طبق یک مطالعه که در سایت ساینس منتشر شد، با اتصال داروهای شیمیدرمانی به ذرات کوچکی به نام نانوالماسها میتوان میزان اثربخشی داروها را افزایش داد. اثر داروهای ضدسرطان خیلی زود از بین میرود، زیرا قبل از اینکه این داروها برای انجام کار خود زمان داشته باشند، سلولهای سرطانی آنها را به سرعت به بیرون تخلیه میکنند. این مقاومت دارویی در 90درصد از سرطانهای بدخیم موجب شکست درمان میشود. نانوالماسها در قالب ذرات کربنی به قطر 2تا8 نانومتر با یک ساختار هشتوجهی ناقص که بر خلاف الماس یک قابلیت چندوجهی را ارائه میدهد، بر این مشکل غلبه میکنند، زیرا پروتئینهای انتقال سلولی که معمولاً دارو را به بیرون از سلول تخلیه میکنند، نمیتوانند آنها را حمل کنند بنابراین دارو در داخل سلول باقی میماند.
دین هو، مهندس زیستپزشکی از دانشگاه نورثوسترن در اونستون ایالت ایلینویز آمریکا که رهبری این مطالعه را بر عهده داشت، میگوید که شیمی سطح نانوالماسها آنها را به ذراتی ویژه تبدیل میکند. سطوح وجهی الماسها دارای ویژگیهای متفاوتی مانند بار الکتریکی هستند. بنابراین، برای مثال، یک دارو را میتوان به یک سطح خنثی متصل کرد، در حالیکه وجه دیگر دارای یک بار الکتریکی است که به نانوالماس اجازه میدهد تا در سیالات منتشر شود. از لحاظ نظری، نانوالماسها را میتوان با یک دارو و یک واسطه بارگذاری کرد تا سلولهای سرطانی را مورد هدف قرار دهند؛ هر چند این تیم هنوز این کار را انجام نداده است.سایر نانوذراتها مانند پلیمرهای مصنوعی ساخته شده از PLGA (اسید پلیلاکتیک کوگلیکولیک) از قبل برای انتقال دارو در کاربرد بالینی استفاده میشوند، اما آنها دارای این تطبیقپذیری سطحی داخلی نیستند.
به گفته هو، نانوالماسها غیرسمی بوده و موجب التهاب نمیشوند و همچنین برای تولید در مقادیر زیاد ارزان هستند. «اولین ایده نانوالماسها استفاده از آنها بهعنوان عوامل ایجاد اصطکاک در صنعت خودروسازی بود.» دانشمندان گروه هو، داروی ضدسرطان دوکسوروبیسین را به نانوالماسها متصل کردند. آنها موشهای مبتلا به تومورهای کبدی را با این ترکیب یا با دوکسوروبیسین به تنهایی درمان کرده و میزان داروی موجود در تومورها را 2روز بعد بررسی کردند. آنها دریافتند که میزان دوکسوروبیسین در موشهای درمان شده با ترکیب نانوالماس در مقایسه با موشهایی که دوکسوروبیسین را به تنهایی دریافت کردند، 10برابر بیشتر بود و بهمدت 7روز در سطح بالا باقی ماند. تومورهای موشهایی که نانوالماس-دوکسوروبیسین را دریافت کردند، کوچکتر شدند و بهمدت طولانیتری نیز زنده ماندند.سپس گروه هو با استفاده از یک مدل سرطان سینه که نسبت به دوکسوروبیسین فوقالعاده مقاوم است، آزمایش سختتری را با نانوالماسها انجام دادند. در آنجا نیز ترکیب نانوالماس- دوکسوروبیسین بهتر کار کرد.
نانوالماسها همچنین میزان سمیبودن دارو را با آزادسازی کندتر آن به میزان قابل توجهی کاهش دادند. دوزهایی که درصورت تجویز داروی آزاد به موشها آنها را میکشت، هنگامی که با نانوالماسها منتقل شد، حتی وزن موشها را نیز کاهش نداد.اما مفهوم استفاده از نانوالماسها برای انتقال دارو هنوز در مراحل اولیه خود قرار دارد. رابرت لانگر، متخصص بیوشیمی انتقال دارو در مؤسسه فناوری ماساچوست در کمبریج، هشدار میدهد: «هنوز آنها در انسان مورد استفاده قرار نگرفتهاند. من مایلم نسبت به موادی که از قبل استفاده میشوند در آنها یک امتیاز واقعاً چشمگیری را مشاهده کنم که به تأیید اداره غذا و دارو برسد.»به عقیده زیستمهندس تیم دمینگ از مؤسسه نانوسیستمها در دانشگاه کالیفرنیا، این مفهوم ممکن است به اصلاح نیاز داشته باشد. وی خاطرنشان میسازد: «پلیمرهای مصنوعی ویژگیها و ترکیب تجدیدپذیری دارند و ما میتوانیم این ساختارها را بهطور دقیق تنظیم کنیم.».
نیچر- 9 مارس 2011