با اینکه در پی بالاگرفتن اختلاف نظر در مورد اینکه چه گروه‌هایی از پزشکان در کشور ما مجاز به انجام عمل جراحی ترمیمی بینی هستند، رئیس سازمان نظام پزشکی از تشکیل یک کمیته سه‌جانبه برای بررسی این موضوع در این سازمان و اعلام نظر در این مورد تا آخر ماه پیش خبر داده بود؛ اما هنوز تکلیف این موضوع معلوم نشده و حتی اینکه کدام مرجع باید در مورد این صلاحیت قضاوت کند نیز مورد اختلاف است.
در کشور ما رینوپلاستی یا همان جراحی پلاستیک بینی طرفداران زیادی دارد. با این اوصاف، این جراحی تاکنون توسط متخصصان گوش و حلق و بینی، فوق تخصص‌های جراحی ترمیمی (پلاستیک) و جراحان فک و صورت انجام می‌گرفته است.
اما اعلام این خبر که به علت بروز برخی شکایت‌ها، سازمان نظام پزشکی قصد دارد با تشکیل کمیته‌ای به این ابهام پاسخ گوید که در بین سه گروه تخصصی جراحان پلاستیک، جراحان فک و صورت و جراحان گوش و حلق و بینی کدام یک مجاز به عمل جراحی ترمیمی بینی هستند، ظاهرا خبر از چالشی جدید در میان دست‌اندرکاران سلامت کشور می‌داد. در متن خبر تاکید شده بود که نتایج این جلسه به زودی اعلام خواهد شد.
اختلاف وزارت بهداشت و نظام پزشکی
اما در پی خبر اعلام شده از سوی سازمان نظام پزشکی، وزارت بهداشت با ارسال نمابری مخالفت خود را با دخالت سازمان نظام پزشکی اعلام کرد. در این نمابر آمده بود: «براساس قانون، تعیین استانداردهای پزشکی و شرح وظایف رشته‌های مختلف پزشکی از اختیارات وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی است و طبق قانون سازمان نظام پزشکی، در بخش شرح وظایف، صرفا مشارکت در تدوین آیین‌نامه‌ها و دستورالعمل‌های نظارتی در مورد مطب‌ها، موسسات درمانی و بهداشتی و دیگر مراکز پاراکلینیک در بخش خصوصی بر عهده سازمان نظام پزشکی قرار گرفته است.»
وزارت بهداشت اضافه کرده بود: « با توجه به اینکه جراحی بینی حتما در یکی از موسسات پزشکی ذکر شده در این قانون انجام می‌شود و نظر به اینکه این موضوع قبلا در مجموعه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مورد بررسی و تصمیم‌گیری قرار گرفته است، لذا هرگونه اظهارنظر و اقدام در این زمینه بر عهده وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی است و هرگونه تصمیم‌گیری از سوی مراجع دیگر فاقد ضمانت اجرایی و پشتوانه قانونی است.»
این اطلاعیه نشان‌دهنده اختلافی بود که البته مدت‌هاست در زمینه‌های مختلف میان مسئولان وزارت بهداشت و سازمان نظام پزشکی وجود دارد.
شاه‌بیت این اختلافات، ماجرای تعیین تعرفه‌ها بود که هنوز هم حل نشده است. این بار اما ظاهرا ماجرا آنقدر جدی نیست که سازمان نظام پزشکی جبهه دیگری در برابر وزارت بهداشت ایجاد کند.
چنانکه خبری از تشکیل کمیته‌ای که قرار بود درباره جراحان مجاز به رینوپلاستی تصمیم‌گیری کند، منتشر نشد؛ به‌رغم اینکه این جلسه هفته گذشته برگزار شد.
عقب‌نشینی سازمان نظام پزشکی
ظاهرا جراحان پلاستیک پشت پرده دخالت سازمان نظام پزشکی در این ماجرا بوده‌اند.
دکتر کلانتر هرمزی رئیس انجمن جراحان پلاستیک ایران در گفت‌وگو با گروه سلامت به تشکیل کمیته سه جانبه اشاره می‌کند و می‌گوید: «دلیل تشکیل این کمیته سه جانبه دو موضوع متفاوت بود. یک دلیل آن این بود که انجمن جراحان فک و صورت کنگره‌ای را چند هفته قبل از تشکیل این کمیته تشکیل دادند و خارج از چارچوب قانونی تخصصشان تمام عناوین آن را زیبایی انتخاب کردند، در حالی‌که محدوده دخالت این جراحان در ناحیه زیبایی صورت نیست. 80 تا 90 درصد موارد انتخاب شده توسط آنها مربوط به زیبایی صورت می‌شد اما این کار در چارچوب وظایف جراحان پلاستیک کشور است.»
وی با بیان اینکه جراحان پلاستیک نیز با مراجعه به نظام پزشکی اعتراض خود را مطرح کردند، چون سازمان نظام پزشکی مسئول دفاع حرفه‌ای بین رشته‌هاست، می‌گوید: «موضوع دیگری که در این کمیته مورد بررسی قرار گرفت، مباحث مربوط به جراحی زیبایی بینی بود و اینکه آیا متخصصین گوش و حلق و بینی اجازه جراحی زیبایی دارند یا خیر.»
دکتر کلانتر هرمزی ادامه می دهد: «البته این موضوع چندین سال است که در حال بررسی است و نباید برای این دو مسئله جلسه همزمان تشکیل می‌شد چون طرح دو موضوع کاملا متفاوت است. همچنین در این جلسه در یک طرح کلی نظر بر این شد که تمام موضوعات حرفه‌ای به جای روزنامه‌ها و صدا و سیما در سازمان نظام پزشکی مطرح شود و دیگر اینکه بحث حدود و اختیارات رشته‌های تخصصی در وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مطرح شود.»
رئیس انجمن جراحان پلاستیک ایران با اشاره به اینکه سازمان نظام پزشکی محلی قانونی برای این نیست که بخواهد تعیین کند که چه تخصصی باید چه عمل جراحی را انجام دهد، نتایج جلسه برگزار شده در سازمان نظام پزشکی را این‌طور اعلام می‌کند: «در این کمیته قرار شد که فقط مشکلات صنفی در نظام پزشکی حل شود و اینکه بحث برنامه‌های آموزشی رشته‌های مختلف در وزارتخانه مطرح شود.»
جلسه‌ای که هنوز تشکیل نشده
ظاهرا این مسئله مورد توافق است که جراحان فک و صورت نباید عمل رینوپلاستی انجام دهند، اما متخصصان گوش و حلق و بینی چه؟ رئیس انجمن جراحان پلاستیک می‌گوید مقرر شده برای تعیین محدوده اختیارات جراحان گوش و حلق و بینی برای انجام عمل زیبایی بینی بین این گروه از جراحان و جراحان پلاستیک جلسه‌ای تشکیل شود.
دکتر کلانتر هرمزی تاکید می‌کند که تمام دامنه جراحی پلاستیک در اختیار جراحان پلاستیک است، چون رشته تخصصی آنها همین است، اما می‌گوید: «تعدادی از متخصصین گوش و حلق و بینی هم به دلیل اینکه دوره جراحی زیبایی بینی را دیده‌اند مجاز به انجام این عمل هستند، منتها تعداد آنها هنوز اعلام نشده است.»
به گفته دکتر کلانتر هرمزی انجمن جراحان پلاستیک نیز قبلا اعلام کردند متخصصینی از رشته گوش و حلق و بینی مجاز به عمل جراحی هستند که دوره آن را دیده باشند. این مطلبی است که رئیس سازمان نظام پزشکی هم چندی پیش به آن اشاره کرده بود.
دکتر سید شهاب‌‌الدین صدر در پاسخ به اینکه سازمان نظام پزشکی چه کسانی را مجاز به انجام عمل جراحی بینی می‌داند، گفته بود: «آنچه مسلم است جراحان پلاستیک و جراحان گوش و حلق و بینی که معمولا دوره جراحی ترمیمی بینی را هم می‌گذرانند مجاز به عمل جراحی ترمیمی بینی هستند اما در مورد جراحان فک و صورت و اجازه فعالیت آنها در این زمینه ابهام وجود دارد.»
جراحان در اعلام تخصص خود صادق باشند
«هر متخصصی اعم از متخصصان جراحی پلاستیک، متخصصین گوش و حلق و بینی و جراحان دهان و فک و صورت باید آنچه را که در پروانه پزشکی آنها قید شده روی سر‌نسخه و در مطبشان و همچنین در کارت ویزیتشان قید کنند. دیگر استفاده از اصطلاحات پلاستیک بینی، پلاستیک صورت، لیپو‌ساکشن و... ممنوع است چون هیچ کدام از اینها مربوط به تخصص نمی‌شوند بلکه مربوط به زیر‌گروه‌های تخصصی هستند.»
دکتر کلانتر هرمزی این جملات را می‌گوید و ادامه می‌دهد: « طبق مصوبات این کمیته همچنین باید جلوی تبلیغات غیرمجاز در رسانه‌ها و نشریات گرفته شود و این تبلیغات باید فقط در چارچوب چیزی باشد که در پروانه پزشکی قید شده است. ما باید به بررسی این موضوع بپردازیم و ببینیم که چقدر از اعمال جراحی زیبایی بینی در کشور به صورت غیرعلمی انجام می‌شوند، چقدر از اعمال جراحی بدون اینکه بیمار هیچ نیازی به آنها داشته باشد انجام می‌شود و اینکه این جراحی‌ها چه عوارض وخیمی را برای بیمار به همراه دارند.
به گونه‌ای که اگر به پرونده بیمار قبل از عمل جراحی مراجعه کنیم، می‌بینیم که بیمار اصلا نیازی به عمل جراحی نداشته و متاسفانه موارد متعددی وجود دارد که بینی به جراح سپرده شده و وضعیت بینی به مراتب بدتر شده به گونه‌ای که تنفس بیمار از بین رفته است و شخص دچار عوارض جبران‌ناپذیر و غیرقابل اصلاح تنفسی بینی شده است که دیگر قابل اصلاح نیست.»
عدم امکان محدودیت برای متخصصان گوش و حلق و بینی
اگرچه نوک پیکان انتقاد به سمت جراحان فک و صورت است و اینکه این جراحان مجاز به عمل جراحی ترمیم بینی نیستند، اما جراحان پلاستیک ادعا می‌کنند حتی همه جراحان گوش و حلق و بینی هم نباید به این عمل دست بزنند و فقط کسانی مجازند که دوره‌های خاص گذرانده باشند.
با این حال اینکه چنین دوره‌هایی کجا برگزار می‌شوند و بیماری که مراجعه می‌کند چگونه می‌تواند بفهمد که پزشک این دوره ها را گذرانده یا نه و اینکه آیا تعداد جراحان ترمیمی در کشور آنقدر هست که پاسخگوی مراجعات مردم باشد، هنوز روشن نیست و به همین خاطر هم محدودیت جراحان گوش و حلق و بینی برای عمل رینوپلاستی بعید است به این زودی‌ها عملی شود.
دکتر کلانتر هرمزی ضمن بیان اینکه جراحان پلاستیک تنها متولی جراحی پلاستیک در کشور هستند و متخصصان این رشته هم طولانی‌ترین دوره علمی را در این زمینه می‌بینند به گروه سلامت می‌گوید: «ما این مجوز را تنها به افرادی می‌دهیم که دوره این کار را دیده باشند، حال اینکه چطور دوره این کار باید گذرانده شود ممکن است جزو مباحث همین نشستی باشد که هنوز تشکیل نشده است.
ممکن است که از بین 900 متخصص گوش و حلق و بینی 20 تا 30 نفر گواهی لازم را برای این جراحی داشته باشند و مجاز به انجام عمل جراحی شوند، مگر اینکه همه افراد دوره لازم را ببینند که برای داوطلبان برنامه‌ریزی لازم انجام شده است و این امر توسط وزارت بهداشت اعلام خواهد شد.»
با همه این اوصاف، رئیس انجمن جراحان پلاستیک تاکید می‌کند: «به طور کلی ما مخالف انجام عمل جراحی زیبایی توسط هیچ کدام از این گروه‌ها نیستیم. چیزی که اهمیت دارد این است که این جراحان تنها به ذکر تخصص خودشان که در پروانه پزشکی‌شان قید شده بپردازند و از ذکر عنوان جراح زیبایی خودداری کنند. به این ترتیب مردم هم گمراه نمی‌شوند.»