در گزارش اتحادیه جهانی مخابرات در حوزه شاخص‌های توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات که سال 2010 منتشر شده آمده است، ایران از میان 159 کشور مورد ارزیابی با امتیاز 08/3 با 2پله صعود در رتبه 84 جهان و رتبه 13 در میان کشورهای منطقه آسیا و اقیانوسیه قرار گرفته است.با توجه به گسترش فناوری‌های ارتباطی ، تلفن‌همراه در ایران هم‌اکنون یک تکنولوژی برتر شناخته شده است، اگرچه این وسیله در زمان گذشته به‌عنوان یک کالای لوکس در زندگی ما به حساب می‌آمد اما به‌تدریج بعد از گذشت 18 سال رشد فزاینده، امروز در دسترس همه اقشار جامعه به‌عنوان یک کالای ضروری قرار دارد. هم‌اکنون بیش از 50 میلیون مشترک تلفن‌همراه در کشور وجود دارندکه از خدمات 3 اپراتور استفاده می‌کنند.آنچه در ادامه می‌آید گفتوگو با دکتر داوود زارعیان، استاد دانشگاه و مدیرکل روابط عمومی شرکت مخابرات ایران درباره جایگاه کنونی تلفن‌همراه در ایران است.
- به‌عنوان یک متخصص در حوزه ارتباطات، کارکرد تلفن‌همراه در جامعه کنونی را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
خوب است؛ چون طی سال‌های گذشته روند رو به‌رشد و مطلوبی داشته است. من فکر می‌کنم که در حال حاضر استفاده از تلفن همراه در کشور به وضعیت نسبتاً مطلوبی رسیده؛ یعنی اگر ما روند فناوری اطلاعات را در ایران بررسی کنیم مشاهده می‌شود که هرچه جلوتر می‌رویم کاربردهای این وسیله ارتباطی محسوس‌تر می‌شود؛ البته هنوز تا رسیدن به نقطه مطلوب فاصله داریم. این به دو دلیل عمده است؛ یکی اینکه از نظر فنی و امکاناتی که دراختیار مردم قرار داده‌ایم هنوز به آن حد مطلوب نرسیده است و دوم اینکه در حوزه فرهنگسازی و بسترسازی برای استفاده از امکانات به اندازه کافی کار نشده است.
- چند درصد از مناطق کشور تحت پوشش تلفن‌همراه است و چند نفر از افراد جامعه نیز از این وسیله ارتباطی استفاده می‌کنند؟
از نظر پوشش 100 درصد شهرها تحت پوشش هستند و بیش از 40 هزار کیلومتر از جاده‌های کشور تحت پوشش قرار دارد و در حوزه روستایی نیز بیش از 35 هزار روستای کشور تحت پوشش شبکه تلفن‌همراه قرار دارد. اما در بحث ضریب نفوذ تلفن همراه 72 نفر از هر 100 نفر درحال حاضر دارای تلفن همراه هستند؛ یعنی ضریب نفوذ تلفن همراه در ایران حدود 72 و این ضریب نفوذ نسبتاً خوبی است.
- نظر شما درباره آینده این تکنولوژی در جهان و ایران چیست؟
تکنولوژی تلفن همراه درحال حاضر به سمت شبکه‌های (LTE) پیش می‌رود؛ در واقع شبکه‌هایی که امکان باند وسیع و پهنای باند زیادی را برای مشترکین فراهم می‌کند. درحال حاضر در کشور فنلاند به عنوان تولید‌کننده اصلی تجهیزات تلفن‌همراه، به راحتی انتقال 60 مگابیت پهنای باند ازطریق تلفن‌همراه فراهم شده است.
- آیا فرهنگ استفاده از تلفن‌همراه در ایران هماهنگ با تکنولوژی آن ایجاد شده است؟
هنوز فاصله داریم اما طی سال‌های اخیر پیشرفت نسبتاً خوبی داشته‌ایم. همانطورکه مستحضر هستید این فناوری از سال 72 و 73 وارد کشور شده؛ از 18 سال قبل و دوره‌ای وارد کشورمان شد که فقط قشر خاصی از آن استفاده می‌کردند؛ ابتدا مسئولین رده بالا و پزشکان و هم‌اکنون استفاده از این تکنولوژی همگانی شده است.
- باتوجه به آماری که بیان شد و پوشش 72 درصدی، آینده را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
امروزه بعضی از افراد جامعه تا 4گوشی تلفن‌همراه دارند و بقیه مردم هم به سوی اضافه کردن خطوط می‌روند. طبیعی است که تلفن همراه ظرفیت ضریب نفوذ 120درصد را دارد؛ یعنی اینکه همه مردم صاحب تلفن همراه بشوند و بخشی از آنها بیش از 2 یا 3سیم کارت را داشته باشند.
هرچند که در سیم‌کارت‌های نسل جدید امکان اینکه هر نفر یک سیم‌کارت داشته باشد و این یک سیم‌کارت را بتواند تقسیم کند به شخصی، خانواده‌ای و اداره‌ای وجود دارد اما با وجود این خیلی از مشترکین ترجیح می‌دهند که از چند خط استفاده کنند؛ یک خط برای کاربردهای شخصی، یک خط برای کارکردهای اداری و یک خط برای کارکردهای خاص. اکنون دنیا این تجربه را پشت سر گذاشته و برخی از کشورهای اروپایی ضریب نفوذ 120 درصد را تجربه کرده‌اند.
- شما و خانواده نیز حتما از تلفن‌همراه استفاده می‌کنید. این وسیله را تا چه حد درگفت‌وگو با اعضای خانواده یا محل کار و وضعیت کاری مورد استفاده قرار می‌دهید؟
ما در واقع باید خانواده را تقسیم کنیم. خود من به‌دلیل ماهیت کارم بخش زیادی از کارم با تلفن‌همراه انجام می‌شود. در مکالمات بسیار استفاده می‌کنم و بین ساختمان‌ها که جابه‌جا می‌شوم مثلاً در آن زمان‌ها پاسخ می‌دهم؛ از جی. پی.آر.اس و اینترنت استفاده می‌کنم. ای‌میل‌هایم را در تلفن‌همراه چک می‌کنم. پرداخت‌های بانکی را کلاً ازطریق تلفن‌همراه انجام می‌دهم؛ تا جایی که سری خدماتش ایجاد شده و پیامک هم جز وسایل و ابزار عادی است که مورد استفاده قرار می‌دهم و در چند شبکه خبررسانی و اطلاع‌رسانی هم عضو هستم که اخبار را برایم ارسال می‌کنند.
- شما برای استفاده از تلفن‌همراه در کلاس درس ممنوعیت هم قائل هستید؟
معتقدم، البته ممنوعیت نه به معنای اینکه اجازه ندهیم دانشجو تلفن همراه همراهش باشد اما بهره‌برداری در کلاس نباید داشته باشد.
- نظر شما راجع به تبریک‌های نوروز 1390 چیست؟ 16میلیارد تومان درآمد برای 48 ساعت برای اپراتورها عملاً در پی داشته است. فکر می‌کنید نسبت به کشورهای دیگر این افزایش پیامک چه پیامدی روحی و روانی در جامعه دارد؟
16 میلیارد تومان در 48 ساعت صحیح نیست. مطبوعات در اعلام این مبلغ و مدت زمان اشتباه کرده‌اند.16میلیارد در 16روز بود نه در 48ساعت. این باید اصلاح شود.
هنوز پیامک در ایران کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرد. حجم پیامک در دنیا خیلی بالاتر از اینهاست و سرانه پیامک ما در ایران روزانه حدود 3 یا 4 پیامک برای هر مشترک است که خیلی کم است. ببینید ما 35 میلیون تلفن همراه در ایران داریم و حدود 140 تا 150 میلیون پیامک در روز داریم که سرانه پیامک هنوز پایین است. پیامک به چند دلیل در دنیا محبوب است؛ اول اینکه هزینه‌اش نسبت به تماس تلفنی پایین‌تر است. دوم اینکه خیلی از حرف‌هایی که نمی‌شود بیان کرد از طریق پیامک بیان می‌شود و به دلیل محدودیتی که رسانه‌های چاپی و رسانه‌های دیداری و شنیداری دارند و امکان انتقال پیام نیست پیامک جایگزین شده پس کاربرد پیامک هنوز در کشور ما ظرفیت توسعه بیشتری دارد.
اما ازنظر تبریک عید نوروز ما باید این نکته را مد نظر قرار دهیم که کشوری بودیم در سال‌های دور، فرهنگ ارسال کارت تبریک و نامه خیلی خوب بود که در این سال‌ها پیامک جانشین آنها شده است. البته اکنون تکنولوژی را هم در این قضیه بی‌تقصیر نگذاریم. وقتی که کسی پیامکی را می‌نویسد و می‌تواند آن را برای همه ارسال کند و برای تمام کسانی که در حافظه گوشی‌‌اش هستند بفرستد به‌اصطلاح نشان می‌دهد که این هم تأثیر داشته است.