علاوه براین کمبود منابع مالی یک مشکل اصلی در صنعت برق کشور است و این شرایط سرمایه گذاری های بخش خصوصی در ایران را نیز با موانع و مشکلاتی مواجه می کند.
با نسرین محدث مدیر دفتر مطالعات اقتصادی و تعرفه‌ها در شرکت توانیر گفتگو کرده‌ایم.
***
- در حال حاضر آخرین قیمت تولید برق در کشور چیست و تعرفه های مشترکان چگونه محاسبه میشود؟
در حال حاضر برآوردهای قیمتی موجود مربوط به سال 84 است و این آخرین محاسبات موجود است که برای هر کیلو وات ساعت هزینه تولید یک کیلووات ساعت برق معادل 330 ریال است.
این هزینه با توجه به قیمت سوخت تحویلی به نیروگاه های کشور از سوی وزارت نفت است. این هزینه درصورت محاسبه هزینه‌ای بین‌المللی بطور تقریبی و متوسط معادل 455 ریال است.
یک مترمکعب گاز معادل سه کیلووات ساعت برق تولید می کند. قیمت گاز نیز از 4 تا 12 سنت در نوسان است. البته تعرفه‌هایی که برای مصرف‌کنندگان داخلی اعمال می شود متفاوت است.
امروز کمترین تعرفه در بخش کشاورزی است که به ازای هرکیلووات ساعت معادل 170ریال است. گرانترین تعرفه داخلی نیز در بخش سایر مصارف است که بخش تجاری را شامل میشود و معادل 450 ریال است.
متوسط تعرفه هایی که از مصرف کنندگان دریافت میشود معادل 5/148 ریال است و با محاسبه هزینه قیمت واقعی تولید برق صنعت برق کشور در هر کیلووات ساعت 5/181 ریال کسری منابع دارد.
- این کسری منابع از چه محلی تامین میشود؟
کسری منابع از منابع مشخصی مثل وام بانکی ، اوراق مشارکت و کمک های دولت تامین می شود.
با این شرایط میان هزینه‌ها و سرمایه‌گذاری در صنعت برق تناسب وجود ندارد این عدم تناسب را چگونه هماهنگ باید کرد؟
یک راه حل اصلاح قیمت‌هاست که فواید مشخص و مفیدی دارد در غیر این صورت با کسری منابع مواجه می شویم. اگر تعرفه‌ها اصلاح شود علاوه براینکه به تامین منابع توسعه صنعت کمک میشود، اثر اقتصادی ملموسی در کاهش مصرف برق دارد. با این کار هزینه مصرف در بخش تولید واقعی می شود. به این ترتیب کالا در شبکه تولید صنعتی کشور و دیگر بخش‌های تولیدی با هزینه های واقعی برق محاسبه می شود و به مصرف بهینه برق در کشور و توجه مصرف‌کنندگان به بهسازی میزان مصرف منجر می شود. این اقدام در بخش‌های دیگر مصرف برق نیز مؤثر خواهد بود. کاهش مصرف به خودی خود به کاهش نیاز به سرمایه‌گذاری در صنعت برق نیز منجر میشود که با کمبود منابع مواجه است. اصلاح تعرفه‌ها در عین حال امکان جذب سرمایه‌های خصوصی را نیز افزایش می دهد. در سال جاری صنعت برق با یک هزار و 700 میلیارد تومان کسری مواجه است و این عدم تعادل نیاز به یک راه حل دارد. این درحالی است که هر سال رشد مصرف ده درصد است که رشد استانداردی در جهان نیست.
در سال جاری براساس لایحه بودجه دولت می توانست هزینه مصرف بالا را با جریمه افزایش دهد. اجرای این طرح در چه مرحله‌ای است؟
در قانون بودجه این مسئله در تبصره یازده پیش‌بینی شده بود که با مشخص شدن یک الگوی مصرف متناسب با مناطق آب و هوایی کشور مصرف بالاتر از این الگو با جریمه مواجه شود. علاوه براین براساس این مصوبه قرار بود که دو دهک اول مصرف‌کنندگان که معادل 20 درصد مشترکان برق در کشور هستند تعرفه‌ها برای آنان رایگان شود. سه دهک بعدی که شامل 30درصد از مصرف‌کنندگان میشود با تعرفه‌های سال گذشته هزینه بپردازند. در این تبصره برای دهک‌های بعدی و 50 درصد مصرف‌کنندگان جریمه‌هایی در نظر گفته شده که درصورت عدم رعایت الگوی مصرف در مورد آنان اعمال میشود. ولی این تبصره هنوز برای اجرا ابلاغ نشده است. صنعت برق برای بهسازی و مدیریت توزیع برنامه ریزی کرده است. اجرای این برنامه از مدت ها قبل شروع شده ولی به دلیل کمبود منابع با آرامی پیش می رود. ولی براساس برنامه‌ریزی‌‌ها هرسال در این زمینه برنامه‌هایی طراحی شده و اجرا میشود.