این بار وزیران کشاورزی ایران، نیجریه، مالزی و اندونزی و مقامات ارشد کشورهای ترکیه، مصر، بنگلادش و پاکستان در سومین روز از این اجلاس گرد هم آمدند و اولویت‌های مربوط به توسعه همکاری‌های کشاورزی و امنیت غذایی را مورد بحث و بررسی قرار دادند. در حاشیه این نشست، فرصتی دست داد تا با پروفسور شیخ احمد عبدالله، وزیر کشاورزی نیجریه در مورد وضعیت و مشکلات کشاورزی کشورهای عضو دی8 گفت‌وگو کنیم. شیخ عبدالله که در رشته امور مالی تحصیل کرده و 2سالی است در مسند فعلی خود جای گرفته است، نبود سرمایه‌گذاری مناسب برای توسعه و تقویت زیرساخت‌های کشاورزی را از مهم‌ترین چالش‌های پیش روی کشورهای عضو دی 8 می‌داند. وی در عین حال می‌گوید که گروه دی 8 در تلاش است برای امنیت غذایی مردم این کشورها برنامه و نقشه راه تدوین و اجرا کند. این گفت‌وگو را می‌خوانیم.
- دومین اجلاس وزرای کشاورزی کشورهای مسلمان عضو گروه دی 8 اجلاس بر اساس ضرورت اقتصادی تشکیل شده است یا ضرورت سیاسی؟
هدف اصلی این اجلاس، توسعه اقتصادی است و در راستای آن روابط سیاسی هم دنبال می‌شود، اما آنچه مهم است و در رأس کار اجلاس قرار دارد، گسترش همکاری‌های اقتصادی و تجاری بین اعضای دی 8 است.
- این اجلاس چه مواردی را مورد توجه قرار داده است؟
کشورهای عضو گروه دی 8 دور هم جمع می‌شوند تا مشکلات مشترک کشاورزی را بررسی و برای آن راه‌حل پیدا کنند. برای مثال، در این دور از گفت‌وگو‌ها به ضرورت ایجاد بانک بذر، تولید و عرضه خوراک دام مرغوب و عرضه انواع کود مرغوب اشاره شده است. همچنین کشورهای عضو به‌دنبال دستیابی و تدوین نقشه راه برای تأمین امنیت غذایی و بهبود وضعیت کشاورزی در منطقه دی 8 هستند. نقشه راه، ابزاری است که می‌توانیم از طریق آن برنامه‌هایمان را اجرا کنیم.
- ایران چه نقشی در تحقق اهداف گروه دی8 می‌تواند داشته باشد؟
ایران کشوری است که در راستای توسعه کشاورزی، گام برمی‌دارد. ایران به لحاظ پیشرفت‌های زیادی که داشته در مقایسه با سایر اعضای دی 8 دارای جایگاه خاصی است. از طرفی این کشور از تاریخی بسیار غنی برخوردار است. بنابراین ما باید ایران را به‌عنوان یک کشور بسیار مهم شناسایی کنیم؛ به خصوص که در شکل‌گیری اجلاس دی 8 تأکید زیادی دارد.
- به‌نظر شما، بزرگ‌ترین مانع توسعه کشاورزی پایدار در کشورهای عضو گروه دی8 چیست؟
برخی از چالش‌ها و موانع بین کشورهای در حال توسعه مشترک و یکسان و برخی دیگر از مشکلات فقط خاص یک کشور هستند. با این حال می‌توان گفت نبود سرمایه‌گذاری مناسب برای توسعه و تقویت زیرساخت‌های کشاورزی، مهم‌ترین چالش پیش روی کشورهای عضو گروه دی 8 است. در این کشورها ســرمایـه‌گــذاری کمی در زمینه تکنولوژی، نهاده‌های کشاورزی، تولید بذر باکیفیت و ایجاد نظام‌های مالی کشاورزی، مانند صندوق‌های کشاورزی صورت می‌گیرد.
- با توجه به تغییرات آب و هوایی، کاهش تولید و افزایش قیمت جهانی محصولات کشاورزی، آیا وقت آن نرسیده که کشورهای عضو دی 8 درباره سیاست‌های جمعیتی خود نیز تجدید نظر کنند؟
مسائل مربوط به تغییرات آب و هوایی و افزایش جمعیت غیرقابل انکار است. اکنون یک‌میلیارد نفر در جهان زیر خط فقر هستند و در گرسنگی به سر می‌برند و 2میلیارد نفر در محدوده ناامنی غذا قرار دارند. با این حال، کاهش جمعیت پاسخگوی مشکلات نیست، بلکه برای مقابله با بحران غذا باید بهره‌وری از آنچه در دنیا موجود است را افزایش دهیم و از حداکثر ظرفیت‌های کشاورزی دنیا استفاده کنیم. برای مثال با به کارگیری تکنولوژی‌های مناسب و مورد قبول در حوزه کشاورزی می‌توانیم تولیدات‌مان را دوبرابر کنیم. در این صورت است که می‌توانیم معضل افزایش جمعیت را پشت سر بگذاریم.
- اما منابع طبیعی محدود است. با این وصف، گزینه تثبیت جمعیت از نظر شما منتفی است؟
ایده محدودیت منابع، ایده جدیدی است. از دیدگاه من منابع محدود نیستند. ما می‌توانیم از طریق جلوگیری از ضایعات محصولات کشاورزی، بازگرداندن ضایعات کشاورزی به چرخه تولید و ایجاد ارزش افزوده به بهره‌وری از منابع کمک کنیم. در واقع با مدیریت بهره‌وری منابع طبیعی تجدید‌پذیر می‌شوند.
- آقای وزیر، شما تا چه حد با این گفته که ریشه بحران غذا در جهان در سیاست‌های توسعه‌طلبانه و مدل‌های اقتصادی قدرت‌های بزرگ است، موافق هستید؟
بین بحران غذا و سیاست‌های اقتصادی قدرت‌های جهانی یک ارتباطی وجود دارد و این ارتباط به قرارداد‌های تجاری بین کشورها بازمی‌گردد. از سوی دیگر، موضوع پرداخت سوبسید در این کشورها هم مطرح است. کشورهای قدرتمند و پیشرفته از ضرورت کاهش سوبسید در کشورهای در حال توسعه صحبت می‌کنند درحالی که پرداخت سوبسید در کشورشان رو به افزایش است. اجرای این سیاست موجب می‌شود کشاورزی در کشورهای در حال توسعه با سرعت لازم پیشرفت نکند.
- حجم بازرگانی کشورهای عضو گروه دی 8 حدود 6درصد برآورد شده که ناچیز است. برای بهبود روابط تجاری این کشورها در زمینه محصولات کشاورزی انجام چه اقداماتی ضروری است؟
کشورهای عضو دی8 باید ابتدا بازارها را بشناسند و به عبارتی بازاریابی کنند. در مرحله دوم باید مشخص کنند چه محصولاتی و به چه میزانی برای این بازارها تولید و عرضه شود. همچنین در مورد تولید محصولات کشاورزی لازم است استاندارد‌سازی صورت بگیرد.
- نیجریه در روابط دوجانبه‌‌اش با ایران در چارچوب برنامه‌ها و اهداف گروه دی 8، در حوزه کشاورزی چه مواردی را مد نظر قرار داده است؟
ما به‌دنبال این هستیم که همکاری‌مان را با ایران در زمینه‌های فنی و تکنولوژی در حوزه کشاورزی گسترش دهیم. در واقع، یکی از جنبه‌های روابط ایران و نیجریه، ایجاد ظرفیت‌های جدید همکاری در زمینه کشاورزی است.
- پیشنهادهای نیجریه برای این اجلاس چه بوده است؟
نیجریه از این اجلاس حمایت می‌کند و پیشنهاد ما نیز این بوده است که به جای صحبت کردن باید گام برداریم و مصوباتی که درباره‌شان صحبت کرده‌ایم، اجرایی کنیم. همچنین برای تحقق اهدافمان ساختار‌های مناسب و پایدار ایجاد کنیم.