این افراد با انجام معاملات صوری باعث تغییر کاذب قیمت‌ها می‌شوند و یا صف‌های خرید و فروش را با سفارش‌های کاذب دستخوش تغییر می‌کنند، که اصطلاحا به آن دستکاری قیمت گفته می‌شود و هدف از آن، فریب سرمایه‌گذاران است. در همین رابطه گفت‌وگویی با سید مهدی موسوی، کارشناس مدیریت حقوقی و انتظامی سازمان بورس و اوراق بهادار انجام داده‌ایم که می‌خوانید.
- به چه نوع کار‌هایی دستکاری در قیمت گفته می‌شود؟
توسل به یکسری اقدامات مانند معاملات صوری، سفارش‌چینی در یک حجم مشخص، افزایش قیمت سهام یک شرکت خاص با ایجاد شایعه و جمع‌آوری سهام در قیمت پایین برای به دست آوردن سود را می‌توان ازجمله مصادیق بارز افعال مادی جرم اعلام کرد.
- از منظر حقوقی این جرم به چه روش‌هایی قابل ارتکاب است؟
یکی از مهم‌ترین روش‌های انجام چنین جرایمی، دستکاری بر مبنای اطلاعات معروف است. در این روش دستکاری‌کننده به وسیله انتشار اطلاعات گمراه‌کننده یا شایعات بی‌پایه و اساس قیمت سهم را تغییر می‌دهد. در این شیوه عده‌ای از سرمایه‌گذاران با هماهنگی با یکدیگر سهام یک شرکت را مدنظر قرار داده و آن را خریداری می‌کنند و پس از آن با انتشار شایعات مثبت پیرامون سهام شرکت مذکور قیمت آن‌را بالا برده و با فروش آن سهام کسب سود می‌کنند. البته در این روش برخی شرکت‌ها هم مقصرند چون وفق تکلیف قانونی ماده45 قانون، شرکت‌های بورسی موظفند اطلاعات مهم خود را به‌موقع و شفاف به سازمان بورس ارائه دهند. به‌طور کلی این اطلاعات مبنای تصمیم‌گیری سرمایه‌گذاران برای معاملات اوراق بهادار خواهد بود اما متأسفانه برخی از شرکت‌های بورس از شفافیت اطلاعاتی برخوردار نبوده و ضوابط را رعایت نمی‌کنند. این قبیل شرکت‌ها هدف خوبی برای دستکاری قیمت قرار می‌گیرند.
- آیا امکان کاهش قیمت سهام شرکت‌ها وجود دارد؟
بله، افراد سودجو با انتشار اخبار منفی، تمام سهام موجود در بازار را به قیمت پایین خریداری می‌کنند و زمانی که اخبار و اطلاعات واقعی در مورد شرکت منتشر شد، به سود می‌رسند.
- روش دیگر دستکاری قیمت چگونه به‌وجود می‌آید؟
در این روش دستکاری قیمت بر مبنای معاملات به‌وجود می‌آید. افراد با استفاده از گروه معامله‌گران سرشناس یک خرید گسترده انجام می‌دهند و با این کار قیمت‌ها را افزایش داده و وقتی قیمت‌ها به بالاترین حد رسید با فروش عمده سهام، سود بالایی کسب می‌کنند.
- یعنی قیمت سهم را بالاتر از حدواقعی نشان می‌دهند؟
دقیقاً، معمولا در این روش دستکاری‌کننده قیمت، پس از خرید، سعی بر آن دارد تا سهم بازار را مورد اقبال قرار داده و تقاضای خرید سهام شرکت را با دستکاری بالا ببرد و در پی این اقدام قیمت سهم بالا رفته و سود سرشاری عاید خود کند.