تاریخ انتشار: ۱۳ اردیبهشت ۱۳۹۰ - ۰۹:۰۸

حمید ضیایی‌پرور: آنتن‌های BTS موبایل در شهر، برای شهروندان مضر است یا نه؟ این اساسی‌ترین سؤالی است که اکنون مردم با آن مواجهند.

 شورای شهر تهران اخیرا جلسه‌ای در باره تجمیع دکل‌های مخابراتی در تهران برگزار کرد که هدف اصلی این شورا، حفظ سلامت شهروندان و البته بهبود مبلمان شهری ذکر شد. با این حال وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، سازمان انرژی اتمی و وزارت بهداشت این ادعا را قبول نداشته و می‌گویند که آنتن‌های مذکور اصلا ضرری برای شهروندان ندارد. ماجرا تا جایی پیش رفته که مدیرعامل شرکت مخابرات ایران در داخل منزل مسکونی‌‌اش آنتن BTS نصب کرده تا غیرمستقیم به مردم بگوید این وسیله بی‌ضرر است.

رئیس مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت درباره مباحث مطرح شده مبنی بر تأثیر آنتن‌های BTS موبایل بر سلامت انسان، گفت: مطالعات نشان می‌دهد که آنتن‌های موبایل در اطراف خود چگالی انرژی بیش از حد مجاز تولید نمی‌کنند. دکتر کاظم ندافی در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به مطالعات انجام شده درباره تأثیر آنتن‌های BTS موبایل بر سلامت انسان، گفت: نتایج مطالعات انجام شده حاکی از آن است که چگالی انرژی آنتن‌های BTS موبایل از حد مجاز استاندارد ملی کمتر است. همچنین سازمان بهداشت جهانی و سازمان‌های مرتبط بین‌المللی تأیید می‌کنند که این‌ آنتن‌ها در اطراف خود چگالی انرژی بیش از حد مجاز تولید نمی‌کنند و به‌طور کلی ضرری برای سلامت انسان ندارند. اما در عین حال توصیه می‌شود آنتن‌های BTS موبایل در نزدیکی مدارس و کودکستان‌ها نصب نشود و به‌عنوان یک توصیه علمی حداقل در فاصله صد متری از این مکان‌ها نصب شود.وی در پایان گفت: لازم است مردم در ارتباط با تمام وسایلی که امواج الکتریکی یا میدان الکتریکی و مغناطیسی از خود ساطع می‌کنند موارد احتیاطی را در نظر بگیرند.

طرح تجمیع دکل‌های مخابراتی

شورای شهر تهران قصد دارد که با طرح تجمیع دکل‌های مخابراتی از تعداد اینگونه تأسیسات مخابراتی در شهر تهران بکاهد و علاوه بر تأمین سلامت شهروندان، مبلمان شهری نیز رعایت شود و این در حالی است که مسئولان وزارت ارتباطات و سازمان انرژی اتمی عنوان می‌کنند که آنتن‌های موبایل به هیچ وجه سلامتی شهروندان را تهدید نمی‌کنند و نمایندگان مجلس نیز می‌گویند تاکنون گزارشی از عوارض ناشی از مجاورت با این آنتن‌ها اعلام نشده است.

رگولاتوری: موردی نیست

این در حالی است که پیش از این مدیرکل نظارت بر سرویس‌های رادیویی سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی از رعایت استاندارد تشعشعات آنتن‌های BTS خبر داد و به مهر گفت: در بررسی‌های انجام پذیرفته شده از آنتن‌های BTS هیچگونه موردی مبنی بر عدم‌رعایت استاندارد تشعشعی این تجهیزات مشاهده نشده است. وی ادامه داد: تمامی بررسی‌های انجام شده توسط سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی به سازمان انرژی اتمی ایران ارسال شد که پس از بررسی‌های انجام شده مورد تأیید آن سازمان نیز قرار گرفته است.

سازمان انرژی اتمی: مردم نگران نباشند

سال گذشته سازمان انرژی اتمی اعلام کرد که با توجه به بررسی‌های به عمل آمده، شرایط نصب و بهره‌برداری از آنتن‌های BTS در ایران به‌گونه‌ای است که در شرایط فعلی و بر مبنای اطلاعات تأیید‌شده توسط مجامع علمی جهانی، مردم می‌توانند بدون نگرانی با استفاده از این فناوری سودمند ارتباط برقرار کنند.

همراه اول:بی‌خطر است

سید حسن سید موسوی، مدیرکل دفتر تحقیقات و مطالعات راهبردی شرکت ارتباطات سیار نیز در تشریح امواج الکترومغناطیسی و حدود آستانه مجاز تابش آنها تأکید کرد که امواج ناشی از گوشی‌های موبایل و همچنین سایت‌های BTS در زمره امواج فرکانس‌های رادیویی RF قرار دارند که به هیچ وجه اثر تخریبی روی بافت‌های زنده نداشته و تنها باعث افزایش دمای ناحیه‌ای از بدن می‌شوند که در معرض تابش قرار گرفته است.

تأثیر امواج موبایل بر بدن

تأثیر تابش میدان‌های الکترومغناطیسی و امواج موبایل و سایت‌های BTS بر سلامتی انسان موضوعی است که پاسخ قطعی به آن داده نشده است. به گزارش مهر، بدن انسان به بسیاری از محرک‌ها به‌عنوان بخشی از زندگی پاسخ می‌دهد و اگر این تغییرات خارج از محدوده مکانیزم جبران بدن باشد اثر بیولوژیکی آن می‌تواند منجر به خطر سلامتی (روانی، جسمانی و اجتماعی) شود.
مهم‌ترین نتایج تحقیقات علمی نشان می‌دهد میزان تشعشعات میدان‌های فرکانس رادیویی تأثیری بر آغاز و یا رشد تومورهای سرطانی ندارد و مطالعات تجربی روی سلول‌ها و حیوانات نیز نشان می‌دهد که استفاده از موبایل تأثیر مخربی بر قلب، خون و سیستم ایمنی بدن نداشته است.

گفته می‌شود محدوده مربوط به امواج ناشی از تلفن همراه و سایت‌های BTS در فرکانس‌های 3 کیلوهرتز تا 3000 گیگاهرتز در زمره امواج فرکانس رادیویی قرار می‌گیرند که این امواج غیریونیزه‌کننده است و اثر تخریبی‌ای روی بافت‌های زنده نداشته و فقط منجر به افزایش دمای ناحیه‌ای از بدن می‌شوند که در معرض تابش قرار گرفته است. تحقیقات علمی نشان می‌دهد که انرژی جذب شده در بدن ناشی از تابش سایت‌های موبایل با دور شدن شخص تا فاصله 100 متری افزایش پیدا کرده و سپس شروع به کاهش می‌کند و از طرف دیگر با افزایش فاصله انسان از سایت به‌دلیل افزایش توان گوشی برای جلوگیری از کاهش کیفیت گیرندگی، توان ناشی از گوشی باید افزایش یابد.

اثرات شناخته شده تشعشعات رادیویی بر بدن انسان شامل 3 اثر مستقیم و غیرمستقیم بر انسان و اثرات روی اشیای موجود در محیط است که می‌توان به اثرات حرارتی، غیرحرارتی و شوک و سوختگی به‌عنوان اثر مستقیم تشعشعات رادیویی اشاره کرد.
طبق تحقیقات به عمل آمده اثرات حرارتی، اصلی‌ترین اثر ملموس فرکانس‌های بالاتر از 100 کیلوهرتز روی بدن انسان است که ناشی از انتقال انرژی الکترومغناطیسی به بدن است. به عبارتی اثر حرارتی، ناشی از گرم شدن بدن انسان در اثر جذب انرژی امواج رادیویی خواهد بود.

اما در اثرات غیرحرارتی میدان به‌طور مستقیم بافت‌های بیولوژیک بدن را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد بدون آنکه گرمای قابل توجهی ایجاد کند. در بحث شوک و سوختگی نیز ممکن است تأثیرات ناشی از تماس با اشیای هادی مانند قطعات فلزی واقع شده در میدان‌های الکترومغناطیسی باشد به همین دلیل توصیه می‌شود که در میدان‌های الکترومغناطیسی و در فرکانس‌های تا 100کیلوهرتز از تماس با اشیای هادی و قطعات فلزی نظیر حصارهای فلزی، دیش‌ها، آنتن‌ها و تجهیزاتی مانند خودرو جلوگیری شود.

در مورد اثرات غیرمستقیم بر انسان نیز باید گفت که این نوع اثرات معمولا بر قطعات و یا تجهیزات کاشتنی مانند دستگاه‌های تنظیم‌کننده ضربان قلب، پمپ‌های انسولین و دیگر سخت افزارهایی که در بدن انسان به کار گرفته می‌شوند تأثیر می‌گذارند.بعضی از اثرات امواج فرکانس رادیویی بر پروتئین‌های غشاء و حرکت یون‌ها در میان غشاء ها هنگامی در سلول ظاهر می‌شود که شدت این امواج باعث تولید حرارت قابل‌توجهی شود به‌طوری‌که درجه حرارت بدن بیش از حد نرمال (37درجه سانتی‌گراد) شود.

برخی شواهد نشان می‌دهد که تشعشعات فرکانس رادیویی در سطوحی که توسط تلفن همراه تولید می‌شود روی کانال‌های یونی و پروتئین‌های غشاء نورون‌ها در مغز تحت شرایط نرمال نیز اثر می‌گذارد. این تأثیرات ممکن است باعث تغییرات ظریفی در عملکرد سلول شود اما میزان اهمیت این تأثیرات در سلامت انسان هنوز مبهم است.

استفاده از تلفن همراه ممکن است اثرات زیان‌آوری روی عملکردهای ادراکی انسان مانند حافظه و تمرکز ایجاد کند اما با این وجود مطالعاتی که تشعشعات امواج فرکانس رادیویی با سطح پایین یعنی محدوده فرکانس موبایل 800مگاهرتز تا 2 گیگاهرتز را روی حیوانات بررسی کرده‌اند، تأثیری در عملکردهای ادراکی گزارش نکرده‌اند.

نتایج تحقیقات وزارت بهداشت

وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در تاریخ 22 بهمن 89 از بررسی اثر تشعشعات آنتن‌های موبایل بر سلامت شهروندان خبر داد و گفت: هفته آینده در این راستا جلسه‌ای با وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات برگزار می‌شود تا گزارش علمی نهایی در مورد این موضوع ارائه شود.این در حالی است که با گذشت بیش از 2ماه ازآن وعده هنوز گزارش مذکور به مردم و رسانه‌ها داده نشده است.