تأکید دولت بر نحوه عملیاتی شدن این وعده، همواره بر مسکن مهر بوده که طی سال‌های گذشته با جدیت تمام در حال آماده‌سازی است. با دکتر‌محمد خوش چهره اقتصاددان گفت‌وگو کرده‌ایم.
- سیاست‌های دولت برای خانه دار شدن تمام مردم را تا چه اندازه قابل اجرا ارزیابی می‌کنید؟
در حال حاضر تمام تأکید دولت بر عرضه مسکن مهر قرار گرفته و از طرفی این واحدهای مسکونی عمدتا با یک فاصله معنی دار از کلانشهرها واقع شده و یا بخش قابل‌توجهی از آنها به‌صورت مسکن روستایی در حال آماده‌سازی است. به‌نظر بنده نگاه به معضل مسکن از این بعد می‌تواند دولت را دچار اشتباه در تصمیم‌گیری کند.
- مشکل اصلی طرح مسکن چیست؟
ببینید؛ فاصله بسیار زیاد پروژه‌های مسکن مهر از شهرهای اصلی، عامل مهمی است برای اینکه صاحبان این منازل هیچ تمایلی برای سکونت در آنها نداشته باشند. از طرفی مشکل روستاهای ما در حال حاضر بی‌مسکنی نیست بلکه در آن مناطق بیشتر بحث بدمسکنی به چشم می‌خورد که باید تدابیری برای مقاوم‌سازی منازل مسکونی اندیشیده شود.
- یعنی افزایش عرضه مسکن از طریق مسکن مهر نمی‌تواند راه مناسبی برای خانه دار کردن تمام مردم باشد؟ شما چه راهکاری را در این خصوص پیشنهاد می‌کنید؟
بله؛ راهکار ریشه‌ای و اصلی عرضه مسکن به این شکل نیست. در حال حاضر یکی از اصلی‌ترین دلایل افزایش قیمت مسکن در کشور، بحث سوداگری است که تقویت آن در زمان‌های مختلف موجب افزایش قیمت زمین و به تبع آن گرانی مسکن شده است. بدنبال این گرانی خانه‌دارشدن تبدیل به یک‌رؤیا و آرزو برای مردم شده و از آنجا که بسیاری از مستأجران ناچارند بخش قابل‌توجهی از درآمد خود را صرف هزینه اجاره کنند، یک نوع نظام برده داری نوین را رقم زده است. متأسفانه طی این مدت دولت‌ها نیز از ابزارهای در اختیارشان به‌منظور کنترل این بازار سوداگری استفاده نکرده‌اند.
- پس شما چاره اصلی برای مهار افزایش قیمت مسکن را در کنترل سوداگری و نظارت دقیق‌تر بر افزایش‌های کاذب می‌دانید.
بله. اینکه یک دولتی با وجود نیات خداپسندانه و پاکی که دارد اقدام به عرضه مسکن بدون دقت بر موقعیت جغرافیایی تقاضا کند، به‌طور دائمی و ریشه‌ای راهگشا نیست. دولت‌ها ابزارهایی کارآمد مانند مالیات در اختیار دارند و از آن طریق می‌توانند جلوی افزایش قیمت در مناطق مرفه شهر و سرایت آن به سایر مناطق را بگیرند.
- بهترین راه را برای خانه دار شدن مردم در چه مواردی می‌دانید؟
به‌نظر بنده در گام اول مسکن باید از جریان سوداگری خارج شود. چرا که تکیه بر عرضه مسکن آن هم در قالب مسکن مهر با تمام محدودیت‌ها در منابع و امکانات نمی‌تواند پایانی بر برده داری نوین فعلی باشد. البته در مراحل بعد می‌توان با ارزیابی موقعیت جغرافیایی تقاضا و با درنظر گرفتن سایر شرایط از لحاظ فنی و اقتصادی اقدام به عرضه مسکن در قالب سیاست‌های یاد شده کرد.