عده‌ای دیگر هم که از سیل آسیب ندیدند، در تلاش بودند راهی برای دریافت وام‌هایی پیدا کنند که برای زلزله‌زدگان این شهرستان
در نظر گرفته شده است. ریگانی‌ها در 2 ماه گذشته هر حادثه‌ای را که ممکن بود، در شهرستان خود تجربه کردند؛ اول زلزله، بعد سیل و در آخر هم توفان شن که البته به‌نظر می‌رسد توفان شن با توجه به وضع آب و هوایی منطقه به امری عادی برای آنان تبدیل شده است و هر‌سال با آن روبه‌رو می‌شوند.
هرچند به گفته مسئولان شهرستان بین زلزله و سیل‌زدگان منطقه چادر، پتو، موکت، برنج و کنسرو توزیع شده است، اما آسیب‌دیدگانی که در خود شهرستان ریگان یا روستاهای نزدیک به آن زندگی می‌کنند از کمبود کمک‌ها گلایه دارند. در شهر ریگان با کمی فاصله از فرمانداری خانواده‌هایی زندگی می‌کنند که بر اثر سیل اتاق‌های کاهگلی خود را به‌طور کامل از دست داده‌اند و با فروکش کردن سیلاب در میان گل‌های باقی‌‌مانده در جست‌وجوی وسایل زندگی خود هستند. این افراد می‌گویند که تنها کمکی که دریافت کردند، چادرهای هلال احمر بود. مردم روستای ناصریه در نزدیکی ریگان 10 روز بعد از سیل هنوز بخت آن را پیدا نکرده بودند که تمام وسایل خود را از خانه‌های خشت و گلی بیرون بکشند و کف خانه‌هایشان مانند یک باتلاق، وسایل‌شان را بلعیده بود. درباره آسیب‌های حوادث طبیعی 2 ماه گذشته در ریگان با محمد برزنگ، فرماندار این شهرستان، به گفت‌وگو پرداختیم.
- به‌نظر می‌رسد بعد از چند هفته که بلایای طبیعی گوناگون در منطقه ریگان اتفاق افتاد، این منطقه در نیمه دوم بهمن‌ماه آرام شده باشد.
بله. در 2 هفته اول بهمن پس‌لرزه‌ها متوقف شدند. سیل هم فروکش کرد. البته توفان شن به مزارع اندکی خسارت زد. تلفاتی که این حوادث داشت فقط به زلزله 29 آذر مربوط می‌شود که 4 نفر در آن کشته شدند.
- سیل در ریگان تلفات جانی نداشت؟
نه. چون هم مردم آماده بودند و هم ما هشدار داده بودیم و آمادگی نسبی برای مقابله با آن وجود داشت.
- خسارت سیل بیشتر در چه بخش‌هایی بود؟ برآوردی از میزان خسارت‌ها صورت گرفته است؟
بیش از هزار دام سبک و سنگین تلف شدند. 1300 هکتار از مزارع آسیب دیدند. همچنین سیل به حدود 500 هکتار از باغ‌ها آسیب رساند. البته خسارت وارده به مزارع شدیدتر بود و باغ‌ها بیشتر در حد خراب شدن حصارها و دیوارها آسیب دیدند. 42 قنات منطقه بین 30 تا 100 درصد تخریب شدند که از میان آنها آب 14 قنات دوباره جریان پیدا کرده است. آب 12 قنات هنوز جاری نشده که مشغول مرمت آنها هستیم.
24 قنات هم هر چند در جریان سیل‌آسیب جدی ندیدند اما آب آنها کم شد. مشکل قنات‌ها این است که مرمت آنها اگر به تاخیر بیفتد، احیا دشوارتر می‌شود. به همین دلیل جهاد کشاورزی به سرعت در حال مرمت قنات‌هاست.
- به خانه‌های مردم تا چه اندازه خسارت وارد شد؟
در داخل بعضی از خانه‌ها آب رفت و وسایل‌شان آسیب دید که به این خانواده‌ها اقلامی مثل پتو، موکت و چادر داده شد.
- آماری از تعداد چادرها و پتوهای توزیع شده بین سیل‌زدگان دارید؟
حدود 600 تخته چادر بین سیل‌زدگان توزیع شد. همچنین براساس جمعیت خانواده‌ها به آنان پتو و حدود 800 بسته غذایی دادیم.
- چادرها در اختیار سیل‌زدگان روستایی نیز قرار گرفت یا بخش‌های خاصی را برای اسکان آنان در نظر گرفتید؟
امکان برپایی اردوگاه وجود نداشت، چون زیرساخت‌هایی مثل آب و برق باید برای آن در نظر گرفته می‌شد. مشکلات امنیتی هم پدید می‌آورد. بنابراین چادرها را در همان روستاها توزیع کردیم.
غیر از خانه‌های خشت و گلی، بقیه خانه‌ها خشک شده و صاحبان آنها به خانه‌هایشان برگشته‌اند. برای حدود 2 هزار خانه خشت و گلی نیز بعد از زلزله 29 آذر پرونده تشکیل شد تا بهسازی شوند. توزیع چادر یک کار موقت است اما بهسازی خانه‌ها به‌عنوان یک اقدام زیربنایی دنبال می‌شود. بعد از زلزله بم بیش از 10 هزار خانه در این منطقه بهسازی و بازسازی شد. 14 هزار و 500 خانوار روستایی و عشایری، براساس آمار سال 85 در منطقه ریگان‌زندگی می‌کنند که بهسازی خانه آنان را در اولویت قرار دادیم.
- هنوز نیاز به چادر برای اسکان خانواده‌ها در منطقه وجود دارد؟
الان دیگر نه، به همه کسانی که در کانون زلزله بودند یا بر اثر سیل، خسارت مستقیم دیدند چادر داده شده است، اما چون هنوز وحشت از زلزله وجود دارد بعضی‌ها بدشان نمی‌آید چادر داشته باشند. نگرانی‌های روانی مردم دیگر برطرف شده است.
- برآوردی کلی از میزان خسارت مالی سیل بهمن‌ماه وجود دارد؟
نمی‌شود به شکل کلی آمار ارائه کرد،چون در بخش‌های گوناگون خسارت به‌وجود آمده است. مثلا خسارت باغ‌ها و مزارع باید به شکل دقیق بررسی شود که زمان می‌برد.
- برآورد تقریبی از میزان خسارات ندارید؟
ستاد حوادث غیر مترقبه کرمان خسارت سیل و زلزله به ریگان و فهرج را در مجموع نزدیک به 10 میلیارد تومان برآورد کرده است، البته همان طور که گفتم این آمار قطعی نیست و ممکن است مقداری کم و زیاد شود.
- برای آسیب‌دیدگان، وام یا کمک مالی هم در نظر گرفته شده است؟
برای خانه‌هایی که تخریب شدند وام در نظر گرفته شده که قرار است بلاعوض باشد، اما هنوز پرداخت آن قطعی نشده است، به عبارت دیگر مقدماتی برای تخصیص تسهیلات انجام شده، اما طرح هنوز در هیات دولت در حال بررسی است، ولی برای بازسازی قنات‌ها اعتبار خوبی در نظر گرفته شده است و ما هم کار در این بخش را شروع کردیم.
- اعتبار این بخش چقدر است؟
فعلا 200 میلیون تومان در نظر گرفتند. مقداری از اعتبارات خشکسالی را هم برای قنات‌ها استفاده می‌کنیم. به‌دلیل خشکسالی چند سال اخیر در بخش کانال‌کشی و لوله‌گذاری آب هم اقداماتی انجام شده است. الان برای بیشتر موتور پمپ‌ها حداقل یک کیلومتر لوله‌گذاری شده است. در مرحله بعدی هم امیدواریم با ادامه این فعالیت‌ها آب با کمترین هدررفت به مزارع و باغ‌ها برسد.
- با توجه به همین مدت کوتاهی که از تبدیل شدن ریگان به شهرستان می‌گذرد، چه فعالیت‌های زیرساختی برای مقابله با حوادثی مانند سیل و زلزله باید انجام شود؟
یکی از زیرساخت‌های اصلی راه است، همچنین با توجه به قرار گرفتن این منطقه روی گسل زلزله باید ساخت و سازهای جدید را در دستور کار قرار داد که پیگیر آن هستیم و سازمان مسکن در این بخش فعالیت می‌کند. فضاهای آموزشی را نیز باید تقویت کنیم. 56 مدرسه استاندارد در شهرستان داریم و 46 مدرسه غیراستاندارد، 10 مدرسه نیز بر اثر سیل و زلزله غیرقابل استفاده شده است، به همین دلیل دانش‌آموزان در کانکس و چادر درس می‌خوانند.
- این مدرسه‌ها بیشتر در چه مناطقی وجود دارد؟
هم در شهر از این مدارس داریم، هم در روستاهای مجاور که کلاس‌هایشان دایر است اما فضای مناسبی ندارند. بچه‌هایی از زلزله دچار وحشت شده بودند که به همین دلیل تصمیم گرفتیم فضای آرام‌تری برای آنان فراهم کنیم تا به درسشان ادامه دهند.
- اعتباری برای بازسازی این مدارس در نظر گرفته شده است؟
پیگیری شده است، اما همان طور که می‌دانید مدتی طول می‌کشد تا اعتبارها به دستمان برسد.
- جدای از آسیب‌های مربوط به سیل و زلزله چه مشکلاتی در شهرستان ریگان وجود دارد که با رفع آنها، این منطقه از محرومیت خارج می‌شود؟
خشکسالی سال گذشته به محصول منطقه که خرماست، خیلی ضربه وارد کرد و آن بخشی از محصول که برداشت شد هم در سردخانه‌ها باقی ماند.
- چرا این محصول به بازار مصرف وارد نشد؟
نمی‌دانم، ولی چون خرمای ما صادر هم می‌شود، بخشی از این مشکل به بازار جهانی مربوط است. احتمال دارد بدون حساب و کتاب واردات را آزاد کرده باشند.