اعتراضهای مردمی در اندک زمانی سراسر این کشور را فراگرفت و مناسبات سیاسی اسپانیا را پس از 3دهه به کلی برهم زد. تظاهراتکنندگان تحت عنوان «جنبش ناراضیان» به خیابانها ریختند، در میدان اصلی شهر و روبه‌روی مراکز اصلی چادر برافراشتند و در خیابانها ماندند و به منزل نرفتند تا اینکه در انتخابات شوراهای محلی، پس از 22 سال، طعم تلخ شکست را نصیب حزب سوسیالیست حاکم بر این کشور کردند. دامنه این اعتراضات به کشور‌هایی چون فرانسه و یونان هم رسید. با این حال مقامات و رسانه‌های اروپایی همچنان این اعتراضات را صرفا اقتصادی می‌دانند.
باری مارستون (Barry Marston) سخنگوی وزارت امور خارجه انگلیس یکی از این افراد است که درگفت وگو با همشهری معتقد است خطری از جانب اعتراضات مردمی کشورهای اروپایی را تهدید نمی‌کند. از نظر او این اعتراضات طبیعی هستند. مارستون حتی دنباله‌روی اروپا از آمریکا در مسائل بین‌المللی را امری عادی می‌داند و اعتقادی به این موضوع ندارد که ادامه این روند ممکن است به تحقیر غرور ملی مردم در کشورهای اروپایی و برانگیخته شدن خشم آنان خواهد انجامید.
- با توجه به تحولات صورت گرفته در خاورمیانه و گسترده شدن دامنه اعتراضات در اروپا، چه‌وضعیتی در انتظار آینده جهان است؟
از نظر بریتانیا، حرکت‌های منطقه خاورمیانه در راستای تحقق بیشتر دمکراسی، اصلاحات و دامنه وسیع‌تر حقوق بشر و آزادی‌های اساسی به شمار می‌رود و به‌عنوان مسئله‌ای مثبت و مورد استقبال ماست. لذا بریتانیا آماده است تا به چنین حرکت‌هایی کمک و از آنها پشتیبانی کند.
- با وجود اینکه مردم در کشورهای عربی خاورمیانه آشکارا خواستار تغییر نظام هستند و اغلب شعارهایشان ماهیت اسلامی دارد، چرا رسانه‌های غربی سعی دارند این اعتراضات را اقتصادی جلوه دهند؟
من در ماه‌های گذشته این حوادث را به‌طور دقیق و کامل در شبکه‌های عربی مثل الجزیره دنبال کرده‌ام، خیلی روشن بود که جوانان در مصر، بحرین، و تونس خواهان همان حقوق و آزادی‌هایی هستند که جوانان در اروپا؛ یعنی آزادی حق ابراز نظر بی‌واهمه از بازداشت یا شکنجه، فرصت بیشتر برای مشارکت در حیات سیاسی و حق برگزیدن نمایندگانشان. اینها مطالبات مهمی هستند و آمادگی آنها برای به خطر انداختن زندگی‌شان در دفاع از این آزادی‌ها باید مورد ستایش و احترام باشد.
- در روزها گذشته، حدود هزار نفر از جوانان اسپانیایی در میدان پواراتا دل سول، مهم‌ترین میدان مادریدپایتخت اسپانیادر اعتراض به اوضاع اقتصادی این کشور تظاهرات کردند، آیا این قیام‌ها، ادامه اعتراضات خاورمیانه‌ای است؟
حتی در بریتانیا در ماه‌های گذشته ما شاهد تظاهرات گسترده توسط دانشجویان، معترضان به سیاست‌های دولت، و راهپیمایی گروه‌های دیگر بوده‌ایم. در بیشتر کشورهای اروپا چنین
راهپیمایی‌هایی قانونی هستند و جزیی اساسی از زندگی دمکراتیک مردم به شمار م روند. حق برگزاری اجتماعات و تظاهرات صلح‌آمیز یکی از مهم‌ترین حقوق اساسی است وباید مورد احترام باشد.
- کشورهای اروپایی عادت چندانی به برگزاری تظاهرات گسترده مردمی ندارند، این موج اعتراضات که جدا از رنگ و بوی اقتصادی‌اش، بیشتر سیاسی جلوه می‌کند و حتی به خاک فرانسه نیز، کشیده شده، چه راهی را دنبال خواهد کرد؟
به‌طوری که در سؤال اخیر اشاره کردم اعتراضات مسالمت‌آمیز مسئله‌ای عادی در کشورهای دمکراتیک است. مثلا خود من به این افتخار می‌کنم که در دوران دانشجویی چندین بار در چنین راهپیمای‌هایی شرکت کردم. آزادی بیان و تضمین اینکه مردم توان ارائه نظرات و اندیشه‌هایشان را داشته باشند یا اینکه اعتراض‌شان به سیاست‌های دولت را بتوانند بیان کنند یکی از اساسی‌ترین دستاوردهای دمکراسی در بریتانیاست.
در بیشتر کشورهای منطقه خاورمیانه حق رأی و حق اعتراض به‌طور واقعی وجود ندارد لذا وقتی که مردم خواهان تغییر و اصلاح می‌شوند هیچ گزینه‌ای وجود ندارد غیر از به چالش کشیدن دولت به شیوه‌های شجاعانه‌ای که شاهدش بودیم؛ لذا، دستیابی به دمکراسی حقیقی، مطالبه‌ای مهم برای ثبات و سلامت مدنی در این کشورهاست.
- با توجه به ممنوعیت حجاب و برگزاری مراسم مذهبی برای مسلمانان در برخی کشورهای اروپایی، اروپا چقدر به آزادی‌های دینی مردم احترام می‌گذارد؟
زنان برای داشتن حجاب در بریتانیا آزاد هستند و حتی در محل کار من در وزارت خارجه چند خانم محجبه کار می‌کنند و نمازخانه‌ای مجزا برای آنها اختصاص داده شده است. در بریتانیا داشتن حجاب گزینه‌ای آزاد است و احترام به این آزادی و حق انتخاب اهمیت زیادی دارد. حجاب در بریتانیا کاملا عادی است و مورد شگفتی کسی نمی‌شود. حق ایفای تعهدات مذهبی و به جا آوردن مناسک برای پیروان ادیان مختلف از نظر ما امری حیاتی و مهم است.
- علت اعمال محدودیت‌های شدید برای مسلمانان در اروپا چیست؟
قوانین کشورهای مختلف اروپا تفاوت‌هایی دارند. اما در اتحادیه اروپا مقررات سخت‌گیرانه‌ای وجود دارد که تبعیض علیه اقلیت‌های قومی و مذهبی را ممنوع می‌کند.
در سال‌های اخیر رویکرد سیاست خارجی اغلب کشورهای اروپایی ادامه سیاست‌های آمریکا بوده. این عدم‌استقلال چه تأثیری بر مردم دارد؟ آیا مردم از این روند رضایت دارند و خشم مردم درصورت ادامه این روند قابل پیش‌بینی نیست؟
بیشتر چالش‌های امروز بعد و جنبه‌های بین‌المللی نیز دارند مثل مسئله فلسطین، افغانستان، بحران اخیر در لیبی و غیره. روبه‌رو شدن با چنین چالش‌هایی به مواضع واحد و هماهنگ از طرف جامعه جهانی و کشورهای کلیدی نیازی دارد. به همین خاطر گسترش روابط نزدیک بین بریتانیا، ایالات‌متحده، اتحادیه اروپا و دیگر کشورهای جهان به یکی از پایه‌های سیاست‌های ما در بریتانیا تبدیل شده است.
- این رفتار موجب خشم مردم اروپا نسبت به وابستگی کشورشان به آمریکا نمی‌شود؟
طی دیدار اخیر آقای اوباما از بریتانیا، دیوید کامرون نخست‌وزیربه اهمیت این رابطه دوجانبه اشاره کردندولی در همان زمان به اهمیت سیاست‌های مستقل بریتانیا اشاره کردند، مثل دیدگاه‌های مختلف که در مورد حمایت بریتانیا از اصول صلح فلسطین وجود دارد. چنین دیدگاهی در مورد بسیاری از ملل اروپایی وجود دارد، در حالی‌که ما تلاش می‌کنیم تا موقعیتی مشترک در مورد مسائل اساسی پیدا کنیم چیزی وجود ندارد که ما را در داشتن موقعیتی مستقل از آمریکا در مورد آنچه برای ما مهم است متوقف کند.
- شما درخصوص اعتراضات مردمی در خاورمیانه اعلام کرده‌اید از آزادی و خواسته‌های مردم حمایت می‌کنید و حتی در حمله به لیبی شرکت داشتید. درصورت وقوع اعتراضات مشابه در کشورهای اروپایی موضع شما چیست؟!
همان طور که ابتدای این مصاحبه هم ذکر کردم مردم بریتانیا حق رای، حق اعتراض و حق آزادی بیان دارند. استفاده از این حقوق مشروع، به‌عنوان بحران یا اغتشاش در بریتانیا تلقی نمی‌شود. برعکس، ارائه نظرهای معترض وگفت‌وگوی آزاد درباره این مسائل در رسانه‌ها - بدون ترس از بازداشت - بهترین راه برای رسیدن به توافق و تجمع آرا در یک جامعه است. اگر دولتی نماینده واقعی شهروندان نباشد، یا سیاست‌های شکست خورده آن خشم مردم را برانگیخته باشد، باید سازوکاری وجود داشته باشد تا این دولت طی انتخابات آتی از قدرت کنار گذاشته شود.
چقدر احتمال می‌دهید که اعتراضات مردمی در بریتانیا به تغییر حکومت در بریتانیا منجر شود؟
مردم فرصت آن‌را دارند که هر 4 سال به دولتی جدید رأی بدهند. مخالفت‌هایی که در ماه‌های اخیر با آن مواجه بوده‌ایم بیشتر با مسائل خاصی چون اعتراض دانشجویان به تغییرات شهریه بوده است.
نظر شما درخصوص کاهش روابط با انگلیس از سوی ایران چیست؟
وقتی که تفاوت‌های سیاسی قابل توجهی وجود دارد که باید حل و فصل شود، معقول به‌نظر می‌رسد که در پی برقرار نگه‌داشتن کانال‌های باز دیپلماتیک با ایران باشیم تا این مسائل مورد بحث قرار بگیرند تا به تفاهم برسیم.