همشهری آنلاین: عمر فعالیت شکارچی پیر ستاره‌های دنباله‌دار سازمان ناسا، استارداست- نکست، به صورت رسمی به پایان رسید، فضاپیمایی که طی دوران فعالیت خود بیش از پنج میلیارد کیلومتر را پشت سر گذاشت

به گزارش خبرگزاری مهر، استارداست که آخرین مخابره خود را به زمین در 24 مارچ 2011 انجام داده است، طی 12 سال سفر فضایی به منظور تعقیب و شکار ستاره‌های دنباله‌دار، پنج میلیارد و 69 میلیون کیلومتر را پشت سر گذاشته و از این رو به کهنه کارترین شکارچی ستاره‌های دنباله‌دار ناسا شهرت یافته است.

"لیندلی جانسون" مدیر اجرایی برنامه استارداست-نکست و دیسکاوری در دفتر مرکزی ناسا در واشنگتن می‌گوید این انتهای عملیات استارداست است اما در واقع آغاز دوران تکامل علمی است که به واسطه اطلاعات جمع آوری شده توسط این فضاپیما به خود شکل گرفته است. گنجینه داده‌های علمی که از این فضاپیما به دست آمده است برای برنامه ریزی سفرهای آینده به اعماق فضا و به دیگر سیاره‌ها بسیار گرانبها است.

سفرهای اول و دوم

استارداست، فضاپیمای 300 کیلوگرمی ناسا در هفتم فوریه 1999 سفر 12 ساله خود را آغاز کرد در آن زمان ماموریت اصلی این فضاپیما سفر به نزدیکی سیارکی به نام "آنفرانک"، سپس حرکت به سوی مشتری و نمونه برداری از ذرات ستاره دنباله‌دار وایلد 2 بود. این ماموریت در سال 2006 با موفقیت به پایان رسید و این فضاپیما کپسول نمونه‌های خود را به زمین بازگرداند تا نمونه‌های جمع آوری شده را در اختیار دانشمندان قرار دهد.

ناسا با توجه به وضعیت مناسب استارداست و وجود مقادیر زیادی سوخت، نام و ماموریت جدیدی را در اختیار فضاپیما قرار داد: استارداست-نکست باید به سوی ستاره دنباله‌دار تمپل 1 می‌رفت، ستاره دنباله‌داری که در سال 2005 نیز در ماموریت Deep Impact مورد بازبینی قرار گرفته بود و از این رو به اولین ستاره دنباله داری مشهور شد که دوبار مورد مشاهده نزدیک قرار گرفته است.

تاریخچه مطالعات "دنباله دار"

دانشمندان از دهه 1980 در تلاش برای شکل دادن به ماموریتی برای مطالعه بر روی ستاره‌های دنباله‌دار بودند. طی این دوران تلاش‌های متعددی برای آغاز چنین ماموریتی انجام گرفت تا در نهایت در پاییز 1995 پروژه استارداست به تایید نهایی رسید و ساخت فضاپیمای استارداست یک سال بعد آغاز شد.

هدف اولیه استارداست ستاره دنباله دار وایلد 2 انتخاب شد زیرا فرصت نادری برای مشاهده طولانی مدت این ستاره در هنگام عبور نزدیک آن از کنار خورشید به وجود آمده بود.

تجهیزات

استارداست به همراه دو سری مشابه از تراشه های سیلیکونی 10 در 16 سانتیمتری به فضا پرتاب شد، بر روی هر یک از این تراشه‌ها نام یک میلیون انسان که به گونه‌ای در توسعه عمومی این برنامه نقشی داشتند، حک شده بود. یک جفت از این تراشه‌ها در درون فضاپیما قرار داشت و جفت دیگر به همراه کپسول نمونه‌ها به زمین بازگشت.

از دیگر تجهیزات علمی موجود در این فضاپیما می‌توان به دوربین مسیریاب، تحلیل گر غبارهای سیاره‌ای و بین ستاره‌ای، ابزار کنترل جریان غبار، نمونه بردار استارداست و آزمایشگاه علمی دینامیک اشاره کرد.

پایان سفر

مسئولیت نهایی استارداست مصرف بقایای سوخت موجود در مخازن و لوله‌ها بود. از آنجایی که در بی وزنی هیچ ابزار دقیقی برای تعیین مقدار سوخت وجود ندارد، مسئولان این ماموریت از مدل‌های مصرف سوخت استفاده کرده و با محاسبه تاریخچه پرواز فضاپیما متناسب با مسافت و زمانی که این فضاپیما در سفر بوده، میزان سوخت مصرف شده را تعیین کردند. چنین محاسباتی می‌توانند در سفرهای فضایی آینده به مسافت‌هایی دورافتاده‌تر نقش مهمی را ایفا کنند.

استارداست تمامی ماموریت‌های خود را با موفقیت به پایان رسانید و اکنون برای سازندگانش در مرکز سیستم‌های فضایی لاکهید مارتین به نمونه‌ای از استقامت و پایداری تبدیل شده است.

"تیم لارسون" از مرکز JPL ناسا که در کنترل ماموریت‌های استارداست مشارکت داشته می‌گوید: این لحظه‌ها درست به صحنه‌های پایانی فیلم‌های وسترن شباهت دارند، زمانی که قهرمان داستان سوار بر اسب رو به سوی غروب آفتاب در دوردست‌ها می‌راند، با این تفاوت که در فضا خورشیدی برای غروب کردن وجود ندارد.

منبع: همشهری آنلاین