این آلودگی‌ها، باعث جهش ناگهانی در ابتلای مردم به سرطان شده و هر چند که وزارت بهداشت آمار دقیقی درباره افزایش شیوع سرطان و میزان مرگومیر در اثر آلودگی هوا نمی‌دهد اما این نخستین بار است که این وزارتخانه طی یک اطلاعیه فوری از مردم خواسته که در روزهایی که شرایط هوا در حالت اضطرار قرار دارد از منزل خارج نشوند. همچنین وزیر بهداشت با وجود اینکه افزایش مراجعان به مراکز اورژانس قلب و ریه در روزهای آلوده را مورد تأیید قرار می‌دهد، معتقد است که رابطه اثبات شده‌ای بین مرگ افراد و آلودگی هوا وجود ندارد!
در حال حاضر علاوه بر آلودگی هوا، ریزگردهای عربی نیز پس از پشت سرگذاشتن استان‌های غرب، شمال غرب و جنوب غرب به پایتخت رسیده و همراه با پسماندهای صنعتی و خانگی و امواج پارازیت ماهواره‌ای ، علل تخریب محیط‌زیست در کلانشهرها را دوچندان کرده‌اند؛ به‌طوری‌که به گفته مسئولان تا 5سال آینده، پسماندهای صنعتی نیز مانند آلاینده‌های هوای تهران و سایر کلانشهرهای ایران، عامل افزایش بیماری‌های خطرناکی مانند سرطان می‌شوند.
سرطان، سومین علت مرگ در ایران است. روزانه حدود 105نفر به‌دلیل سرطان فوت می‌کنند. سال‌های عمر از دست رفته به‌دلیل مرگ ناشی از سرطان به 650هزار سال می‌رسد و حداقل هزینه‌های این بیماری 6هزار میلیارد دلار در سال است. در سال حدود 57هزار مورد جدید سرطان در کشور پیدا می‌شود که توزیع آنها برحسب تنوع بیماری در جغرافیای کشور متفاوت است.
دکتر رشید رمضانی، رئیس اداره سرطان وزارت بهداشت، درمان و علوم پزشکی به همشهری گفت: با توجه به هزینه‌های انسانی و مادی درمان سرطان، پیشگیری از این بیماری باید جدی گرفته شود چرا که با رعایت اصول پیشگیری، میزان ابتلای به سرطان به‌میزان قابل توجهی کاهش می‌یابد.
به گفته وی، با توجه به امکانات و تجهیزات محدود، هدف اصلی وزارت بهداشت و درمان، پیشگیری اولیه است که برنامه‌های ثبت سرطان و غربالگری نیز با این هدف انجام می‌گیرد. دکتر رمضانی اطلاع رسانی در مورد راه‌های پیشگیری از سرطان را با اهمیت خواند و خواستار آگاهی رساندن مستمر و مکرر در مورد شیوه‌های پیشگیری به عموم مردم شد.
وی معتقد است که پیشگیری از سرطان لازم است و رفع عوامل ریسک‌زا و توجه بیشتر به سیاست‌های کلان تغذیه‌ای و رفتاری باعث می‌شود تا بار سنگین سرطان در کشور کمتر شود، درحالی که غربالگری، تشخیص و درمان زودرس سرطان می‌تواند باعث صرفه‌جویی در هزینه‌ها شود و امیدواریم سطوح مختلف مدیریتی جامعه مانند وزارت بهداشت، دانشگاه‌های علوم پزشکی و خانواده‌ها به پیشگیری توجه بیشتری کنند.
بیش از نیمی از همه موارد سرطان و حدود ۶۰درصد موارد مرگ‌و‌میرهای ناشی از آن در کشورهای درحال توسعه رخ می‌دهد و عمدتا گزارش نشده، تشخیص‌داده‌نشده و درمان‌نشده باقی می‌ماند؛ یعنی کشورهایی که زیربنای ضعیف پزشکی در آنها اغلب به معنای آن است که سرطان یک حکم مرگ قطعی است.
براساس این گزارش، تا سال۲۰۳۰ ممکن است ۲۰میلیون مورد جدید سرطان در هر سال تشخیص داده شود و ۱۳میلیون مرگ و میر رخ دهد. در کشورهای با درآمد کم و متوسط، 3سرطان بیش از همه تشخیص داده می‌شود؛ سرطان‌های ریه، معده و کبد در مردان و سرطان‌های پستان، گردن رحم و معده در زنان. اما متأسفانه زیربناهای هشداردهنده برای آگاه کردن افراد در معرض خطر در این کشورها وجود ندارد.
پیشگیری و غربالگری، ارجح‌تر از درمان
پیشگیری و غربالگری بر درمان ارجحیت دارد و این شیوه در سایر کشورهای پیشرفته مرسوم است؛ به‌طوری که متخصصان امور پزشکی بر این عقیده‌اند که حداقل یک‌سوم افراد مبتلا به سرطان، با پیشگیری درمان می‌شوند؛ از این‌رو آیا بیمه‌ها در این راستا اقدام کرده‌اند؟
دکتر فضلعلی‌زاده رئیس انجمن سرطان ایران با اشاره به اینکه بیمه‌ها چندین برابر هزینه پیشگیری و غربالگری را برای درمان می‌پردازند اما حاضر نیستند غربالگری و پیشگیری بیماران را تحت پوشش قرار دهند، گفت: هزینه درمان یک بیمار سرطانی در مراحل اولیه ابتلا به بیماری کمتر از هزینه درمان وی در مراحل پیشرفته بیماری است.
متأسفانه بیمه‌ها به پرداخت هزینه‌های پیشگیری و غربالگری که در کشورهای پیشرفته دنیا شیوه‌ای مرسوم است، اعتقادی ندارند، درحالی‌که باید در این زمینه سرمایه‌گذاری کنند تا هم سطح سلامت جامعه افزایش یابد و هم ضرر و زیان بیمه‌ها کمتر شود. سازمان‌های بیمه‌گر باید به سمت و سویی هدایت شوند که پیشگیری از بیماری‌ها را به‌طور جدی در دستور کار خود قرار دهند.
در مورد سرطان مهم‌ترین اقدام، پیشگیری زودهنگام است زیرا با غربالگری‌هایی که انجام می‌شود، می‌توانیم جلوی رشد این بیماری را بگیریم؛ مثلا، سرطان معده در ژاپن با تشخیص زودهنگام پیشگیری می‌شود، درحالی‌که در دیگر کشورها ابتلا به این بیماری و پیشرفت آن زیاد است. تشخیص زودهنگام این بیماری و ملاحظات پیشگیرانه بالینی بسیار مهم است و این امر برای بیمه‌ها، هزینه- فایده به همراه دارد پس اگر حتی نگاه بیمه‌ها صرفا اقتصادی هم باشد منطقی است که غربالگری و تشخیص زودهنگام را در دستور کار خود قرار دهند.
شناسایی زودرس
کارشناسان معتقدند که امروزه پیشرفت قابل‌توجهی در شناسایی زودرس بسیاری از سرطان‌ها حاصل شده است؛ با وجود این تقریبا از هر 5مورد سرطان در کشورهای در حال توسعه، 4مورد آن تشخیص داده‌نشده باقی می‌ماند، تا زمانی که بیماری به مراحل پیشرفته خود برسد.
رئیس مرکز تحقیقات انستیتو سرطان بیمارستان امام‌‌خمینی(ره) اعلام کرد: طبق آخرین آمارهای موجود در کشور، سرطان در ردیف مسائل کلان بهداشتی و درمانی محسوب می‌شود و پس از بیماری‌های قلبی- عروقی، حوادث و سوانح، سومین علت مرگ است.
برنامه جامع ملی کنترل سرطان، رویکرد ادغام‌یافته و هماهنگی است جهت کاهش میزان بروز و مرگومیر ناشی از سرطان از طریق پیشگیری اولیه، تشخیص زودرس، درمان مؤثر، درمان نگهدارنده و کنترل درد بیماران.
به گفته متخصصان، میزان مبتلایان به بیماری سرطان به‌علت عوامل زیست‌محیطی و شیوه نادرست غذایی در جهان روبه‌افزایش است.
سالانه حدود ۶۰۰هزار خانوار به‌دلیل هزینه سنگین درمان بیماری سرطان فقیر می‌شوند و ۳۰۰هزار خانوار زیر خط فقر می‌روند که این آمار نگران‌کننده است. نیاز بیماران سرطانی به حمایت بیمه‌ها برای درمان کامل و کاهش هزینه‌ها امری مبرم و ضروری است و باید در این راستا برای کاهش مرگومیر این بیماران و امید به زندگی آنها اقدامات جدی انجام گیرد.
از ســوی دیگر آمارهای جهانی نشان می‌دهد که بیماری سرطان به‌خصوص از سال۱۹۵۰ در دنیا روزبه روز افزایش می‌یابد، اما از سال۱۹۹۲ با برقراری نظام ثبت سرطان و ایجاد پایگاه اطلاعات این بیماری در کشورهای پیشرفته، هر سال ۲درصد از میزان بروز و شیوع این بیماری در این کشورها کاهش یافته است.
کارشناسان معتقدند که رفع عوامل خطرساز و توجه به سیاست‌های‌کلان تغذیه‌ای و رفتاری، غربالگری و تشخیص زودرس باعث می‌شود تا بار سنگین سرطان در کشور کمتر شود. همه موارد فوق برپیشگیری و غربالگری تأکید دارند که متأسفانه بیمه‌ها هیچ‌گونه پوششی برای این موارد نداشته و صرفا هزینه‌های درمانی را تحت پوشش قرار می‌دهند.