از این اصول است. دوران غلام حلقه به دوش بودن تمام شده است و این مساله موجب شده تا خواب را به مستکبران حرام کند. آن‌ها نمی‌دانند که تکیه ما بر«نعم المولی و نعم الوکیل» ما را از گزند آن‌ها مصون کرده است.
صالحی خاطرنشان کرد: ایران مهد تجلی حقوق بشر است. ملتی که باور آن این است که گرفتن حیات از یک انسان به مثابه نابودی همه انسان‌هاست و بالعکس، این ملت نیاز به موعظه بی پایه و اساس حقوق بشر از جانب مدعیان دروغین ندارد. شاهد این مدعا شهادت خیل عظیمی از هموطنان‌مان در چابهار است.
سرپرست وزارت امور خارجه با بیان این که برخی از اصول سیاست خارجی‌مان منبعث از قرآن کریم و سیره نبوی است، تصریح کرد: اصل توحید، نفی سبیل، عزت و سیادت اسلامی، بهره‌گیری از روش‌های مسالمت‌آمیز و رعایت احترام متقابل و نزاکت بین‌المللی، وفای به عهد و رفتار دوستانه با ملت‌هایی که در اندیشه دشمنی نیستند و غیره از جمله این اصول است.
او ادامه داد: دولت اسلامی نباید در روابط خارجی خود به گونه‌ای رفتار کند که اصل عزت اسلامی مخدوش و کم رنگ شود. از اهداف و اصول دیگر که در سند چشم‌انداز بیست ساله کشور آمده است، تعامل سازنده با نظام بین‌المللی در سطوح دو جانبه، منطقه‌یی، بین‌المللی و با سازمان‌های بین‌المللی است. باید تلاش کنیم این اهداف و اصول را به کار گیریم تا آرمان‌های خود را تا آن‌جا که ممکن است با توجه به عرف و هنجارهای بین‌المللی و امکانات محیطی محقق کنیم.
صالحی از اتخاذ سیاست موازنه مثبت به عنوان زمینه‌ساز حضور فعال در صحنه‌های بین‌المللی و مشارکت موثر در سازمان‌ها، نهادها و رژیم‌های بین‌المللی سخن گفت و افزود: این زمینه‌سازی موجب می‌شود تا فرایندهای بین‌المللی برای حل و فصل مناسبات و اختلافات بین‌المللی فراهم شود.
معاون رئیس‌جمهور و رییس سازمان انرژی اتمی با اشاره به بیانیه تهران درباره تبادل سوخت اظهار کرد: بیانیه تهران با ارشادات مقام معظم رهبری و مدیریت حکیمانه رییس‌جمهور محقق شد اما ضعف منطق سیاسی طرف مقابل در مقابل حکمت سیاسی ما برای جهانیان روشن شد و برای پوشاندن این ضعف متاسفانه دست به استفاده ابزاری از شورای امنیت زدند. معتقدیم در جهان امروز دوره هژمونی و برتری یک قدرت بر مبنای توازن نظامی به سر آمده است. دوران جدید دورانی با مجموعه‌ای از بازیگران دولتی و غیردولتی است که در آن شبکه‌های پیچیده‌ای از همکاری و تعارض وجود دارد و برتری و تسلط، دیگر مفاهیم کارآمدی برای توضیح مفاهیم بین‌المللی نیستند. این حقیقت که تحریم‌ها تاثیر چندانی علیه ایران نداشته است موید این باور است.
وی گفت: جمهوری اسلامی ایران با پیروی از رهنمودهای امام راحل و رهبر همام خود خواستار برقراری روابط سازنده با تمام کشورهای جهان که آن‌ها را به رسمیت شناخته است.
صالحی در ادامه به بخشی از سخنان امام راحل در صحیفه نور در رابطه با چگونگی و شرایط ارتباط ایران با کشورهای دیگر براساس اصول همزیستی مسالمت‌آمیز اشاره کرد و افزود: برای این امر اساسی‌ترین رکن اعتمادسازی است که نیازمند زمان و آزمودن است. اعتمادسازی در عرصه دیپلماسی و سیاست خارجی سرمایه ارزشمندی است؛ باید اولویت‌های سیاست خارجی خود را به گونه‌ای تنظیم کنیم که حداکثر کارآمدی را از خود نشان دهد. معتقدم باید توجه اول‌مان به کشورهای همسایه و جهان اسلام باشد.
سرپرست وزارت خارجه با اشاره به این مطلب به دو کشور عربستان سعودی و ترکیه اشاره کرد و گفت: این دو کشور در جهان اسلام از جایگاه و وزنه شاخصی برخوردارند. عربستان سرزمین وحی و قبله‌گاه مسلمین و از وزنه‌های اقتصادی جهان است و مستحق برقراری رابطه ویژه سیاسی با ایران است. ایران و عربستان می‌توانند با یکدیگر بسیاری از مشکلات منطقه‌ای و بین‌المللی را حل و فصل کنند.
او درباره ترکیه نیز گفت: ترکیه قدرتمند و با مردمانی غیور و موقعیتی استراتژیک و مشترکات عقیدتی و فرهنگی با ایران است و هر گونه ارتباط با این کشور می‌تواند به طور متقابل سودآور باشد.
صالحی در ادامه به رابطه با چین و روسیه اشاره کرد و گفت: این دو کشور به دلایل مختلف و متعدد جایگاه خاصی دارند که مستلزم توجه ویژه سیاسی‌اند. هم‌چنین کشورهای دیگری هستند که به دلایل فراوان از جمله موضوع انرژی خواستار روابطی مستحکم با ایران هستند. به عنوان مثال اگر ترکیه عضو اتحادیه اروپا شود ایران بزرگ‌ترین همسایه اتحادیه اروپا خواهد بود که تبعات سیاسی فراوانی به همراه خواهد داشت و باید زمینه مدیریت این تبعات از همین حالا دیده شود.
وی هم‌چنین خطاب به اتحادیه اروپا گفت: امیدواریم هر چه زودتر این اتحادیه شیوه تقابل را در قبال ایران کنار گذاشته و تعامل را در پیش گیرد چرا که نافع‌تر است.
صالحی تصریح کرد: یک وزارت خارجه قوی مستلزم داشتن نیروی انسانی شایسته، لایق و متعهد است.
او با اشاره به اولویت‌های منطقه‌ای، جهان اسلام و بین‌المللی تصریح کرد: نام بردن از بعضی از کشورها به این مفهوم نیست که کشورهای دیگر در جهان اسلام و در منطقه و جهان به ویژه کشورهایی که روابط موثر و ویژه‌ای با آن‌ها داریم از نظر دور هستند. کشورهایی مثل سوریه، لبنان، عراق، پاکستان، افغانستان، آذربایجان و غیره از این جمله هستند و حرکت در این مسیر جزو رهنمودها و هدایت‌های مقام معظم رهبری که شخصیتی بسیط هستند، راهنمایی‌های موثر فکری، معنوی و مادی رییس‌جمهور و توجهات قانونی مجلس موثر نخواهد شد. همکاران‌مان در وزارت خارجه تمام تلاش‌شان بر این استوار است که منویات مقامات ارشد کشورمان را به بهترین وجه پیاده کنند.
سرپرست وزارت خارجه کشورمان در ادامه از خدمات ارزشمند و ماندگار منوچهر متکی و نیز کسانی که قبل از او عهده‌دار مسئولیت در وزارت خارجه بوده‌اند تقدیر و تشکر کرد.
صالحی گفت: بی شک حیات طیبه بهترین پاداشی است که برای خدمات انجام شده نصیب افراد می‌شود. هم‌چنین از محمود احمدی‌نژاد نسبت به حسن ظن و اعتمادش تقدیر می‌کنم. بی شک پاسداشت این اعتماد مسوولیت سنگینی است که برعهده‌ام گذاشته شده است تا این رسالت سنگین را بر دوش گرفته و خدمت خداپسندانه به کشورش داشته باشم.
سرپرست وزارت خارجه با اشاره به آیه شریفه «لکیلا تأسوا على مافاتکم و لا تفرحوا بما آتاکم» تصریح کرد: خودمان را به خداوند می‌سپاریم و نباید افسوس بخوریم اگر جابه‌جایی انجام می‌شود. هر چند که از این جابه‌جایی هم خوشحال نیستیم، ما خود را سرباز انقلاب می دانیم، اگر شعار نباشد.32 سال است که ما مشغول خدمت هستیم و در همه احوال خدا توفیق خدمتگذاری را به من داده است و همیشه سعی کرده‌ام از اسلاف خود درس بگیرم. چرا که معتقدم اگر بر روی شانه‌های اسلاف خود بایستیم افق بلندتری را می بینیم. یقینا ما هیچ گاه از تجارب و اندوخته‌ها و علم متکی در این مدتی که عهده‌دار مسوولیت وزارت خارجه بودند و سایر وزیران قبلی خود را بی‌نیاز نمی‌بینیم و همواره از وجودشان سعی می‌کنیم به نحو اتم (کامل‌ترین) بتوانیم استفاده کنیم.
محمدرضا رحیمی ـ معاون رئیس جمهور ـ نیز در این مراسم تاکید کرد: متکی قبل از سفر سنگال در صحبت مشروحی که با رییس جمهور داشته‌اند در جریان تغییرشان قرار گرفته و می‌دانستند که صالحی در چنین روزی معارفه خواهند شد.
او گفت: امروز همه جمع شده‌ایم که از متکی تشکر کنیم و به صالحی خوشامد بگوییم. وزارت خارجه به همان سبکی که متکی در دولت نهم و دهم طراحی و پی‌ریزی کرد توسط صالحی به کارش ادامه خواهد داد. روش و نوع کار و سیاست همان است که از قبل بوده است. ما دنبال تغییر نیستیم؛ اما دنبال تحول در پی تحول هستیم که توسط برادر عزیزمان متکی شکل گرفت و ان‌شاالله به وسیله صالحی تحولات بیش‌تر رقم زده خواهد شد.
معاون اول رئیس‌جمهور با اشاره به آن چه در مطبوعات پس از برکناری منوچهر متکی ـ وزیر پیشین امور خارجه ـ مبنی بر این که چرا در زمانی که وی در سفری کاری بوده است، حکم برکناری‌اش صادر شده است؟ اظهار کرد: هرگز چنین نیست و چنین نخواهد بود. صحبت مشروحی میان متکی و رییس‌جمهور قبل از سفر سنگال شکل گرفت و وقتی وی به سنگال رفت می‌دانست که صالحی در چنین روزی معارفه می‌شود و این اتفاق خواهد افتاد.
وی تصریح کرد: مسئولان جمهوری اسلامی ایران به گونه‌ای خدمت می‌کنند که تا آخرین لحظه بدون این‌که خم به ابرو بیاورند در تلاش هستند و انگار تازه منصوب شده‌اند و این‌که گفته می‌شود در حالی که او در سفر بوده‌اند چنین تصمیمی گرفته شده هرگز چنین نبوده است. هیچ مسوولی بدین وضع از مسوولیتش خداحافظی نمی‌کند. چون جنبه اخلاقی ندارد. جمهوری اسلامی ایران برپایه دوستی و مروت نهادینه شده و همه ما به دنبال مهر و محبت هستیم و یکی از شعارهای دکتر احمدی‌نژاد مهرورزی است. جای متکی در دولت محفوظ است و با نظر رییس‌جمهور درباره به عهده گرفتن مسوولیت دیگری مذاکره کرده است و امیدواریم بعد از رفع خستگی سفر و استراحت این مسوولیت مشخص و به یکی از امور در دولت دعوت خواهد شد.
رحیمی ادامه داد: امیدوارم متکی بیش از وزارت خارجه منشا خدمت در مسئولیت‌های بعدی باشد و این پیمان را ببندیم که همه در هر مسوولیتی هستیم صالحی را برای خدمت بیش‌تر یاری کنیم. ما با آمدن صالحی به دنبال این هستیم که خدمت بیش‌تری شکل بگیرد و از همه برادران عزیز و مدیران و معاونان حاضر در وزارت خارجه و رییسان ادارات تقاضا داریم دستان پرعطوفت‌شان را به دستان پرمحبت صالحی گره بزنند و برای کاری بزرگ‌تر و ایفای نقشی بیش‌تر تلاش کنند.
رحیمی گفت: صالحی دانشمندی توانا در عرصه‌های گوناگون است و خدمات شایسته‌ای داشته است و امروز بنا دارد یک‌بار دیگر پس از 30 سال خدمت همه تجربیات و توان خود را مصروف اعتلا و ارتقا در وزارت خارجه کند.
او اضافه کرد: وزارت خارجه پیشانی نظام ما در خارج است و این پیشانی منور و روشن است منهای برخی ناملایماتی که برخی نابه کار برای لکه‌دار کردن این پیشانی روشن انجام داده‌اند اما نتوانسته‌اند مانع کار و تلاش و ماموریت ماموران وزارت خارجه در اقصی نقاط دنیا شوند.
وی خاطرنشان کرد: قطعا از امروز به بعد در یک دوره‌ای جدید شاهد تحول و تغییرات جدیدی در عرصه جهانی خواهیم بود. به برکت یک‌دلی و یک‌جهتی همه مردم ایران در سراسر کشور و به حرمت امام حسین (ع) و یاران و اصحاب و اجدادش تا حضرت ولی عصر (عج)، همه نصرت خداوند در میدان خدمت نصیب صالحی شود. امیدواریم میان صالحی و برادران‌مان در وزارت خارجه پیوند و همدلی صورت گیرد.
معاون اول رئیس‌جمهور گفت: وزارت خارجه امروز تبدیل به یک درخت تنومند شده است که شاخه‌های آن در همه نقاط کشور و دنیا گسترده است.
رحیمی در ابتدای این مراسم با تسلیت ایام تاسوعا و عاشورای حسینی و شهادت تعداد قابل توجهی از هموطنان‌مان که برای عزاداری حاضر شده بودند و به ناحق و بی‌گناه در خاک و خون غلتیدند شهادت این عزیزان را به همه مردم ایران و مردم سیستان و بلوچستان و خاندان آن‌ها و به‌خصوص به مقام معظم رهبری تسلیت گفت.
وی گفت: امروز برای تقدیر از برادری خدوم، عاشق به نظام جمهوری اسلامی ایران و دوستدار و معتقد به ولایت فقیه و رهبری مقام معظم رهبری این‌جا هستیم. منوچهر متکی در همه ایامی که در هر مسند و جایگاهی از جمله مجلس شورای اسلامی، سفارت‌های جمهوری اسلامی ایران در کشورهای مختلف، معاونت وزارت خارجه و به عنوان وزیر خارجه در پنج سال گذشته بود زحمات زیادی را متحمل شد. قرار است با حضور متکی که امروز جایش این‌جا خالی است در مراسم اصلی به عنوان تودیع ایشان که بناست از همه اعضای دولت و با حضور رییس‌جمهور برگزار شود به عنوان تودیع و معارفه از وی تقدیر شود. هم‌چنین از عمق وجودم و با وجود رفاقت 30 ساله‌ای که با او دارم از زحماتش تقدیر و تشکر می‌کنم.
او در ادامه خاطرنشان کرد: امروز به معرفی کسی می‌پردازم که شخصیتش برای همه عیان و مشخص است چه در زمانی که رییس دانشگاه صنعتی شریف در دو دوره بود و چه زمانی که در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و یا زمانی که در کنفرانس اسلامی ماموریت داشت و اکنون نیز در سازمان انرژی اتمی مشغول هست. صالحی یکی از افتخارات دولت در متانت و سلامت نفس است و در بین همه دولت‌یان کم‌نظیرند. بر حسب مرسوم که یکی می‌آید و یکی جا و مقامش را تحویل می‌دهد و تا بوده همین بوده و اگر بنا بود این‌طور مشاغل و مسندها ثابت باقی بماند در کشور هرگز تغییر و تحولی اتفاق نمی‌افتاد، این تحول صورت گرفته است.
معاون اول رئیس‌جمهور ادامه داد: وزارت امور خارجه وزارتخانه‌ای است که پس از انقلاب مدیران متعددی را به خود دیده و امروز نوبت به علی‌اکبر صالحی عزیز رسیده که در پی مساعی و تلاش‌های متکی طرحی نو خواهد انداخت و کاری به مراتب بیش‌تر از گذشته برای نظام انجام خواهد داد.
وی خاطرنشان کرد: وضعیت ما امروز ویژه، خطیر و در عین حال پربرکت است. از یک طرف در کنار تحریم‌های متعدد که شدیدترین تحریم‌ها در حق ایران اعمال می‌شود وضعیتی به مراتب بهتر از قبل از تحریم‌ها را داریم. در همین ایام قانون اجرای هدفمندی یارانه‌ها که آغازش بنا به اعلام ریاست جمهوری در آینده نزدیک است آغازی مبارک در دل شدیدترین تحریم‌هاست که توسط قدرت‌های بزرگ در حق ایران اعمال می‌شود. ما با رهنمودهای مقام معظم رهبری و لطف دکتر احمدی‌نژاد همه تهدیدها را تبدیل به فرصت کرده‌ایم.
رحیمی اظهار کرد: برادران ما در وزارت خارجه شاهد هستند که همه تهدیدها تبدیل به فرصت شده است و در چنین شرایطی قانون هدفمندی یارانه‌ها با رعایت کامل دهک‌های پایین جامعه به زودی آغاز می‌شود و همان‌طور که در عاشورا و با انقلاب امام حسین(ع) بزرگ‌ترین تحول تاریخی رخ داد، رخداد دیگری در ایام شهادت سالار شهیدان نمایان می‌شود و آن هم یک انقلاب در اقتصاد و معیشت مردم است و به لطف دعای شما در این ایام گامی اساسی در تحول اقتصادی کشور برداشته خواهد شد که به محض طی اولین مرحله و مراحل بعدی نتیجه مطلوب و مبروک آن را ملاحظه خواهیم کرد.
هم‌چنین سید امیرمنصور برقعی ـ قائم مقام و سرپرست معاونت اقتصادی وزارت امور خارجه ـ در سخنانی در مراسم تودیع و معارفه منوچهر متکی ـ وزیر پیشین امور خارجه ـ و دکتر علی‌اکبر صالحی ـ سرپرست وزارت خارجه ـ اظهار کرد: منوچهر متکی همکاری برجسته، متدین، معتقد به مبانی و اعتقادات ولایی، فعال و ملتزم بودند و این مراسم که با حضور بسیاری از عزیزان از داخل وزارت خارجه و مدیران و معاونان و کارکنان آن تشکیل شده است مراسمی است برای تودیع یک دوست.
وی اظهار کرد: هم‌چنین این مراسم برای خوشامدگویی به برادر دیگری با همان ویژگی‌هایی که برای متکی برشمردم است تا بتوانند مسیری که در گفت‌وگوها و جلساتی مبنی بر ایجاد تحول در وزارت خارجه برقرار بوده است را با اقتدار بیش‌تری تبیین کنند.
برقعی گفت: صالحی برای همه شناخته شده است و ضمن آرزوی توفیق بیش‌تر برای متکی و مسالت بهترین آرزوها و خیرها برای توفیق صالحی امیدواریم در خدمتگذاری مستدام باشند.
قائم مقام وزارت امور خارجه، گفت: متکی همواره همه آن چه در توان برای دفاع از آرمان‌های انقلاب اسلامی داشتند، انجام داده است. شاید اگر متکی این‌جا بود و در یک کلام می‌خواستند مطلبی را بگویند به این شعر اشاره می‌کردند :"وفا کنیم و ملامت کشیم و خوش باشیم/ که در طریقت ما کافری است رنجیدن".
وی ادامه داد: اعتبار این چرخش‌ها آنقدر کم و کمرنگ است که در ازای اصل، جوهر و ماهیتی که در وجود هر یک از ما وجود دارد، جایی برای خودنمایی پیدا نمی‌کند و بی‌تردید برای همکاران‌مان در وزارت خارجه این آرزو را داریم که به عنوان یک نهاد قانونی که محور کار خارجی کشور است کانون هماهنگ در عرصه سیاست خارجی کشور باشد تا قادر باشند تمام توان ملی را بسیج کنند و نقش هماهنگ‌کننده و بسترساز را برای بروز و ظهور این توان داشته باشند. این‌ها از جمله بحث‌هایی است که در ضرورت تحول در وزارت خارجه مطرح شده است.
در این مراسم، محمدرضا رحیمی ـ معاون اول رئیس‌جمهور ـ و علی‌اکبر صالحی ـ سرپرست وزارت خارجه، معاون رییس‌جمهور و رییس سازمان انرژی اتمی ـ به همراه سید امیرمنصور برقعی ـ قائم مقام وزارت خارجه ـ وارد سالن شدند.
این در حالی بود که حاضران و به ویژه خبرنگاران و نمایندگان رسانه‌های گروهی مختلف از همراهی نکردن و حضور نیافتن منوچهر متکی در مراسم تودیعش سوال می‌کردند.
* پس از تلاوت آیات کلام‌الله مجید، برقعی ـ قائم مقام وزارت امور خارجه ـ که در کنار رحیمی و صالحی قرار گرفته بود، اداره برنامه را به عهده گرفت.
برقعی گفت: "با توجه به این‌که کسی را برای اجرای این برنامه پیش‌بینی نکرده‌اند، قرعه به نام من خورده است."
* در این مراسم معاونان وزیر پیشین امور خارجه از جمله آهنی، آخوندزاده، انصاری، شیبانی، خرمشاد و مهمان‌پرست، مصطفوی، شیرزادیان، قشقاوی و نیز آیت‌الله تسخیری و تعدادی دیگر از مدیران کل و کارکنان وزارت خارجه حضور داشتند.
* در میان حاضران اعضای کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی دیده نمی‌شدند.
* علی‌اکبر صالحی در ابتدای سخنانش در اظهاراتی جالب به عنوان میزبان به حاضران در این مراسم خیرمقدم گفت.
* برقعی در پایان مراسم با تاکید بر این‌که مراسم تودیع دیگری برای متکی برگزار می‌شود، ادامه داد: هم‌چنین از سوی شورای معاونان وزارت خارجه هدیه‌ای برای متکی در نظر گرفته شده بود که به جلسه تودیع اصلی موکول می‌شود.
* رحیمی در ابتدای سخنانش در این مراسم با توجه به حضور نیافتن متکی گفت: "قرار گذاشتیم حاضر شوند و ان‌شاءالله در حد وظیفه و تکلیف از وجود شریف ایشان به حد مطلوب و مقتضی تقدیر خواهد شد."